भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आदले राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद हांचे अध्यक्षताये खालचे समितीन एक देश एक वेंचणूक संबंदी 18 हजार पानांचो
अहवाल हालींच राष्ट्रपतींक सादर केलो. ते प्रमाण राज्यघटनेंत दुरुस्ती करून 2029 वर्सा लोकसभा आनी विधानसभा हांच्यो वेंचणुको एकठांय घेवपा विशीं सुतोवाच केलें. उंचेल्या पांवड्याचे समितीन वट्ट 67 राजकी पक्षां कडेन संपर्क सादलो. तातूंतल्या 40 पक्षांनी समितीक प्रतिसाद दिलो. 32 पक्ष एकठांय वेंचणुको घेवपाक अनुकूल आसात. जाल्यार 15 पक्षांनी विरोधी मत नोंद केलें. एकठांय वेंचणुको घेवपा खातीर वट्ट 18 वेगळ्योवेगळ्यो दुरुस्त्यो घटनेंत करच्यो पडटल्यो. तशेंच घटनेच्या अनुच्छेद 368 (2) वरवीं अशी सुदारणा करपा खातीर उण्यांत उणें अर्द्यां राज्यांची अनुकुलताय आसप लेगीत गरजेची आसा.
पयल्या टप्प्यांत लोकसभा आनी विधानसभा हांच्यो एकठांय वेंचणुको घेतले. उपरांत थळाव्या स्वराज्य संस्थांच्यो वेंचणुको 100 दिसांनी जातल्यो. 2024 चे वेंचणुके उपरांत केंद्र सरकार वेंचणुकेची तारीख निश्चीत करतलें. ते तारखे उपरांत जावपी विधानसभांचो कालावधी 2029 वर्सा लोकसभेची मुजत सोंपतली तेन्ना पुराय जातली आनी दोनूय वेंचणुको एकठांय घेवप शक्य जातलें. 2024 जून ते मे 2029 मजगतीं जायत आशिल्ल्या विधानसभांचो कार्यकाळ एप्रील, मे 2029 वर्सा लोकसभेचे मुजती बरोबर सोंपतलो. अशा विधानसभांक पांच वर्सांचो कालावधी पुराय करूंक येवचो ना. पूण मुजती पयलीं वेंचणुको एकदांच घेवच्यो पडटल्यो.
2024 लोकसभा वेंचणुके उपरांत महाराष्ट्र, हरियाणा आदीं राज्यांच्यो वेंचणुको ऑक्टोबर, नोव्हेंबरांत अपेक्षीत आसात. अस्तंत बंगाल, तामीळनाडूंत 2026 आनी उपरांत 2027 वर्सा पंजाब, उत्तर प्रदेश, उत्तराखंड ह्या राज्यांनी जाल्यार 2028 वर्सा कर्नाटक, छत्तीसगड, तेलंगणा, मध्य प्रदेश, राजस्थान ह्या राज्यांनी वेंचणुको जातल्यो. ह्या सगल्या राज्यांक आपलो पांच वर्सांचो कार्यकाळ पुराय करूंक येवचो ना. अविस्वास थारावाक लागून एखाद्या राज्याचें सरकार पडलें जाल्यार उरिल्ल्या कार्यकाळा खातीर परतून वेंचणुको घेतले, आनी लोकसभे बरोबरूच त्या राज्यांतली विधानसभेची वेंचणूक जातली. एकूणच सुरवातेक ही कठीण प्रक्रिया सुमार खूबशा राज्यांनी राबोवची पडटली. उपरांत मात सुरळीत जातलें अशी आस्त आसा. ह्या एकठांय वेंचणुकांक लागून खर्च लेगीत उणो येतलो. वेंचणुकेंतल्या कर्मचाऱ्यांक सेगीत ह्या कामाक वच्चें पडचें ना. सेगीत सुटयो दिवच्यो पडच्यो नात. प्रशासकी खर्च वाटावतलो. एकूणच खूबशे फायदे अपेक्षीत आसात. पूण हें घडून येवपा खातीर खूबश्यो संविधानक प्रक्रिया राबोवप गरजेचें आसा. स्वातंत्र्या उपरांत 1962 मेरेन लोकसभा आनी विधानसभांची वेंचणूक एकठांय जाताली. उपरांत मात त्यो वेगळ्या वेळार सुरू जाल्यो. देशाचें अर्थीकीकरण विचारांत घेतल्यार एकठांय वेंचणुकांचे खूबशे फायदे अपेक्षीत आसात.
मोबायल उत्पादनांत भारत दुसऱ्या क्रमांकाचेर
देशांतल्या मोबायल उत्पादनांत भारतान खूब उदरगत केल्या. आयज तो संवसारांत दुसऱ्या क्रमांकाचेर आसा. एका काळार मोबायलाचे सुटे भाग आमकां आयात करचे पडटाले. इतलेंच न्हय मोबायलाची निर्यात हें देशांतलें पांचवें मोटें उत्पादन थारलां. 2014-2015 वर्सा देशांत उत्पादन केल्ल्या वट्ट मोबायलाचें उत्पादन मुल्य 18900 कोटी रुपया इतलें आशिल्लें. फाटल्या 10 वर्सांत 4.1 लाख कोटी रुपयांच्या सुमार 2.45 अब्ज मोबायलाची निर्मिती भारतांत केल्ली.
फुडारांत भारतांतल्यान मोबायल फोनाची निर्यात पांच पटींनी वाडू 50 ते 60 अब्ज डॉलराच्या घरांत वतली. ही म्हायती हालींच केंद्रीय तंत्रज्ञान मंत्री अश्विनी वैष्णव हांणी नवी दिल्लींत दिल्या. मोबायल मळार 25 लाख लोकांक नोकऱ्यो मेळटल्यो असो अदमास आसा. कांय वर्सां पयलीं आमी मोबायलाचे सुमार 78 टक्के भाग आयात करताले. आयज मोबोयलाच्या 97 टक्के भागाचें उत्पादन भारतांतूच जाता. फाटलीं कांय वर्सां चीन ह्या गजालींत मुखार आशिल्लो. पूण आतां परिस्थिती बदल्ल्या. मोबायलाची निर्यात वाडल्यार ताचो फायदो आमकां विदेशी चलनांत जातलो. तशेंच रोजगाराचे नदरेन लेगीत तें एक व्हड पावल थारतलें हातूंत दुबाव ना.
आयच्या काळांतूय वर्तमानपत्राक म्हत्व
फेडरेशन ऑफ इंडियन चेम्बर्स ऑफ कॉमर्साचो एक अहवाल हालींच उजवाडा आयला. ते प्रमाण 2023 वर्सा मुद्रीत माध्यमां चड करून खबरांपत्रांच्या महसुलांत चार टक्क्यांनी वाड जाल्या. हो महसूल 2022 चे तुळेन चड आसा. 2026 मेरेन वर्सुकीं 3.4 टक्के इतली वाड अपेक्षीत आसा. एक काळ असो आशिल्लो की सकाळीं आपले आवडीचें खबरांपत्र थारावीक वेळार घरांत वाचताले. सामक्या पोरण्या काळांत खूबशा गांवकारांक गांवांतले शिक्षक खबरांपत्र वाचून दाखयताले.
हालींच्या दिसांनी डिजिटल माध्यमां आयले उपरांत खबरापत्रांचो खप उणो जातलो काय कितें अशी भिरांत दिसताली. पूण ती भिरांत फट थारली. खबरापत्राची कॉपी हातांत घेवन वाचपी वर्ग व्हड प्रमाणांत आयजूय समाजांत आसा. इतलेंच न्हय भौशीक वाचपघरांनी लेगीत खबरांपत्र वा सातोळें वाचप्यांची संख्या मोटी आसा. युरोपियन राष्ट्रांनी आनी चड करून अमेरिकेंत मात खबरापत्रांक देंवती कळा लागल्या. खबरापत्राचो अमेरिकेंतलो खप सुमार 5.5 कोटी इतलो आशिल्लो तो खप आतां 2.3 कोटी इतलो सकयल देंवला.
भारतांत मात खबरापत्रांचो खप सुमार 22.6 कोटी इतलो आसा. खबरांपत्र चलयतना मुखेलपणान खर्च कागदाचो आसा. एकूण खर्चा मदीं कागादाचेर 40 ते 50 टक्के इतली रक्कम कागदा खातीर खर्च करची पडटा. कोरोनाच्या काळांत मात खबरापत्र वेवसायाक वायट दीस आयले. ह्या काळांत खूबशीं खबरांपत्रां बंद पडलीं. कोरोनाचे धामी उपरांत मात खबरांपत्र वेवसायान नेट धरलो. आयजूय देशांत खूबशा खबरांपत्रांनी आपली शंबरी हुपल्या वा ते शंबरी कडेन लागीं आसात. डिजिटल माध्यमां परस कॉपी घेवन वाचपी वर्ग आयच्या काळांतूय खूब व्हड आसा. फुडारांतूय हीच स्थिती कायम उरतली अशें दिसता.
शांताराम वाघ
9623452553
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
