वायटाचेर बडी मारपाचें काम तियात्र करता: तोमाझिन

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयतारची मुलाखत

तियात्र हो गोंयच्या समाजाचो हारसो. तियात्र गोंयचे भूंयेंतलो, मातयेंतलो जावन आसा. तियात्राचें सादरीकरण गोंयांत चड जाता. खरेंपणी तियात्र जल्मलो, तेन्ना सावन वाडत गेलो सरकाराच्या आदारान न्हय तर, प्रेक्षकांच्या आदारान. शेंकड्यांनी वर्सां सावन तियात्र प्रेक्षकांच्या आदारान जगलो आनी वयर सरलो. तियात्र सगळ्यांक आवडत रावपाक लागलो. तियात्र सगळ्याच वटांनी उंच दर्ज्याचेर जावपाचो यत्न करचे. तियात्रांतलीं पोजडेंपणां (वल्गेरेटी) बंद करात म्हूण सांगपी गोंयचे फांकिवंत तियास्त्रिस्त आनी लेखक तोमाझिन कार्दोज हे विशीं तांणी आपलें मत मांडलें.  विशाल सिनाय खांडेपारकार हांणी तांची मुलाखत घेतना, तांणी तियात्रा विशीं आपलें मत मांडलें, तें अशें:- 

० तुमी खंयच्या वर्सा सावन तियात्र बरयतात. अजून मेरेन तियात्रांचेर आधारीत कितलीं पुस्तकां प्रकाशीत केल्यांत ?

– हांव 1957 वर्सा सावन 10 वर्साचो आसतना, म्हजो भाव जुवांव कार्दोज हांणें बरयिल्लो ‘अदृश्ट जिवीत’ हे तियात्रान पयलेच खेपे माचयेर चडलों. 1964 वर्सा हांवें ‘खाशेली भयण’ हो तियात्र बरयलो. उपरांत सायपें – कांदोळीत मायचेर हाडलो. अजून मेरेन 20 तियात्र पुस्तक रुपांत छापल्यांत. तशेंच ‘कांतारा- गोंयचें दायज’  नांवान 100 कांतरांचो संगीता सयत पुस्तक छापलां.  ताचो इंग्लिश अणकारुय  केला.

० अजून मेरेन तुमी तुमचे कितले तियात्र माचयेर हाडून दिग्दर्शन केलां. तातूंत संदेश कितें आसता ?

– आयज मेरेन 54 तियात्र बरोवन माचयेर हाडल्यात. चडशे तियात्रांचें लेखन आनी दिग्दर्शन हांवेंच केलां. विशय चड करून समाजीक, धर्मीक संस्कृतीक, राजकीय, आनी सैमीक आसतात.

० तुमकां अजून मेरेन तियात्र कित्याक बरोवंचेशे दिसतात ?

–   जें कितें समाजांत घडटा. तें नियाळटा. ताचेर विचार करून वेगवेगळ्यो काणयो रचून त्या- त्या घडणुकांचो जिवो नमुनो तियात्राचे वरवीं लोकां मुखार सादर करता. जें चुकतां, वा वायट आसा, ताचेर बडी मारपाचें काम करतां. 

० सद्याक जे तियात्र पालक माचयेर सादर जातात. ते सारके दिकेन वतात व्हय?  व्हय जाल्यार कशे?

 – आयच्या समाजांत आमी तियात्रांक 3 भागांनी वाटूं येता. कमर्शियल तियात्र, नॉन- कमर्शियल तियात्र आनी गांवांतले तियात्र. सगळेच सारके दिकेन वतात अशें हांव म्हणिना. चड करून कमर्शियल तियात्र, डायरेक्टर लोकांक आपणांक जाय तें  दिनात. लोकांक जाय तें  दितात. देखून जायते फावटी तियात्रांचो दर्जो  देंवता. सर्तींनी जावपी तियात्रांक ज्यो कितें वस्तू जाय, जाका लागून तियात्र म्हूण जी व्याख्या आमकां मेळटात, त्यो वस्तू कला अकादमीच्या नॉन– कमशियल सर्तींनी पळोवंक मेळटात.

० तियात्रांक माचयेर सदांच गर्दी जाता. लोकांक तियात्र इतलो कित्या पासत म्हूण आवडटा अशें तुमकां दिसता?

– तियात्र आमच्या समाजाचो हारसो जावन आसा. जें कितें समाजांत घडटा. ते माचयेर दिश्टी पडटा. जायत्या घडणुकांक उपाय मेळटात. तियात्रांच्या आदारान समाज कसो फुडें वतलो, हे उपाय दितात.

० तियात्राचें वेवसायीक सादरीकरण गोंयांत चड जाता काय विदेशांत?

– तियात्र गोंयचे भूंयेंतलो, मातयेंतलो जावन आसा. तियात्राचें सादरीकरण गोंयांत चड जाता. कांय तियात्रांचे 10 ते 20 फावटीं लेगीत प्रयोग जाल्ले आसात. आयचे तियात्रांक विदेशांत खूब मागणी आसा. 

० आयज मेरेन तियात्र म्हळ्यार राजकी फुडाऱ्यांक तासप आनी ताचीं फकांडां मारप अशीं धारणा जाल्या. हें विधान तुमचें मतान कितलें खरें आसा ?

 –  आयच्या काळार राजकारण हो म्हत्वाचो विशय जावन आसा. राजकारणी वायट करण्यो आनी घडणुको घडयतात. तांकां निटायेचेर हाडप, हें  तियास्त्रित करूंक वावुरतात. जे भ्रश्टाचारी राजकारणी आसात. जेन्ना तांकां सभे माजार हाडून सत्य कितें तें माचयेर सादर जाता. तेन्ना तियात्र पळयतल्यांक धादोसपण भोगता. 

० तियात्र सादर करपाक आनी जिवे दवरपाक सरकारा कडल्यान जाय तसो पालव वा अर्थीक मजत मेळटा?

–  खरेंपणी तियात्र, जल्मलो, तेन्ना सावन वाडत गेलो, सरकाराच्या आदारान न्हय तर, प्रेक्षकांच्या आदारान. शेंकड्यांनी वर्सां सावन तियात्र प्रेक्षकांच्या आदारान जगलो आनी वयर सरलो. सरकारान 1974 वर्सा कला अकादेमीचे वतीन पयली तियात्र सर्त सुरू केली. तेन्ना सावन तियात्राचे उदरगतीक योगदान लाबलें. 1997 वर्सा  तियात्राक शंभर वर्सां भरलीं.  हो शंभर वर्सांचो दबाजो व्हडा गडगडान मनयलो. तियात्र हो गोंयचे संस्कृतीचो भाग आसा.

० गोंयचो तियात्र फकत सर्तींनी जिवो उरतलो असो हुस्को आसा. तुमचे विचार सांगात.

– गोंयचो तियात्र फाटलीं 130 वर्सां फकत जिवो उरूंक ना. जाल्यार पूण सुडसुडूत  फुडें वता. त्या ह्याच कारणांक लागून जिवो उरतलो अशें  म्हणप सारकें न्हय. जो मेरेन गोंयकार आसा. संस्कृतीचो मोग दाखयतात मागीर तो गोंयकार खंयसरुय आसूं. तांच्या आदारान गोंयचो तियात्र सदां जिवो उरतलो.

० आयचो तियात्र हो क्रिस्तांव समाजा पुरतोच उरलो ना. हालींच एका गोंय पांवड्या वेले सर्तींत एका हिंदू कलाकारान तियात्र बरोवन माचयेर सादर करून इनामां जोडली. तुमचें मत.

–  आयचो तियात्र हो फकत क्रिस्तांव समाजा पुरतोच उरिल्लो ना. कमर्शियल तियात्रांनी पर्यांत हिंदू कलाकार जायते वाडिल्लें आसात. 1974 वर्सां जेन्ना, कला अकादेमीन तियात्र महोत्सव आनी सर्तींक  सुरवात केली. तेन्ना सावन कितलेशेच  हिंदु कलाकारांनी तियात्रांनी भाग घेतलो. आनीक अजून मेरेन भाग घेतात. फाटल्या 130 वर्सांत कितलेशेच हिंदु कलाकार आसतले, जांणी तियात्रांनी भुमिका करून साबार इनामां जोडिल्लीं आसात. 

० निजाचो गोंयचो तियात्र काळा भायलो जाला व्हय? 

– ‘काळा प्रमाणें माथ्याक कुरपणें ’ अशी कोंकणी म्हण आसा. जशे परीं काळाची उदरगत जाता. ते प्रमाणें आयच्या तियात्राची उदरगत आनी वाड जायत वतली. 

० निजाचो तियात्र आनी ताची कथानकां खंय तरी सांडल्यांत अशें दिसता, हाका जापसालदार कोण?.

– तियात्रांचीं कथानकां सांडल्यांत म्हणप हें हांव मानून घेना. कित्याक? दरेक तियात्राक कथा ही आसाच. आतां ही कथा निजाची वा आनीक दुसरे खंयचे कथेचेर आदारीत वा कॉपी म्हुणया. अशें आसूंक शकता. पूण कथानक नासतना तियात्र जायना. आयज जे तियात्र जातात, तातूंत कथा, गूण आसात, पूण तें निजाचें वा निजाचें न्हय तें हांव तुका सांगूंक शकना. 

० तुमच्या तियात्राचे पाद्री लुईस डायसान ‘डॉक्टरेट ‘मेळयली. तेन्ना तुमकां दिसलें?

– जेन्ना पाद्री लुईस डायसान पिएचडी करता म्हूण सांगलें, तेन्ना उपाट खोशी भोगली. कित्याक? तियात्र आजून मेरेन जितलो  ऐकडेमिक फिल्डांत वचपाक जाय आसलो तितलो वचूंक नात. तरीय म्हज्या विचारांचेर विचार जाता तें पळोवन हांव खोशी जालों.

० नवे पिळगेन तियात्राच्या मळार येवंक जाय जाल्यार कितें करचें पडटलें अशें तुमकां दिसता ?

– खरेंपणी हांव तियात्र अकादेमीचो अध्यक्ष आशिल्लो तेन्ना हांवें भुरग्यांचें तियात्र महोत्सव ही येवजण तयार केली. ती चालू आसा. भुरग्यांचे तियात्र सर्त करपाक तियात्र अकादेमीन खूब प्रयत्न करपाक जाय. तियात्र सर्तीं चडांत-चड करूंक जाय.

० तुमचो तरणाट्याक संदेश.

– सगळ्या तियात्र मोग्यांक कलाकारांक, गावप्यांक, परबीं दिता. कित्याक? तांच्या वावराक लागून हो तियात्र जिवोच न्हय पूण सुडसुडीत आसा. तियात्र सगळ्याच वटांनी उंच दर्ज्याचेर जावपाचो यत्न करचे. तियात्रांतलीं पोजडेंपणां  बंद करचीं. जाल्यारूच कोणूय तियात्र पळयतात तो दर्जेवंत आसा अशें म्हणटलें. हे यत्न करचे पडटले.