कुहू कुहू कोगूळ रडटा ?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सकाळीं वा सांजवेळा कोगूळ रडली म्हणकच म्हाका एक काणी याद जाता. आयज हांव ती तुमकां सांगतां. भावंडांनो तुमी जाणात, कोगूळ कित्याक रडटा ती ? तुमी तुमकां खबर आशिल्ल्या दोन काणयांवेल्यान जाप दितले. एक तर ती आपले मावशेक उलो मारता. ना तर, ती आपल्या घोवाक उलो मारता. पुणून हांव आयज तुमकां एक वेगळीच काणी सांगतां, आयकात.
खूब वर्सां पयलीं एक भयण-भावाची जोडी रावताली. भुरगेपणांतूच तांचो आवय-बापूय तांकां सोडून देवा घरा गेल्लीं. देखून तीं दोगांच एकमेकांक सांबाळटाली. भाव व्हडलो. रंगान मात्सो काळो. पुणून गोड गळ्यान गायतालो. भयणीक सदांच पदां गावन ताची मनरिजवण करतालो. ताचें नांव सुमन आनी धाकटुले भयणीचें नांव कुसुम. तें गोरेपिठ्ठ, म्होवाळ आनी फुलां-फळांची आवड आशिल्लें. दोगांयची एकामेकांचेर खूब माया आशिल्ली. देखून खंयींय वचूं दोगांय वांगडाच वतालीं. दिसभर दोगांयनी सैमांत भोंवप.. थंयचें सैमीक खाण खावप, जशीं आदले जल्मांत संवणीं आशिल्ले भशेन.. आनी सांजवेळा खोशयेन घरा परतप. गिमांत वसंत रुतूंत तांची चडूच मजा जाताली.. चड खेळ जाताले. तांकां खूब फळां मेळत आशिल्ल्यान दोगांय हेडत रावतालीं. आंब्याक चंवर आयलो, तोरां लागलीं म्हणकच कुसूम आंबेगाळींतच उरतालें..
भाव मायेन, अपुरबायेन भयणीक ‘कू’ म्हणटालो. उरफाटें भयण भावाक ‘सू’ म्हूण उलो मारतालें.
भावंडानो, गिमाचे अखेरेक एका दिसा दोगांय आंबेगाळींत भोवंडेक गेल्लीं. अचकीत मळब कुपांनी भरलें. पावस येतासो दिसूंक लागलो… इतल्यांत थंड व्हावशी आयली. दोगांय सुखावलीं. म्हण्टा म्हण्टासर नेटाचें वारें व्हावंक लागलें. तें पळोवन दोगांय भाव-भयण कांचवेलीं.. वाऱ्याच्या नेटार आंबेगाळीतले रूख, झाडा झेडपूंक लागलीं. जमनीवयलो धुल्ल वयर वयर हुबूंक लागलो. रुखामुळाचो पतरो धुल्लावांगडा धुमशेणां काडूंक लागलो. वाऱ्या नेटार झाडां-झोंपां हुमटून पडटात काय अशे तांकां दिसूंक लागलें. तरी मुखावयली दोन झाडां मुळासकट हुमटून पडलीं… तेंच भंयान दोगांयचे हात सुटले आनी तेचवेळार त्या आकांताच्या वाऱ्याच्या मॉडांत दोगांय भाव-भयण एकमेकां सावन पयस जालीं. दोळ्यांत धुल्ल गेल्ल्यान दोगांकय खंय आसात हें कळ्ळें ना. कांय खिणांत सुमन आनी कुसूम वाऱ्याच्या धुमशेणांनी फारवलीं आनी सैरभैर फाफसून पडटना एकमेकांचे उले वाऱ्यारच हुबून गेले… खंयचे खंय…
… बरे वेळान आंबेगाळींतलें मॉड थांबलें. वातावरण शांत जालें. मळबूय निवळ्ळें, झाडा-झोपां सावशीक जालीं. आनी त्या शितळ, शांत वातावरणात मात भावान भयणीक मारिल्ले कूss कूss कूss उले आंबेगाळींतल्या रूखांपानां कणकणी घश्टत.. घश्टत गेले. पुणून भावाक जाप मेळ्ळी ना… भाव निर्शेलो.. जिवाच्या आकांतान भयणीच्या हुसक्यान, मायेच्या कळवळ्यान सैरभैर धावूंक लागलो.
हळू हळू सुर्या अस्तमपाक लागलो. काळखी वाडली. रात वाडत रावली. भाव मात आंबेगाळींतल्यान सैमांत घुस्पलो. सकाळ केन्ना जाली ताका कळ्ळेंच ना. परतून उले मारीत भयणीक सोदूंक लागलो.
….. सोद घेतां घेंता दीस परतले. आतां भयणीच्या हुस्क्यान ताच्या पोटांत कांयच वचना जालें. तो दुबळो जायत गेलो. भोंवपांकय ताच्यांत बळगें उरलें ना. मरणा धडेर आसतना ताणें देवाची प्रार्थना केली आनी दुसऱ्या जल्मांत भयणीचो सोद घेवपाक आपणाक सवणे करपा खातीर मागणें केलें.
… देवान ताका कोगूळाच्या रुपांत दुसरो जल्म दिलो. तों कूss कूss करीत भयणीक सोदीत रावलो…. आयज मेरेन तो आंब्याच्या रुखांनी भयणीक व्हडा आस्तेन सोदीत आसा. ती केन्नातरी चंवर पळोवन आंब्यारूखांनी येतली हे आशेन…
गिमांत साद घालून घालून ताचो ताळो सुकता देखून देवाक ताची काकूळट येता आनी ताचे खातीर तो मळबांतल्यान पावस रकयता. पावसाच्या उदकान सुमन आपलो ताळो ओलो करता… पावसा भंयान तो भयणीच्या सोदीक वचना… सैमाचे कुशींत भयणीच्याच यादीनीं घुस्मटत रावता…
भावंडांनो, अशी ही कोगळाची काणी.. तुमच्या यादींत उरूं दी हां.
उल्हासभाई