आज्जेली काणी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

“कोणाक भाजी जाय गे? .. लिंबू जाय?”
तिच्या उतरांनी म्हाका जाग आयली. हावें बेगबेगीन उठून म्हजें हातरूण सारकें कवळून दवरलें. नेमान ते जाणटेलेच्या आवाजान म्हाका जाग येता, अशे म्हळ्यार अतिताय जावची ना. सदांच ती जाण्टेली सकाळच्या सात-साडेसात वरांचेर भाजी आनी लिंबू घेवन दारा मुखावयल्यान वता. ती आमचे गांवची न्हय. शेजारच्या गांवची. पुणून ती जाण्टे पिरायेंत अशी सकाळच्या वेळार आपलें पोट भरपाक भायर सरता हें पळोवन म्हाका तिची काकूळट येता…
ते जाण्टेली विशीं मात म्हज्या मनांत सदांच विचार येता.. खूब वेळां दिसता, तिका तिचे संबंदान विचारचें. … आनी एक दिसा हावें धीर केलो…
सकाळच्या सात वरांचेर ती आयली. तिच्या आवाजान हावें दार उकतें करून तिका मुखार वचपाची थारायली. वीस रुपयांचे लिंबू आनी चाळीस रुपयांची भाजी घेतली. आनी सहजतायेन तिका म्हळें, “आज्जे, तुगेली भाजी बरी आसता. बरी तन्नी आसता. रुचीकय बरी लागता. पुण तुगेले हे लिंबू बरे सवाय विकता मगे.. ते आतां बाजारांत म्हारग जाल्यात. इतले सवाय विकपाक तुका कशे परवडटा गे ? आनी पळय आज्जे, आतां तुजी पिराय काय ना म्हळ्यार साठ-सत्तरांवयर आसची ना? तूं इतले त्रास कित्याक घेता? हें पळय आज्जे, तूं जी सद्दां सकाळच्या पारार उठून घरांतल्यान भायर सरता न्हय हे तुजे त्रास चुकोवंक हांवें तुका एक काम दिल्यार तूं करशी ? तें केल्यार तुजे हे भोंवपाचे त्रास उणे जातले. पळय आज्जे, ह्या घरांत हांव आनी म्हजें बाय दोगांच रावतात. ताचें शिकप पुराय जावन तें आतां कामाक वता. घरांत हांव एकलोच उरतां. तेन्ना तूं हें घर नेमान निवळ दवरपाक येवशी जमता जाल्यार ? पोरसांतल्या फुलझाडांक उदक घालशी ? सक्ती ना हां. हरशीं हें काम म्हजे कडेन जाता. पुणून सदांच तुका ह्या वावरांत पळयतकच म्हाका येवजून येता गे.. म्हणून म्हण्टा, तुजे म्हयन्याचे पयशे हांव तुका दियन, म्हज्या बायकय उमेद जातली. आसा तुज्या मनांत ?
म्हजीं उतरां आयकून जाण्टेली आजी हांसली.. म्हाका अजाप दिसलें. हांसतां हांसतां तिणे एक व्हड उस्वास घेतलो आनी आपले भाजेची पोटली बांदीत तिणे म्हळें,
“पुता म्हाज्या,तूं म्हाजी काणी आयकतलो ? हांव अशी कित्याक भोंवतां जाणा तूं? तूं तें आयकतलो?
म्हाका अजाप दिसलें. कितें कारण आसत काय हे आज्जेलें ?
हांवें म्हळें, “सांग आज्जे हांव आयकतां तुजी गजाल. कितें घडलां?”
तिणें म्हळें, “बाबा म्हज्या, म्हजो घरकार हो संवसार सोडून गेल्यार विशे वर्सां जातलीं. म्हाका आतां पावुणशांत एक वर्स उणें. दिसतां हांव तशी ? सोड. भुरगीं लग्न जावन आपापल्या संवसारांक लागल्यांत. आवय जिती आसा काय मेल्या हें तेंका खबरूच ना.
म्हज्या काळजांत चर्र जालें.
“आज्जे तूं एकटीच रावता? तशे जाल्यार आमगेर राव. ना जाल्यार दीसभर हांगां रावून रातची वच तुज्या घरा.”
“बाबा, पुता बेठोच उतावीळ जावं नाका. आयक म्हाजें सगळे आनी मागीरच उलय. “
हांव ओगीच रावलों. ती आपली काणी सांगूक लागली.
“म्हजो घरकार हो संवसार सोडून गेलो खरो. पुणून फाटल्यान एक खोंप दवरून गेलो. भोवतणी इल्लो जमनी कुडको आसा. ती जमीन बरी. ते सुवातेर हावें कांय लिंबाचीं झाडां, केळी रोपे लायल्यात. आनी कुशीक ही भाजी किल्लयतां. सकाळच्या पारार ह्या झाडां मुळांतले लिंबू पुंजायतां, भाजी थोडीशी हुमटायतां आनी अशी घेवन येतां. कोणाल्याय दारानीं वतकच खपता म्हाजी भाजी, लिंबू केळीं. खपली ना जाल्यार दितां शेजाऱ्या-पाजाऱ्यांक खोशयेन. देवाचे कृपेन हांत-पांय घोळयतां. म्हणटकच कसलेंच दुयेंस आफडना म्हाका. अशी हायेंन पिकयल्ली भाजी विकून दुसऱ्यांची भलायकी साबांळटां आनी म्हाकाय इल्लो वेयाम, घेतां. आतां एकलो जीव म्हाजो. म्हाका कित्याक चड जाय ? आनी चडाची आस धरप बरें न्हय रे पुता. देवान म्हाका हेंच काम करपाक भलायकी दींव. अशीच भाजी सदींच कोणेय घेवं. पुरो इतलेंच.”
जाण्टेले आज्जेचीं उतरां आयकून म्हाका कितें उलोवचें तेंच कळ्ळें ना. तिचें सादेंपण, सभ्यताय, खोल भरवंसो आनी निस्वार्थीपण पळोवन हांव धादोशी जालों. खूब तेपान एक वेगळेच तरेची व्यक्ती पळोवंक मेळ्ळी. काळजांत तिचेविशीं काकूळट, आपुलकाय उदेली. तोंडार कशीं बशीं उतरा घोळोवन हावें तिका म्हळें,
“आज्जे आज्जे तूं खूब व्हड मनाची आसा. तुजें काळीज माया मोग आपलेपणान भरिल्लें आसा. तुज्यात मात्तूय सुवार्थ ना. तुज्या काणयेंतलें हें सत आयकून म्हाका नवो धडो शिकूंक मेळ्ळो. खरें म्हळ्यार हांवे तुका सांगपाचें न्हय. तरी लेगीत सांगून पिशेपणां केलीं. आज्जे, आज्जे तूं नेमान अशी यो म्हज्या घरां. भाजी हाड, लिंबू हाड वो केळीं हाड. हांव घेतां तुजेकडल्यान. म्हाक तुजेकडल्यान भाजी घेवंक उमेद जातली… खोस भोगतली… म्हाका जेवणांत भाज्येची गरज लागताच. आनी आज्जे भोंवतना काळजी घे. कसलीय गरज लागल्यार म्हाका सांगपाक फाटीं रावूं नाका हां. हांव पुतूच तूजो अशें समज.” ,अशें म्हणून हांवें तिका भाज्जेचे पयशे दिले.
“देव बरें करूं पुता..” अशें म्हणत दिल्ले पयशे किरवटीक लावन तिणे भाज्जेची पोटली माथ्यार घेतली. आनी घरामुखावयली फुडली वाट चलत रावली. साद घालीत..
कोणाक भाजी जाय गे?..
उल्हासभाई