अकॉर्डियन सम्राट: एनोक डॅनियल्स

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

एनोक हाणें 1993 मेरेन फिल्मी संगीत एरेंजर म्हणून काम केलें. नामनेचे चित्रपट म्हळ्यार कभी कभी, त्रिशूल, छोटी सी बात, पिंजरा (मराठी), झनक झनक पायल बाजे.

भारतीय फिल्म संगीत 1945 ते 1975 मेरेन पुरायपणान फुलिल्लें. तें लोकप्रीयतेचे तेंगशेर पावप गीतकार, गायक, वादक, संगीत दिग्दर्शकांक लागून शक्य जाल्लें, अशें म्हणल्यार अतिताय जावची ना. संगीत पंगडातले कलाकार जायते. तरी तांचें ध्येय मात एकूच आशिल्लें. भारतीय हिंदी फिल्म संगीताचे ह्या भांगरा युगाचो एक वास्तुकार म्हळ्यार सगल्या संगीत वाद्यांची तज्ञताय आशिल्लो खास करून पियानो, अॅकॉर्डियन सम्राट म्हणून फिल्मी जगांत नामना मेळवपी एनोक डॅनियल्स.

एनोक हाचो जल्म 16 एप्रिल 1933 दिसा, पुण्यांतल्या पंच हाऊद मिशन इगर्जे लागसराक रावपी कॅथलिक कुटुंबांत जालो. ताच्या कुटुंबाक संगीताची आवड आशिल्ली. ताका लागून इगर्जेत ह्या कुटुंबाक, काॅयर वाद्य वाजोवपाची भरपूर संद मेळ्ळी. तांतून एनोक लेगीत आसतालो. देखून ताचेर भुरगेपणांत संगीताचे संस्कार जाले. फुडें एनोक हाणें ऑर्गन आनी ड्रम वाजोवंक फिशालताय जोडली. पियानो हाडलो तेन्ना तो दर दिसा 8 वरां  सराव करतना ऑर्गन, पियानो आनी अकॉर्डियन वाजोवपाचे ल्हान- ल्हान तपशील शिकतालो. देखून एनोक हाका संगीत मळाचें दार उक्तें जालें.

उपरांत ताणें पुण्यांतल्या एन वाडिया कॉलेजींत प्रवेश घेतलो. संगीत वाद्यां वाजोवपाचे कुशळटायेक लागून कॉलेजीच्या सांस्कृतीक कार्यावळींनी माचये वयलो संगीत कलाकार आनी आयोजक म्हूण तो उदेलो. त्या काळार एकॉर्डियन नावांचे वाद्य  कितें तेंच जायत्या जाणांक खबर नाशिल्लें,  हें वाद्य फामाद करपाचें स्रय एनोक हांकां दिवचें पडटलें. पुणे विद्यापिठान एनोका भितरल्या संगीताचो  स्पार्क लक्षांत घेतलो आनी 1953 वर्सा  नवी दिल्लींतल्या अखील भारतीय युवा महोत्सवांत वांटो घेवपा खातीर ताका वेंचून काडलो. ताका थंय प्रतिसाद मेळ्ळो. देखून ताणें लश्करांत भरती जावपाचें रद्द करुन संगीत उद्देगांत पुरायपणान वांटो घेवपाक मुंबय वचपाचें थारायलें. खूब संघर्श केलो. मुंबयंत रावपाचो त्रास आशिल्ल्यान सुवाती हालयल्यो. निमाणे 1955 वर्सा  ताच्या संघर्शाक नशीबान वांगोड दिलो ताचो संपर्कात मुंबयचो नामनेचो गिटारवादक व्हान शिपली  आयलो आनी अशें तरेन फुडें राष्ट्रीय आनी आंतरराष्ट्रीय माचये वयल्या संगीत कार्यावळींचो काळ सुरू जालो.

एनोक डॅनियल आनी व्हान शिपली हांणी 1970 वर्सा सातारा हांगां एकठांय याद उरपा सारकें सादरीकरण केल्लें. तांचो पंगड आंतरराश्ट्रीय पांवड्यार संगीत सादरीकरण करपी पयलो पंगड आशिल्लो. ताणें पयली उदेंत आफ्रिकेंत व्हान शिपली, तलत महमूद आनी सी एच आत्मा हांचे वांगडा, मागीर मॅरिशसांत मन्ना डे , वेस्ट इंडीजांत मुहम्मद रफी हांचे वांगडा, अमेरिकेंत आनी कॅनडांत तलत महमूद हांचे वांगडा आनी दक्षीण आफ्रिकेंत किशोर कुमार हांचे वांगडा संगीत कार्यावळींनी वांटो घेतलो. पूण लंडनांत रॉयल आल्बर्ट हॉल हांगा लता मंगेशकरा वांगडा कार्यावळीच्या आयोजनाची मुखेल जापसालदारकी  भुजांर घेवन येसस्वी करपी एनोक डॅनियल्स हाका येस मेळपांतलो मुखेल शिखर बिंदू आसलो.

1957 त उदेंत आफ्रिका भोंवडे उपरांत कोलंबियान ताका सोलो कलाकार म्हणून वेंचून काडलो आनी तागेल्या वाद्य आल्बम  तयार करुन ताचें श्रेय लेगीत ताकाच दिलें. आपोआप हाचे उपरांत आनीक दारां उक्तीं जालीं आनी तो जायत्या  संगीत दिग्दर्शकां भितर सरलो आनी थोड्याच काळांत व्यस्त  फामाद संगीत नियोजक जालो. ताणें एस डी बर्मन, सी रामचंद्र, शंकर जयकिशन, वसंत देसाय, सलील चौधरी, खय्याम, रवी, मदन मोहन, ओ पी नय्यर, एन दत्ता, राम कदम, पु. ल. देशपांडे आनी सुधीर फडके हांचे वांगडा काम केलें. 

एनोक हाणें 1993 मेरेन फिल्मी संगीत एरेंजर म्हणून काम केलें. नामनेचे चित्रपट म्हळ्यार कभी कभी, त्रिशूल, छोटी सी बात, पिंजरा, झनक झनक पायल बाजे. तशेंच “पापी पेट का सवाल” आनी “गौरी’’ ह्या सिनेमाचोय तो संगीत नियोजक आशिल्लो. 2006 वर्सा “नारी तुझी अजब कहाणी” ह्या मराठी फिल्माक संगीत दिलें. 

फिल्म संगीतांतल्या प्रभावी वावराक लागून एनोक हाका जायते पुरस्कार मेळ्ळे. 2007 सालांत पयलो ओ पी नायर फावंडेशन पुरसकार, 2006 महाराष्ट्र राज्य सांस्कृतीक पुरस्कार, 2008 शरद खेळ आनी सांस्कृतीक पंगडान ताचो भोवमान  केलो. एचएमव्ही हे संगीत कंपनी वतीन हालींच ताच्या ‘संगीत नॉस्टॅल्जिया’- 1, 2 आनी 3 ह्यो सीडी काडल्यात. तर अशे हे म्हान संगीत नियोजक. युट्यूबाचेर तांणी वाजयिल्लीं पदां आयकुपाक, पळोवपाक मेळटात. 

——————————–

सुदिन वि. कुर्डीकार.