येरादारी मळ बदलतलें?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

फाटल्या 30 वर्सां सावन गोंयांत रस्तो अपघात फाल्त नात. दरदिसा एकलो तरी मरताच वा जखमी जाता. अपघातां फाटल्यान साबार कारणां आसात. रस्त्याची इबाडिल्ली स्थिती, नशेंत वा झेमत गाडयो चलोवप, वाहनां धांवडावप, तांचो हिस्पा भायर वाडिल्लो आंकडो…. हीं कांय मुखेल कारणां. सरकार अपघात उणें करपाक सोदता. ताचोच एक वांटो म्हूण खाजगी बशी कदंब म्हामंडळा खाला चलोवपाचें सरकारान थारायलां. कंडक्टर, ड्रायव्हर, डिझेलाचो खर्च सरकार करतलें आनी वयर बसधनयांक म्हयन्याक 45 ते 50 हजार रुपया दिसले. तशें पळोवंक गेल्यार ही येवजण आकर्शक आसा, पूण खाजगी बसधनी ती मानून घेतलेच हाची खात्री ना. तेन्ना, जे कोण तयार आसात, तांकां वांगडा घेवन सरकारान ती चालीक लावंक जाय….. आनी ती फायद्यांत येतली हाचेर लक्ष दवरप सगल्यांत म्हत्वाचें!!
खाजगी गाडये परस बशीक सादारण 30 ते 45 मिनटां चड लागतात. पणजी ते मिरामार प्रवास करप्यांक हें वेगळें सांगपाची गरज ना. हेर कडेनूय हाचे परस वेगळें चित्र ना. देखून आयज जो- तो स्वताची गाडी वापरता. परिणाम, येरादारीची कोंयडी आनी अपघात. खाजगी बशी आनी कदंबाय केन्ना दांडी मारत तें सांगपाक येना. उत्तर गोंयांत बऱ्योच बशी पणजे मेरेन वरार आसतना म्हापश्यां वचून परततात. बऱ्योच बशी अजून बंद आसात. सरकारी यंत्रणेक सगलें खबर आसतलेंच. हालींच सरकारान उण्योच 700 खाजगी बशी भाड्यान घेवन त्यो चलोवपाची इत्सा उक्तायल्या. सरकारी खात्यांच्यो पोरण्यो गाडयो कावलाक काडून तांच्या जाग्यार खाजगी गाडयो लावपाचीय येवजण आसा. पूण खाजगी गाडयांक भाडें दिवचें पडटा. आयजूय शेंकड्यांनी खाजगी गाडयो भाड्यान चलतात. देड हजार पोरण्यों सरकारी मोटारी, जीपी स्क्रॅप करच्योच, पूण हे नवे येवजणेचें सरकारी तिजोरेचेर वजें पडचें न्हय. सरकारी कार्यावळीं वेळार खात्यांच्यो अर्द डझन गाडयो व्हरचे परस एकूच आलिशान बस व्हरप शक्य ना?
कोरोना काळांत कितल्यो बशी धांवताल्ल्यो तो आंकडो आसतलो, पूण उपरांत कितल्यो बंद जाल्यो? कितल्यो बशी रिकाम्यो धांवतात? कदंबाच्यो स्वताच्यो कितल्यो एसी बशी आसात? खंयच्या मार्गांचेर? नव्यो येवपाच्यो आसात, त्यो खंयच्या मार्गांचेर चलयतले? बंद जाल्ल्यो खाजगी बशी आनीक खंय चलतात काय गॅरेजींत आसात? कोरोना उपरांत रस्त्या वयल्यो खाजगी गाडयो वाडल्यात काय नात? हाचोय अभ्यास जावप गरजेचें.
खाजगी बस धनी म्हयन्याक हजारांनी रुपया लुकसाण जाता म्हणटात, डिझेलाचेर अनुदान दियात म्हणटात. म्हणटकच तांकां ही सरकारी येवजण स्विकारपाक कसली हरकत आसा? कांय बसधनयांच्या मतान, इतल्यो बशी आसूनय कदंब येरादारी म्हामंडळ सुरू जायत सावन (दसरो 1980) फायद्यांत येवंक नात. मागीर नव्यो बशी घेवन कदंबा खाला चलोवपाचे येवजणेक येश मेळटलें कित्या वयल्यान? 45- 50 हजारुय नेमान मेळपाक जाय. इंधना वयलें अनुदान कांय दिसांनी बंद जालें. खाजगी बशींच्या ड्रायव्हर, कंडक्टरांक घेतले तांचो पगार कितलो आनी तांकां उपरांत कदंबांत आस्पावन घेतले? मडगांव, पणजे आनी हेर कडेन चलपी सीटी बशींचें कितें? खाजगी बसधनयांचे आनीकूय कांय प्रस्न आसतलेच. ते सगले सुटावे जावंक जाय. 2000 वर्साच्या दशकांत आनी आतां, करोना पयलीं आनी उपरांत येरादारींत बरोच बदल जाला. 2035 मेरेन चडशे नोकरदार (बायलोय) स्वताच्यो गाडयो घेवन भोंवतले. भौशीक येरादारी रातीं मेरेन चालू उरल्यार खाजगी गाडयांचो आंकडो देवूं येता.
खाजगी बशी सरकारान घेतकच पुराय राज्यांतली भौशीक येरादारी सरकाराच्या ताब्यांत येतली. तिचो मुखार प्रवाशांक मनस्ताप जावंक जायना. खाजगी बशी संपार आसतात, तेन्ना कदंब सेवा दिता. बशी ताब्यांत घेवपाचे येवजणे उपरांत कितें जातलें? दुसरी म्हत्वाची गजाल, तिकेटीची. आयज 10 रुपया उणें दिवन प्रवास करपी बरेचजाण (डेली वा फिक्स्ड पॅसेंजर) आसात. दिसवड्याचेर, उण्या पगाराचेर काम करपी हे कामगार. खाजगी बशी कदंबा खाला चलयतकच तांकां ह्याच खर्चांत बसता तसली पास येवजण चालू करची पडटली. बशी घेवपाचे येवजणेचो गांवगिऱ्या प्रवाशांक फायदो जातलो, अशें म्हणटात. तो नेमको कसलो तेंय तांकां कळचें. 1970 च्या दशकांत खाजगी बसधनयांची एकाधिकारशाय आशिल्ली. कदंब सुरू जातकच ती उणी जाली. सगल्यो बशी कदंबान घेतकच ती परत किल्लुवची न्हय. जांचे कडेन 4- 4 बशी आसात, तांणी मु्खार सरचें. राज्याची सर्वांगी उदरगत बरे येरादारी वेवस्थेचेर अवलंबून आसता. एके तरेची समाज सेवाच ही!