भांगरभूंय | प्रतिनिधी
न्यायाधिशाचें जिवीत जितलें दिसता तितलें सोंपें नासता. न्यायाधिशाची नेमणूक जातकच ताची भलायकी आनी निवृत्ती वेळार ताची भलायकी हातूंत फरक जाणवता. हाचे विशीं तुमचें मत?
न्यायाधिशांक कामार आसतना खूब मानसीक तणावाक फुडो करचो पडटा. जिवितांत खूब त्याग आनी तडजोडी केले बगर जीण सार्थ जायना. देखून हाचे पडसाद ताचे जिणेशैलीचेर पडटात. सैमीक रितीन तांचे भलायकेचेर परिणाम जातात. हाका लागून आयज खूब न्यायाधिशांनी आपली नोकरी लेगीत सोडल्या. हाचें उरफाटें कांय न्यायाधिशांनी कसलेंच मानसीक दडपण घेनासतना आपल्याक जमता ते भशेन काम हाताळ्ळां. देखून ते सुखी आनी भाग्यवंत अशें म्हणूं येता.
तुमचें प्रेरणास्थान कोण? कायद्याच्या मळार फुडार करचो अशें कित्याक दिसलें?
म्हजें प्रेरणास्थान असो कोण नाशिल्लो. आमचो गांव सांगें. आमची खूब जमीन आनी थंय घर आशिल्लें. आदीं खूब अतिक्रमणां जातालीं. म्हज्या बापायची इत्सा आशिल्ली. हांवें न्यायाधीश जावंचो. देखून हांवें तें मनार घेतलें आनी यत्न सुरू केले.
कायदो महाविद्यालय आनी हेर महाविद्यालयां सोडल्यार कायद्याचें शिक्षण दिवपाची सुविधा वा अभ्यासक्रम आजून मेरेन कित्याक ना अशें दिसता ?
विद्यार्थ्यांक ‘नागरीकशास्त्र ’आनी ‘प्रशासन शास्त्र’ ह्या नांवांचो विशय आसता. जातूंत मुळाव्या पांवड्यार तांकां गरजेचें ज्ञान मेळटा. कायदो हो सगळ्यांक, सगळे कडेन आनी सदांच लागताच. जशे मुलभूत अधिकार तेच परीं समानताय हक्क, शिक्षणाचो हक्क, उलोवपाचो हक्क, म्हायती मेळोवपाचो हक्क. हें सगळे विद्यार्थ्यांकूय लागता. तेन्ना हो एक विशय अभ्यासाचो भाग म्हूण लागपाक जाय.
समान नागरी संहिते उपरांतूय एका परस चड लग्नां बंद करपाक तुमी खंयचे उपाय सुचयतले ?
समान नागरी संहिता गोंयांत आसा. हांगां मुसलमान लेगीत दोन लग्नां वा ताच्या परस चड लग्नां करूंक शकनात. बायल आसतना दुसरें लग्न केल्यार तें बेकायदेशीर थारता. आनी अशें करपी मनशांक ख्यास्त फावता.
तुमची आयज मेरेनची सगळ्यांत व्हडली अभिमान दिसपा सारकी कामगिरी, तुमी वर्णन करश्यात?
खरें सांगपाचें म्हणल्यार हांवें सरकारी वकील, कनिश्ठ न्यायालयाचो न्यायाधिश, मुखेल जिल्लो न्यायाधीश, कायदो सचीव, मुंबय आनी गोंय न्यायालयाचो न्यायाधीश, राश्ट्रीय गिरायक विवाद निवारण आयोगाचो अध्यक्ष आनी मानवधिकार आयोगाचो अध्यक्ष अश्यो साबार जापसालदारक्यो यशस्वी रितीन सांबाळ्यात. उच्च न्यायलयांत आसतना, गोंयच्या एका सिरियल किलरान आपल्या ख्यास्ती आड आव्हान याचिका सादर केली. असल्या दोन याचिकेंत हांवें ताची जल्मठेपेची ख्यास्त कायम केल्ली. उपरांत सर्वोच्च न्यायालयान म्हजो निर्णय तसोच कायम दवरलो. देखून आयज मेरेन महानंद नायक बंदखणींत आसा. अशींच आनीक एक आव्हान याचिका रायन फेर्नांडीस हाणें आपलो माव डॉ. श्रीकांत वेरेंकाराचो खून केल्लो. ताणें याचिका दाखल केल्ली. तातूंत आमी रायनाक दिल्ली ‘मरणाची ख्यास्त’ बदलून जल्मठेप केल्ली आनी ती लेगीत सर्वोच्च न्यायालयान उखलून धरिल्ली.
न्यायालयांत खंयच्याय निवाड्यांचे बाबतींत काम करतना, तुमकां केन्ना संघर्शाचो सामनो करचो पडला व्हय?\
खंयच्याय निवाड्याचे बाबतींत काम करतना, म्हाका खंयच्याच भायल्या मनशाच्या लागीं संघर्श करचो पडलो ना. केन्नाच कोणूय म्हज्या लागीं हस्तक्षेप करपाक येवंक ना. पूण एक मात खरें म्हजो स्वताचे कडेन खूब संघर्श करचो पडटालो. अशें करूं काय तशें करूंया? हे असत्य काय तें सत्य? खरेंच सांगतां रातीची न्हीद लेगीत पडनाशिल्ली.
न्यायाधीशाचीं निवृत्ती पिराय वाडोवची वा मुखेल न्यायधीशाक थारावीक काळ मेळपाक जाय, ह्या विचारांक तुमी तेंको दितात व्हय?
आयज मेरेन मेडिकल सायन्स खूब सुदारलां. मनशाची जिणूय वाडल्या. उच्च न्यायालय आनी सर्वोच्च न्यायालयांत पडून आशिल्ल्यो केशी खूब आसात. मानसीक भलायकी, पिराय आनी अणभवा खातीर सुधारत वता. देखून न्यायाधिशांची निवृत्ती पिराय वाडोवपाक हरकत ना.
जनहित याचिका (पीआयएल) मुळांत समाजीक कारणा खातीर सुरू केल्ली. आतां जनहित याचिकेचो गैरवापर सुरू जाला अशी टीका जाता. तशेंच याचिकादाराचें नांव गुप्त दवरचें आनी याचिकेंतलो फकत मुद्दो सभे मेजार नोंद करचो अशेंच सुचयलां. हाचें विशीं तुमचें कितें मत आसा?
जनहित याचिकेचो गैरवापर जाता हें खरें. पूण बेकायदेशीर वसुली करपाक वा सुडबुद्धी खातीर वा राजकारण करपा खातीर असल्यो याचिका दाखल जातात. अश्या वेळार न्यायालय याचिकादारांक खूब दंड भरपाक लायतात. खंयच्याय बायलेचें वा भुरग्यांचें लैगींक वा हेर कसलेंय शोशण जाता. देखून जनहित याचिका जो मनीस दाखल करता, ताचें नांव गुप्त उरता. जें समाजीक कार्या खातीर याचिका दाखल करतात. तांकां आपलें नांव लोकांक कळिल्लें जाय आसता.
जे भारताचे नागरीक जावन आसात, तांचेर नागरिकत्व दुरूस्ती कायद्याचो कितें परिणाम जातलो?
नागरीकत्व दुरुस्ती कायद्यांत कसलेंच कलम ना, ज्या खातीर खंयच्याय नागरिकाचें वायट जातलें. पयलींच्यान नागरीक आशिल्ल्यांचेर कसलोच प्रभाव पडपाचें कलम ना.
कलम 370 प्रक्रिया काडली हाचो देशाक फायदो जालो व्हय? जालो जाल्यार कसो सांगश्यात?
आतां काश्मिरी लोक हेर भारतीयां भशेन जाल्यात. पयलीं जमीन विकपाक मेळ नाशिल्ली. आतां मेळटा. कलम 370 प्रमाणें जम्मू आनी काश्मीराक विशेश सुवात प्राप्त जाल्ली. तांचें संविधान वेगळे आशिल्लें. तांचे कायदे वेगळे आशिल्लें. राजकारणी आपल्यो गेमी खेळटाले ते आतां खेळूंक शकनात.
गोंयांत स्वतंत्र उच्च न्यायालय आसचें काय ना?
हे विशीं हांव जें कितें सांगतलों, तें म्हजें वैयक्तीक मत आसा. उच्च न्यायालयांत आसपाक जाय तितल्यो केशीं गोंयांत नात. गोंयांत मुंबय, नागपूर आनी औरंगाबाद हांचे अणभवी न्यायाधीश येतात, ते बंद जातले. देखून जें आसा, तेंच बरें आसा.
तरीय लेगीत फुडारांत गोंयांत स्वतंत्र उच्च न्यायालय जाल्यार न्यायाधिशांच्या प्रक्रियेंत राजकीय हस्तक्षेप जावपाची भिरांत आसतली व्हय?
उच्च न्यायालयांत न्यायाधिशांची नेमणूक देशाचे राश्ट्रपती करतात. पूण त्या न्यायाधीशाच्या नांवाची शिफारस त्या न्यायालयाच्या मुख्य न्यायाधिशान केल्ली आसता. मुख्यमंत्री अशी शिफारस करूंक शकना. जर मुख्यमंत्र्याक कोणूय असो बरो न्यायाधीश जावंचो असो दिसता. जाल्यार ताणें तें नांव मुख्य न्यायाधिशाक सांगचें पडटा. आनी मुख्य न्यायाधिशाक पटल्यारुच त्या नांवाची शिफारस जाता.
सगळ्या राज्यांच्या न्यायालयांनी प्रादेशीक भाशांनी कामकाज चलता. पूण आमच्या गोंयांत कोंकणींत केन्ना कामकाज चालीक लागतलें अशें दिसता?
गोंयच्या न्यायालयांनी साक्षीदार आपल्या भाशेंत उलयतात. पूण रिकॉडिंग इंग्लीश भाशेंत जाता. भारतीय संविधानाचे प्रमाणें उच्च आनी सर्वोच्च् न्यायालयांत इंग्लीश भास वापरची पडटा. हेर न्यायालयांनी इंग्लीश आनी हेर कोंकणी, मराठी भासांनी निकाल बरोवपाक गोंय राज्याचो गव्हर्नर अधिकार दिवंक शकता. राश्ट्रपतीची मान्यताय मात घेवंची पडटा.
तुमचे उच्च विचार आनी सादीं राहणीमान जीण तरणाट्यांक प्रेरीत आनी प्रोत्साहित करता. हें विशीं सांगशात?
हांव खर कश्टांतल्यान वयर सरला. सादो वकील ते उच्च न्यायालयाचो न्यायाधीश हो प्रवास सोंपो न्हय. तरीय म्हाका सादी जीण आवडटा. हाकाच लागून आम आदमीचे लागीं सोंपे तरेन ‘कनेक्ट’ जांवक पावता हांव.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
