महाभारत – म्हजे कल्पनेंतल्यान

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

वनपर्व- 1

काम्यक वनांत विदूर

(पांडवांनी मागीर दरबारांत बशिल्ल्या भीष्म, द्रोण आनी कृपाक वंदन केले आनी तांचो निरोप घेवन द्रौपदीसयत वनवासांत वचपाक हस्तिनापूर सोडलें… आतां फुडें)

फांश्यांच्या खेळांत युधिश्टीर हारिल्या कारणान पांडवाक बारा वर्सां वनवास भोगपाचो आशिल्लो. खूब विचार केल्या उपरांत तांणी काम्यक वनांत वचपाचें थारायलें. काम्यक वनाची निवड करपा फाटल्यांत दोन कारणां आशिल्लीं. पयलें कारण म्हणल्यार वारणावतांतल्यांन आपलो जीव घेवन पळून वतना कांय काळ पांडव काम्यक वनांत राविल्ले. दुसरे कारण म्हणल्यार भीमाची बायल हिडिंबा आनी ताचो पूत घटोत्कच हांचो राखितो काम्यक वनांतूच आशिल्लो. हस्तिनापूर सोडले उपरांत सुमार तीन दिसांनी पांडव काम्यक वनांत पावले. तांचे वांगडा तांचो पुरयत धौम्य रुशीय आशिल्लो.

काम्यक वनांत पांडव भितर सरता थंय आसात इतल्यांत तांची वाट एका मोट्या राकेसान आडायली आनी ताणें तांका गुरगुरून विचारलें, “कोण रे तुमी? आनी ह्या रानांत कितें करतात? ” युधिश्टीरान ताका सांगलें, “आमी पांडव. ह्या काम्यक वनांत आमी रावपाक आयल्यात. तूं कोण?” ताचेर राकेसान म्हणले, “तुमी पांडव? वा, मागीर बरेंच जालें. हांव तुमकांच सोदतालो. हांव कोण तें जाणात तुमी? हांव बकासूराचो भाव क्रिमीर, बकासूराक भीमान मारलो हे म्हाका खूब उसरा कळ्ळें. तेन्नाच्यान हांव भीमांक सोदतां. ताका मारल्या बगर म्हाका सूख मेळचें ना. आता सांगात, तुमचे मदलो भीम कोण ? सांगात बेगीन.’ ते सरशी भीमान फुडें येवन म्हणले, “हांव! तूं म्हाका मारपाक सोदता न्ही? चल, मार!” भीमान अशें म्हणीना फुडे क्रिमीर भीमाच्या आगार धांवून दोगांयचें महयुद्ध सुरू जालें. दोगूयजाण सारकेच बळिश्ट आशिल्ले. बरोच वगत तांची लठामुंडी चल्ली. निमाणों क्रिमीर जाम जालो हें भीमाक जाणवतकच ताणें ताका वयर उखल्लो आनी घुंवडावन-घुंवडावन सकयल आपटलो. क्रिमीर थंयच सोंपलो. भीमाची ती करणी पकोळन सगळ्या पांडवाक आनी द्रौपदीक खूब कवतुक दिसलें.

क्रिमीराक मारल्या उपरांत पांडव हिडिंबा आनी घटोत्कचाक मेळ्ळे. घटोत्कच आतां पिरायेन आनी देहानूय वाडिल्लो. तो भीमा भशेनूच दिसतालो. पांडवांक ताचो अजस्त्र देह पकोवन खूब अजाप जालें. पांडवांनी मागीर ताचो आधार घेवन आपली रावपाची तजवीज करून घेतली आनी आपले दीस ते थंय घालोवंक लागले.

तेवटेन, पांडव वनवासाक गेल्या उपरांत धृतराष्ट्राची मनस्थिती सामकी बिगडली. ताचें मन ताका खावंक लागलें. पांडवाचेर ताणें अन्याय केला हें ताका जाणवलें. कौरवां भशेन पांडवांकय तो आपले पूत समजता ह्या ताणेंच उलयल्ल्या उतरांची ताका परत परत याद जावंक लागली. तो जे तरेन पांडवां कडेन वागला ते खातीर हस्तिनापूरांतले लोक ताचे विशीं वायट उलयतात हें गुप्तहेरांनी ताच्या कानार घाल्लें, तें आयकून ताची न्हीदूच गेल्ली. ताचे कित्यारूच लक्ष लागना जाले, हरशीं जाल्यार विदुरा कडेन उलयल्या उपरांत ताच्या जीवाक बरें दिसताले, पूण पांडव वनवासाक गेल्या उपरांत विदुरान धृतराष्ट्रा कडेन येवपाचें सोडुनूच दिल्ले, शेवटाक ताका कशेंच रावूंक नज जालें आनी ताणें विदूराक आपले कडेन आपोवन घेतलो. विदुराच्या मनांत वचपाचें नाशिल्लें पूण राजाची आज्ञा मोडपाक ताका जमचें नाशिल्लें, तो धृतराष्ट्राक मेळपाक गेलो. विदूर आपले कुशीक येवन बसला हे कळतकच धृतराष्ट्रान ताका म्हणलें, “तुं म्हजेर रागार जाला हें हांव जाणा. पांडव वनवासाक गेले ह्या खातीर राज्यांतले लोक आतां म्हजे आड कितें कितें उलोवंक लागल्यात. विचार करून करून म्हाका धड न्हीद लेगीत लागना, पांडव वनवासाक गेल्यात ही म्हजी चूक रे? युधिश्टीर फांशें खेळपाक बसलो आनी सांगतां सांगतां तें पणाक लायत गेलो ही ताची चूक, म्हजी न्ही!” ताचेर विदुरान ताका म्हणलें, ” राजा, हांव खरें उलयल्यार तुका राग येतलो. एकदा फांशे खेळल्या उपरांत पांडव इंद्रप्रस्थाक परतून वताले तांका परत फांशे खेळपाक कोणे आपयले? तुवेंच न्ही ? दुर्योधन सांगता म्हणून तूं ताचें कितेंय आयकता? तुका तुजी बुद्धी ना? ” विदुरान अशें उलयतकच धृतराष्ट्राक भयंकर राग आयलो आनी ताणें म्हणलें, म्हाका बरें दिसूंक जाय म्हणून तुका आपयलो, म्हाका दिशिल्लें तूं म्हाका समजून घेतलो. पूण तूं म्हजोच गुन्याव करता? म्हज्या पुताच्या बऱ्या खातीर हांव ताचें आयकचो ना जाल्यार कोणाचें आयकतलो ? तूं पयलीच्या पांडवांचे वटेन तें जाणा हांव. तुका हांवें आनी दुर्योधनान केल्लें कितेंच रूचना. चल, म्हज्या मुखार आनीक रावूं नाका. तूं पांडवांचो बरो मागतो मरे ? मागीर चल आनी तांच्या वांगडा राव. हस्तिनापूरांत आनीक रावूं नाका.” विदूर कांयच उलयलो ना, उलोवन काय अर्थूय नाशिल्लो. तो परत आपल्या वाड्यांत गेलो. दुसऱ्या दिसा सकाळीं आपलो रथ घेवन विटूर पांडव जंय आसात थंय वचपाक भायर सरलो.

दोन- तीन दिसांनी विदुर काम्यक वनांत पावलो. युधिश्टीरान ताका पयसच्यानूच वळखलो आनी ताणें हेर पांडवाक म्हणलें, “विदूर काका कसलो तरी म्हत्वाचो निरोप घेवन आयला अशें दिसता. दुर्योधनाक कितेंतरी नवीन किजील सुरू करपाचें आसा जावंये. इतले म्हणसर, विदूर रथांतल्यांन देवून तांचे कडेन पावलो, सगळ्या पांडवांनी ताका वंदन केले आनी सगळ्यांत पयलीं आपले आवयची खबर विचारली. ती कळतकच तांणी हेर गजाली केल्यो. पांडव जे तरेन रानांत रावताले तें पळोवन विदूराक तांची काकुळट आयली, हे सगले फांश्यांच्या खेळाक लागून घडलां आनी हाचे फाटल्यान सगली बुद्द शकुनीची आशिल्ली हें ताणें पांडवांक सांगलें. ताका लागून पांडवांक वनवासाक वच्चे पडले अशें आपूण धृतराष्ट्राक सांगतकच, ताचें आनी आपलें बरेंच वाजलें आनी ताणें आपल्याक हस्तिनापूर सोडून चलूंक लाग अशें सांगलें.

हें विदूरान पांडवांच्या कानार घालें. त्या खातीर आपूण तुमचे कडेन रावपाक आयलां अशेंय ताणें सांगलें. विदूराक तांचे विशीं कितली आस्था आसा हें पांडवांक खबर आशिल्लेंच. पूण आतां ते परतून कळ्ळें. विदुरान शिटकावणी दिल्ल्या कारणान वारणावताक तांचे जीव वाटावले हाची पांडवांक याद जाली. विदूर मागीर पांडवा वांगडा काम्यक वनांत रावूंक लागलो. 

विदूर हस्तिनापूर सोडून गेल्ल्याक सुमार एक म्हयनो जाला जावंयेत, धृतराष्ट्राक चुकल्या-चुकल्या भशेन जावंक लागले: ताका विदूराची खूब याद येवपाक लागली. विदूराक आपण ओगीच तापयलो अशें ताका दिसूंक लागलें. विदूरा कडेन ताका आपले मन मेकळें करपाक मेळटालें. पूण विदूर पांडव रावता थंय गेल्ल्यान ताची घुसमट जावंक लागली, शेवटाक ताका कशेंच रावूंक ना जाल्ल्यान ताणें आपलो सारथी संजय हाका विदूराक परत हस्तिनापूराक हाडपाक धाडलो. आपली चूक जाली आनी तो नाशिल्ल्यान आपणाक खूब त्रास जातात तेन्ना ‘आपणाक माफ करून परत हस्तिनापूरात यो’ असो निरोप विदूराक दिवपाक सांगलो. ते प्रमाण संजय काम्यक वनांत पांडव रावताले थंय पावलो आनी ताणें धृतराष्ट्राचो निरोप विदूराक दिलो. विदूराकूय धृतराष्ट्राची संवय जाली. धृतराष्ट्रा वांगडा ताचो वेळ बरो वतालो. आपूण नाशिल्ल्यान हस्तिनापूरांत धृतराष्ट्र एकटो पडला हें ताच्या लक्षांत आयलें. ताणें मागीर पांडवांचो निरोप घेतलो आनी तो संजया वांगडा परत हस्तिनापूराक आयलो.

काय म्हयन्यांनी मैत्रेय रूशी काम्यक वनांत रावतल्या पांडवांक मेळून हस्तिनापूरांत धृतराष्ट्राची भेट घेवपाक आयलो. दरबारांत धृतराष्ट्रा वांगडा विदूर आनी दुर्योधनय आशिल्लो. हेवटेंतल्यो तेवटेंतल्यो गजाली केल्या उपरांत धृतराष्ट्रान तांचे कडेन पांडव कशे आसात, कितें करतात हाची चवकशी केली. तेन्ना मैत्रेयान ताका म्हणलें, “राजा, तुवें पांडवांक जी वागणूक दिल्या ती पळोवन म्हाका धक्कोच बसला. तूं आनी भीष्म दरबारांत हाजीर आसतना तुमीं हें कशें घडूंक दिलें ? फांश्याच्या खेळाचा आधार घेवन तुमी तांचें राज्य आपल्या हातांत घेतलां आनी तांकां राज्या भायर वनवासाक धाडल्यात? अशें वागप हें फकत दरवडेखोरांक सोबता. तुमी कुरुवंशाच्या नांवाक खत लायलां. शी!” 

मागीर ताणें थंय बशिल्ल्या दुर्योधनाक म्हणलें ‘दुर्योधना, पांडव बळिश्ट आसात हें मतींत घर. भीम आनी अर्जुन हांचो विचार कर. हिडिंब, बकासूर, जरासंध हे कशे मेलें हें तुका खबर ना अशें न्ही. आता भीमान त्या क्रिमीर राकेसाक लेगीत मारून उडयला, हे लक्षांत घे. म्हाका एक सांग तं पांडवां कडेन बरें संबंद कित्याक राखिना?” मैत्रेय इतलो उलयतालो, पूण दुर्योधनान ताचेकडेन पळोवंक लेगीत ना.  (फुडें चलता…)

अनील नायक

9049079789