भारताच्यो चलनी नोटी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भारतीय चलनांतल्यो नोटीं फकत कागदाचे कुडके न्हय तर भारताच्या गिरेस्त संस्कृतीक, इतिहासीक आनी अर्थीक दायजाचे भंडार.

विंगड विंगड संस्कृतायो, भाशा आनी इतिहास आशिल्लो भारत, आपल्या चलन नोटींतल्यान आपली गिरेस्त झलक
दाखयता. फकत विनिमय माध्यम जावपा परस भारतीय चलन नोटीं राष्ट्राच्या गिरेस्त इतिहासीक आनी संस्कृतीक दायजाचो आरसो कश्यो दिसतात. भारतीय रिझर्व्ह बँकेन बारीकसाणेन छापून आयिल्ले, अर्थ मंत्रालयाच्या कार्यक्षेत्रांत, दरेक नोटींत आदल्या वैभवाची छाप आनी विविधताये मदीं एकचाराचीं प्रतीकां आसात.
भारतीय चलनी नोटींचें एक नदरेक पडपी खाशेलपण म्हळ्यार राश्ट्राच्या भाशीक विविधतायेचें प्रतिनिधित्व करपी भारतीय भाशांचो आस्पाव. संस्कृत ते गोंयांतले कोंकणी मेरेन ह्यो भाशा फकत भाशीक गिरेस्तकायेचें चित्रण न्हय तर ‘विविधतायेंत एकवट’ ह्या आचारसंहितेचें प्रतीक, असंख्य संस्कृताय आनी भास एकाच छत्रा खाला सुसंगत करपाची भारताची तांक दाखयता. ही भाशीक समावेशकताय फकत प्रतिकात्मक न्हय; राष्ट्राक एकठांय बांदपी सामुहीक दायजाची याद करून दिवपी काम करता. दरेक चलनी नोटीचेर त्या- त्या आरबीआय गव्हर्नराची स्वाक्षरी (सही) आसता, जी अधिकार आनी जापसालदारकेचें प्रतीक आसा. ह्यो स्वाक्षरी चलनाक प्रमाणीत करतातच, पूण चलन वेवस्थेची स्थिरताय आनी अखंडताय तिगोवन दवरतात.
पूण, भारतीय चलन नोटींचें म्हत्व भाशीक विविधतायेक आनी प्रशासकीय अधिकारा परस चड आसा. दर एका टिप्पणींत दायज स्मारकां, देवळां, किल्ले, दोंगर हांचे चित्रण करून भारताच्या आदल्या वैभवाची काणी सांगल्या. हीं प्रतीकां फकत दृष्टांत न्हय तर भारताच्या यशस्वी इतिहास आनी संस्कृतायेंतल्या कृत्यांचीं प्रवेशद्वारां. भव्य ताजमहाला सावन राजस्थानाच्या किल्ल्यां मेरेन, केरळाच्या निश्चल बॅक वाॅटरा सावन हिमालयाच्या बर्फान भरिल्ल्या तेमकांचेर, चलनी नोटीचेर आशिल्लें चित्र भारताच्या फाटल्या भव्यतेच्या कथांनी प्रतिध्वनीत जाता. तशेंच भारतीय चलनाच्यो नोटी इतिहासीक वस्तू म्हूण काम करतात, जाका लागून वसाहतकाळा पयलींच्या आनी वसाहतकाळांतल्या भारताच्या अर्थीक आनी संस्कृतीक परिदृश्याची म्हायती मेळटा. ह्या टिपणींचेर आशिल्ल्या आकृतीबंधांतल्यान फुलपी वेपारी मार्ग, संस्कृतीक आदान- प्रदान आनी एकदां भारतीय उपखंडांत सोबीतकाय आशिल्ले वास्तुशिल्पाची अद्भुतताय दिसून येता. परंपरा आनी आधुनिकतेचो मेळ घालून राष्ट्र कशें घटमूट जालां तें दाखयतात.
चलन छापपाचें मळ आनी भांगराच्या सांठ्याचें म्हत्व समजून घेवप तरणाट्या पिळगे खातीर गरजेचें आसा. चलन उत्पादनाची प्रक्रिया आनी अर्थीक थीरताय सांबाळपाक भांगराच्या सांठ्याची भुमिका हांचे विशीं शिक्षण अर्थीक साक्षरताय आनी उद्देजकतेची भावना वाडयता. भारताच्या गिरेस्त दायजाचेर अभिमानाची भावना निर्माण करता आनी अभिनव विचारांक प्रोत्साहन दिता, फुडाराच्या वेवसायीक फुडारी आनी उद्देजकांक बुन्याद घालता.
ते भायर भारतीय इतिहास शौर्य आनी फुडारपण हांच्या कथांनी भरिल्लो आसून, व्यक्तींक सगळ्या अडचणीं आड आपलीं सपनां फुडें व्हरपाची प्रेरणा दितात. कंवळे पिरायेचेर किल्ले जिखपी छत्रपती शिवाजी महाराजां सारक्या प्रतिकांचे पराक्रम, धैर्य, निश्चय आनी रणनिती चिंतन हांचे धडे म्हणून काम करतात. ह्या आख्यायिका थारिल्ल्या व्यक्तींची भावना आत्मसात करून तरणाटे तांची तांक वापरूंक शकतात आनी भारताची चालू प्रगती आनी उदरगतींत योगदान दिवंक शकतात.
भारतीय चलनांतल्यो नोटीं फकत कागदाचे कुडके न्हय तर भारताच्या गिरेस्त संस्कृतीक, इतिहासीक आनी अर्थीक दायजाचे भंडार. राष्ट्राची व्याख्या करपी लवचीकपण, एकचार आनी विविधताय हांचे भावनेत तातूंत मूर्त रूप दिसां. ह्या टिपांनी विणिल्ल्या कथनांची समजूत आनी कदर करून तरणाटी पिळगी प्रेरणा घेवंक शकता, अर्थीक साक्षरताय वाडोवंक शकता आनी उजवाडाच्या फुडारा कडेन वचपाचो मार्ग थारावंक शकता. भारत जसो- जसो मुखार वता तसो- तसो ताच्यो चलनी नोटी राष्ट्राच्या गौरवशाली भूतकाळाची याद करून दिवपी आनी फुडल्या पिळग्यां खातीर आशेचो दिवो म्हणून काम करतल्यो.

मनोज कुंकळ्येकार
9764215365