हिरो शेणलो काय?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

दिल्ली शारांत म्हळ्यार अकबर बादशहाच्या राज्यांत खूब बरे बरे कलाकार आशिल्ले. बरे बरे कारागीर आशिल्ले. थंय व्यापार उद्दीम बरोऽ चलतालो. कसल्याय बारीक सारीक कामाचो लोक पैसो करताले. तरेतरेचीं दुकानां थंय आशिल्लीं. सोनाराचीं हिऱ्याचीं तर भरपूर दुकानां आसतालीं. आनी लोक हिरे, माणकां, मोतयां, विकत बी घेताले. परदेसाक हांगाचे हिरे निर्यात जाताले. भायल्या देशांत ह्या हिऱ्यांक खूब मागणी आसताली.
थंय एक ‘विरू’ नांवाचो बरो कारागीर आशिल्लो. हिऱ्यांक पैलू पाडप हें ताचे आवडीचें काम आशिल्लें. ताचे तरूणपणांत ताच्या हिऱ्यांक खूब खूब मागणी आसताली. पूण आतां तो म्हातारो जाल्लो. ताका लागून ताचे हात मात्शे थरथरताले. काम करप कठीण वतालें. तरी तो कमी प्रमाणांत अजूनय पैलू पाडपाचें काम करतालो. मनांत विचार करतालो “फुडे म्हजें कशें जातले?पोटपाण्याची तजवीज कशी जातली?
एकूच पूत .तो परदेसांत आपल्या संसारांत रमला. हांव बायलेचे वखद विकत कशें घेतलों?” अश्या विवंचनेत तो देवळांत भितर सरलो आनी देवाक नमस्कार करून आपली खंत परगटायली. आनी परतलो. ताची नजर देवळांत भितर सरतल्या बिरबलाचेर पडली.
ताका दिसलें कीं, साक्षात देव, मनीस रूपांत समोर आयला अशें. तो भायर येवन भायल्या बांयड्यार बसलो आनी बिरबल भायर येवपाची वाट पळोवपाक लागलो. सरवळेंतल्यान प्रदक्षिणा घालून बिरबल भायर आयलो, तशें ‘वीरून’ ताका “राम राम “म्हणत हात जोडून अभिवादन केलें.
एका धपक्याक, पयल्याच नजरेंत चेहरो वाचपी बिरबलाक, ताच्या खुमण्यावेली चिंता स्पष्ट जाणवली.
“कितें जालां रे? चिंतेस्तसो कित्याक तूं? धंदो बी बरो चलता मरे? तूं एक हिऱ्याक पैलू पाडपी फामाद कारागीर मरे”.
“हय तें खरे. पूण कितें सांगूं सायबा? आतां हांव म्हातारो जाला. पयलीं सारखें सडसडीत काम जायना म्हज्यान. महाराजान समजून घेवन एक कारागीर म्हण कांय मानधन बी दिल्यार फुडलें जिवीत समाधानान वतलें आशिल्लें.”
“आतां काम जायना म्हणता?”
“हय. काम सामकें सवकासायेन करचें पड्टा. पयलीं सारकें फटाफट जायना आतां.”
“तरी जावं जाता तशे. तूं एक काम कर. एक मोठोसो खडीसाखरेचो खडो घे. ताका सुंदर पयलू पाड आनी तांबड्या कागदांत गुठलावन घेवन दरबारांत यो. म्हाका मेळ. मागीर बादशहाक कितें सांगपाचें तें हांव पळयतां.” हात जोडून नमस्कार करत वीरू गेलो.
तीन दिसांनी वीरू सकाळ फुडेंच दरबारांत आयलो. बिरबलाक मेळ्ळो.
बिरबलान तो खडीसाखरेचो, पैलू पाडून केल्लो हिरो पळयलो. कोणच ती खडीसाखर आसत हें सांगूक शकचो नाशिल्लो. इतलो तो हिरो चकचकतालो.
सकाळची वेळ. बादशहाची हजामत करूंक म्हालो आयिल्लो. थंयच विरूक घेवन बिरबल बादशहाक मेळूंक गेलो.
“महाराज एक सुंदर हिरो ह्या कारिगीरान हाडला. ताका तो इराणच्या महाराजाक धाडपाचो आशिल्लो. पूण हांवें तो पळयलो आनी ताका सांगलें की तो पयलीं आमच्या बादशहाक दाखय. तुका ताची पुरेपूर किंम्मत बादशहा दिवपाक समर्थ आसा. तूं पयल्यांन पयलीं तो इराण कसो धाडूंक शकता? हय काय न्हीं महाराज?”
“अं? दाखय रे पळोवया.”
बादशहान तो हिरो हातार घेतलो. खरेंच कितें चकचकतालो तो हिरो!अप्रतीम!
“कितलें मोल रें हाचें?”
“महाराज फक्त 30000 मोहरा.
“इतले?”
“हय महाराज.”
“इराणसून मागणी आसा. कमीत कमी 50000 मोहरा मेळूं येतात थंय.” महाराजान विचार केलो. आमकां नाका म्हणप म्हळ्यार म्हाका घेवपाची तांक ना अशें दिसतलें म्हण ताणें म्हळें,”बरें मागीर उलोवया. हांवें खाड केलां ,पयलीं न्हावन येतां.”
आपल्या पिजामीच्या बोल्सांत ताणें तो हिरो दवरलो आनी न्हांवपाक गेलो. न्हांवन पिजाम थंयच दवरली. बोल्सांत हिरो दवरला हें तो विसरलो. कपडे करून भायर आयलो. भायर वीरू आनी बिरबल बशिल्ले आशिल्लेच. तांका पळयतगीर ताका हिऱ्याची याद जाली. परत न्हाणयेंत वचून ताणें पिजामीच्या बोल्सांत हात घालो. हिरो ना. हांगा थंय सोदलो .खंयच ना. ताका खंय खबर ती खडीसाखर आशिल्ली हें. ती खडी साखर उदकांत विरगळून गेली. आतां हिरो कसो मेळटलो? विरगळलो न्ही तो? पूण बादशहाक हें खबर नाशिल्ल्यान तो समजतालो कीं तो खरो हिरो.
तरी तो शेणलो. सांगप म्हळ्यार लज न्हीं!.”अरे कितें रे? चडच सांगता मरे तूं दुडू.”
“महाराज नाका तुमकां? तर परत दियात. हांव इराण राजाक धाडून दितां.
आतां शेणलो म्हणप कशें?विचार करून ताणे म्हळें.
“कित्याक? आमकां परवडना काय किते? ‘वजीर ‘हाच्यो 30000 मोहरा हाका दिवन वडय.”
अशे तरेन हुशार चाणाक्ष हजरजबाबी बिरबलान वीरूची म्हातारपणाची व्यवस्था केली. तिवूय बी सामकी चलाखी करून. हय काय न्ही?

तेजश्री गोपाळ प्रभुगांवकार

9822139309