पर्यावरण दीस कित्याक मनयतात ?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

धर्तरेक आयज प्लास्टिक गिळपाक लागलां. आमच्या गिऱ्याक आमी प्लास्टिक प्रदुशणांतल्यान कशे वाचोंवक शकतात हो आयच्या दिसाचो मुखेल हेतू.

धर्तरेचेर रावपी लोकांक जनता म्हण्टांत. ‘जनता’ ह्या तीन अक्षरी उतरांत खुब कितें रसरसून भरिल्लें आसा. आरत्याचें परतें करपाची ताक जनते कडेन आसता. तशी जनता चडशी न्हिदलेलीच आसता. हक्काची आनी कर्तव्याची जाण तिका आसून लेगीत, पावलां कणकणी ताची याद करून दिवची पडटा, हो खेद. पूण जेन्ना -जेन्ना संकश्टां येतात तेन्ना मात ही जनता जागृत जाता. मात ते वेळार खूब कळाव जाल्लो आसता. सैमिक आपत्तेक तोंड दिवपाक आमी मुखार सरतात, पुण केन्न? जेदेवेळार हे आपत्तीन जनतेचें बरेंच नुकसाण केल्लें आसता तेदेवेळार. उजो लागतकच राजू सोदपाची संवय जाल्या आमकां. जर पयलींच जागे जावन उपाय यूवजण्यो केल्यो जाल्यार मागीर कपलार हात मारीत बसचें पडचें ना. जनतेक हें खबर ना अशें न्हय. तरी लेगीत न्हिदेचें संवंग घेवन रावपाची वायट संवय हे जनतेक जाल्या. देखुनच तिका जागी करची पडटा.
जनतेक न्हिदेंतल्यान जागी करून धर्तरेचें आनी पर्यावरणाचें जतन करचे खातीर साबार दीस आमी वर्सभर मनयतात. हे दीस मनोवन लोकजागृती करपाचो यत्न चालू आसा. हातूंत आमी जैतिवंत जातात काय ना हो वादाचो विशय. पूण जेन्ना जनता जागी जातली तेन्नाच ह्या विशयाचेर खरी जाप मेळटली.
आयज जुनाची ५ तारीख, जागतीक पर्यावरण दिस. जनतेक जागी करून पर्यावरणा विशीं जागृती करप होच हो दीस मनोवपा फाटलो उद्देश. आंतरराष्ट्रीय मळार सैमाच्या नदरेंतल्यान जगाची कितें स्थिती आसा हाचो नियाळ घेवपाचो हो दीस. मुखा वेल्या काळांतलें जीवन सुगुर करचे खातीर आमी कितें पावलां उखलूंक जाय हें थारावपाचो हो आयचो दीस. हे खातीर जगभरांतले तज्ञ आयच्या दिसा एकठांय येतात आनी धर्तरेचेर फुडल्या काळांत येवपी संकश्टां विशीं विचारविनिमय करून कितें पावला उखलपाक शकतात तें थारायतात. अमेरिकेंत सेंट फ्रांसिस्कोंत युनायटेड नेशन्स असेम्बलीची मुखेल कार्यावळ आयज जातली.
Beat the plastic pollution हें 2023 तल्या पर्यावरण दिसाचें घोशवाक्य. धर्तरेक आयज प्लास्टिक गिळपाक लागलां. आमच्या गिऱ्याक आमी प्लास्टिक प्रदुशणांतल्यान कशे वाचोंवक शकतात हो आयच्या दिसाचो मुखेल हेतू. दिसानदिस आमी प्लास्टिकाचो चडांत चड वापर करून धर्तरेचो इबाड करीत आसात. मुखावेल्या काळांत तरी जनता जागृत जावन धर्तरी सांबाळपाच्या हेतून कार्यावळी आंखतली आनी ते परीं वावर करतली होच हावेस बाळगून पावलां उखलपाचो उलो युनायटेड नेशन्स असेम्बलीन मारला.
जुनाच्या पाच तारखेरुच हो पर्यावरण दीस कित्याक मनयतात? 1972 वर्सा जुनाच्या पाच तारखेर युनायटेड नेशनाची मानवी पर्यावरणाचेर पयली बसका जाली. तिका स्टोकहोर्म कॉन्फरन्स म्हूण वळखतात. पर्यावरणाचें मोल पटोवन दिवपाक आनी लोकजागृती करपाच्या उद्देशान ह्याच दिसा युनायटेड नेशन्स असेम्बलीन पर्यावरणाचेर आधारीत हेर कार्यावळी आखपाक सुरवात केली, जाका UNEP असे म्हण्टांत. UNEP म्हळ्यार United Nations Environment Programms.
ह्यो दोनूय कार्यावळी एकाच दिसा म्हळ्यार 5 जुनाक जाल्ल्यान युनायटेड नेशन्स असेम्बलीन होच दिस जागतिक पर्यावरण दीस म्हण जाहीर केलो. जगभरांतल्या लोकांची आनी राजकारण्यांची नदर पर्यावरणा कडेन वळोवपाक ही कार्यावळ युएन असेम्बलीन जाहीर केल्या. हया दिसा जनतेक जागृत करपाच्या हेतुन पर्यावरणाचेर लेख बरोवप, रस्तोनाट्य करप, सायकल भोंवडी काडप, झाडां रोवप, नितळसाण मोहीम, पुर्नवापर संकल्पनेवर आधारित जायत्यो कार्यावळी जगभर मनयतात. पर्यावरण सांबाळपाच्या नदरेंतल्यान लाखानी विधाना राजकारणी आनी हेर उलोवपी करतात, पुण जशे उलयतात तशे वागतात काय? तशें वागप शक्य आसा व्हय? हे वादाचे विशय जरी आसले तरी राजकारण्यां बरोबर जनतेकय जागी करून तांचे लक्ष पर्यावरणा कडेन केंद्रीत करपाचो वावर युएन असेम्बली करता.
“जशी प्रजा तसो राजा” अशी एक म्हण आसा. जगता जागृत जाली जाल्यार राजकारणी आपोआपच जागृत जातात. देखून न्हिदिल्ले वा न्हिदेचें संवग घेतिल्ले जनते बरोबर आयज राजकारण्यांकय जागे करचे पडटात. कारण फक्त कार्यावळी आखल्यो, भाशणां ठोकली म्हूण जालें ना. कितली अमलबजावणी जातली हाचेर लक्ष केंद्रित करपाची गरज आसा. दर एकल्यान आत्मपरिक्षण करून ‘आपलें खंय चुकता’ हें जाणा जावन पर्यावरण सांबाळपाच्या दृश्टीन “आमी कितें करपाक जाय” हे समजून ते परी वागप हीच आमची लागणुक.
आयज जर तरनाटे ह्या वावराक मुखार सरले जाल्यार हें काम ‘कठीण’ न्हय. तरनाट्या कडेन शक्त आसा, सळसळतें रगत आसा आनी विचार करपाची तांक आसा. ह्या तीनुय गजालींचो संगम करून जर तरनाटे मुखार सरले जाल्यार Beat the plastic pollution हे युएन असेम्बलीन आमचे मुखार दवरिल्लें लक्ष्य साध्य करप कठीण न्हय.
(लेखक राष्ट्रीय युवा पुरस्कार जैतिवंत आसात.)

  • डॉ. सर्वानंद सावंत देसाय
    9422388137