घुस्पल्लें मन

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज सकाळचें पयलें लॅक्चर आशिल्ल्यान हांव मात्शें बेगीनूच भायर सरिल्लें. लॅक्चर सोंपून स्टाफ रुमांत पावता थंयच आसा. मोबायल वाजपाक लागलो. फोन मांचो आशिल्लो.
“हॅलो रिया. बिझी आसा गो ?”
“ना मां. सांग तूं..”
“आगो एक वायट खबर आसा….”
“कसली गे?”
“यमुना मावशी भायर पडली गो.”
कितें!
यमुना मावशी गेली! आतां आमी तिका केन्नाच, पळोवपाक शकचीं ना तर. ती आमच्या पासून पयस गेली, हे गजालीचेर म्हजो विस्वासूच बसना जालो. पूण तशी तिची पिरायूय णव्वदाक लागीं पाविल्ली. त्या दिसा आनी म्हजें मन कामांत कशेंच लागना जालें. पूण लॅक्चर तर घेवंकूच जाय आशिल्ले. भुरग्यांचें वाचन घेतलें आनी एकदांचे लॅक्चर सोंपोवन हांवें परत मांक फोन केलो. म्हजो बाबा आनी काका मरणाक गेल्यात म्हूण तिणें म्हाका सांगलें. तशें पळोवपाक गेल्यार म्हजे कॉलेजी कडल्यान यमु मावशेचें घर तीन ते चार किलोमिटराच्या अंतराचेर आशिल्लें. पूण तिचें निमणें दर्शन घेवपाक वचूं काय नाका कांयच कळनासलें. म्हजें मन त्या दिसा खूब दुखिल्लें. दिसतालें खूब रडचें, पूण रडलें म्हूण दुख्ख उणें जावचें नासलें. यादी पुसून वचच्यो नासल्यो. आयज जरी यमु मावशी आमच्यांत नासली तरी तिच्या वांगडा म्हज्यो भुरगेपणांतल्यो खूब यादी आसात.
यमु मावशी म्हळ्यार यमुना मावशी. म्हज्या बाबाची मावशी. म्हज्या आजयेची धाकटी भयण. बाबा तिका मावशी म्हणटालो. म्हूण हांव आनी म्हजो भाव तिका मावशीच म्हणटाली. गोरी गोरीच, आंगान बारीक, पोट ना फाट अशी. ना लांब ना मोटवी. जाय तितलीच . सामकी निवळ. तिका सगळेंच नितळ जाय आशिल्लें. ती कितलेशेच खेपे आपले हात धुताली हाचो नेम नाशिल्लो. तिचें कापड लेगीत सदांच नितळ आसतालें. केन्नाय पळयल्यार ती आतांच न्हावन आयिल्ले वरी दिसताली. केंसाक खोबरेल तेल घालून ती केंसाचो घट्ट आंबाडो घालताली. चुकून केन्ना तरी आमी इश्कॉल सुटून घरा येत जाल्यार आमकां तीच दार उगडटाली. दनपारचे कडार शाळेंतल्यान चलून येवन जीव पुरो जातालो. पूण तिचें हांसरें मुखामळ पळोवन आमी तिच्या फाटीं फुडें नाचपाक सामकींच उमेदीन उडटालीं. आतां यमु मावशी आयल्या, म्हणजे आठ दीस रावन वतलीच हें आमकां दोगांयकूय खबर आसतालें.
“युवराज, यमु मावशी आमगेर हे खेपे आठ दीस तरी रावतली मरे?”
“हय तर. पूण आमी तिका वचपाकूच दिवंक जायना. तिका आमी हांगांच दवरूया.”
“पूण ती रावपाक नाका रे?”
“कित्याक रावची ना? आमी सांगुया मगो तिका तूं हांगाच राव म्हूण.”
“एक वेळ आजयेन सांगल्यार रावतूय बी.”
हय.
यमु मावशी आमगेर रावपाक येवप म्हळ्यार साक्षात खंयच्या तरी एका देवीनूच आमगेर रावपाक आयिल्ले वरी दिसतालें. तिचे कडेन खबरांचो पोटलोच आसतालो. हांगच्यो थंयचो सगळ्यो खबरो तिका खबर आसताल्यो. मांक ती खूब बरी करताली. मां रांदतना यमु मावशी तिच्या कुशीक उबी रावन तिका कसल्यो कसल्यो खबरो सांगत रावताली. मागीर हांवूय बी त्यो गजाली आयकुपाक लागतालें.
यमु मावशेक दोन धुवो आनी दोन पूत. तिचो घोव तिची भुरगीं ल्हान आसतानाच भायर पडिल्लो.मागीर लोणचें पापड विकून तिणें भुरग्यांक शिकयलें. तिचो धाकलो पूत मात्सो चड शिकिल्लो. बाकिच्यांनी व्हडलेंशें शिक्षण घेवंक नाशिल्लें. धाकलो पूत बऱ्या कामाक आशिल्लो पूण घरच्यान कामाक वचपाक खूब पयस पडटालें म्हूण तो थंयच फ्लॅट घेवन बायले भुरग्यां सयत रावपाक लागलो. यमु मावशेचो ताचेर खूब जीव आशिल्लो. तिच्या तोंडान फकत ताचें नांव आयकुपाक येतालें. म्हजो विठू, म्हजो विठू. ती ताची खूब अपुरबाय करताली. शेनवारा आयतारा तो घरा येतालो, तेन्ना बरें नुस्त्याचें जेवण करून ती पुताक, सुनेक आनी नातरांक वाडटाली. मात व्हडल्या सुनेचें आनी तिचें केन्नाच पटनासलें.
एक दीस सांजे, आंगणांत दोरयेर सुकत घातिल्ले कपडे काडटाना ती म्हाका अनमनत विचारपाक लागली.
“बाय गो झूठ बोले कव्वा काटे म्हळ्यार कितें गो?”
म्हाका अजापूच दिसलें. ही आनी हें कितें विचारता?
“कित्याक गे? कोण अशें म्हणटालो ?”
“आगे हिंदी ओपार गे ती. म्हळ्यार फट उलयल्यार कावळो चाबतलो.”
“हय. म्हाका खंय हिंदी येता.. म्हूण तुका विचारलें गो.”
“आं. पूण तुका अशें कोण म्हणटालो गे?”
आनी कोण ? म्हजी व्हडली सून. तूं जाणां मगो आमचें कशेंच पटना ते ? त्या दीस आमची अशींच झगडीं जालीं आनी तेन्ना ही अशें म्हणपाक लागली.
इतल्या निर्मळ सभावाच्या यमु मावशे कडेन तिची सून अशी कित्याक वागता काय असो विचार परत परत म्हज्या मनांत येवपाक लागलो. म्हाका यमू मावशेचे चुरचरेच दिसपाक लागले. हांवें ही खबर मांक वचून सांगली. मांकूय तिच्या सुनेचे वागणें आवडूंक नासलें.
“पळयलें मगो रिया मनशा कडेन पयशे आसले म्हूण जायना. तशीं मनशाय जोडचीं पडटात. यमू मावशे इतल्या सादे निश्पाप बायलेचो तिरस्कार करप म्हणल्यार अजाप. तोच जर तिचे कडेन पयसो आशिल्लो जाल्यार तिका तिची सून लागीं धरतली आसली.” मांन सांगलें.
म्हाका मांचे उतरान उतर पटलें. पूण कितलीय जाल्यार आमी भायलीं जाताली. तिच्या सुने कडेन उलोवन कांयच फायदो नाशिल्लो. पूण जाता तितले दीस यमू मावशेक आमगेर दवरून तिका सुखी दवरपाचो यत्न करप मात आमच्या हातांत आशिल्लें. ताका लागून हांव आनी म्हजो भाव तिका सदांच आमगेर राव म्हूण आग्रो करतालीं. पूण तिका सदांच आपल्या घरा वचपाची ताकतीक आसताली.
म्हजी आवय खरी गोंयकार पूण तिचें कुटुंब मुंबयच स्थायीक जाल्लें. म्हज्या आत्याची सोयरीक मुंबय जुळून आयिल्ल्यान ताचें लग्न मुंबयत जाल्लें. मुंबय म्हज्या बाबाच्या वटेनच्यानूय खूब सोयरीं रावतालीं. त्या वेळार आमच्या घरच्यांची रावपाची वेवस्था आमी आमच्या सोयऱ्यांगेर केल्ली. आमी मात आमच्या आजोळाच रावतालीं. यमू मावशी सामकी सादी आसली. गांवांत आपल्या घरांत खूब खुश आशिल्ली अशी ती बायल. तिका मोठ्या शारांत रावपाची संवय नाशिल्ली. तांचे थाट, उच्च राहणीमान, पंचपकवान्नाचो बेत,दिसभर एसीचो वावर, बंद दारा जनेलांचो तिका घुस्मट सोसूंक जायनासलो. आपूण ओगीच ह्या लग्नाक आयली अशें तिका दिसपाक लागलें. आत्याच्या लग्नाच्यो चडश्यो विधी हॉटेलानूच जाल्ल्यो. थंय गेल्ले कडेन यमु मावशी बारीक तोंड करून उबी आशिल्ली मांक दिश्टी पडली आनी तिणें कोण ना हाची खात्री पटोवन तिका कुशीक हाडून तिची वासपूस केली.
कांय ना गो सीमा म्हजो जीव हांगा घुस्मटा.
कितें जालें गे मावशे? तुका जेवण बी सारकें वेळार मेळटा मगे?
मेळटा गो. पूण म्हाका हाची संवय ना गो सीमा.
“खूब दीस जाले म्हाका खळांतलें तोर तोंडाक लावन पेज जेवल्यार… हांव तुज्या कुळारा आयल्यार जाता गो ?”
“हय तर. हें कितें विचारप जालें मावशे. खरें म्हणल्यार हांव तुमकां थंय व्हरपाक सोदतालेंच. बरें जालें तुवेंनूच विचारलें म्हूण.” मांन हांसत म्हळें.
मामागेर वतकच यमु मावशेचो जीव धादोशी जालो. म्हज्या आजयेनूय तिका जाय तशें जेवण करून वाडलें. परकी राज्यांत कोणाच्या आपल्याच्याच घरांत आयिल्ले वरी तिका दिसलें.
गोंयांत येना फुडें तिणें मेळत तांकां ही खबर सांगली. आनी तोंड भरून मांची तुस्त करीत रावली. ते गजालीक आतां कितलीशींच वर्सां जाल्लीं. आमी ल्हानाची व्हड जालीं तरी तो प्रसंग कालूच घडिल्ले सारको ती सांगताली आनी गेल्ले खेपे मांची खूब तोखणाय करताली. म्हज्या मांची तुस्त करता म्हूण म्हज्या मदल्या काकीक यमु मावशेची खूब तिडक येताली.
“हय गे मावशे सीमा खूब बरें! आमी तुका चिमटे काडटात म्हूण आमी वायट न्हू गे?” अशें तिणें सहज हांसत म्हणचें.
यमू मावशी सरळ सबावाची आसली. ती कोणाक भिये नासली. आपल्या मनाक कितें पट्टा तेंच ती उलयताली आनी करतालीय बी. आमी जशीं जशीं व्हडलीं जायत गेलीं तशी तशी यमू मावशीय बी जाणटी जायत गेली. आतां तिका बशींत प्रवास करप शक्य जायनासलें. तशेंच कोणा कडेन वचपाकूय ती सामकीच फाटीं फुडें जाताली. आतां आपूण जाणटी जाल्या तेन्ना आपल्याच दारांत आपल्याक मरण आयिल्लें बरें अशें ती खूबदां म्हणटाली. कालांत्तरान आमचेय बी तांगेर वचप सामकें कमी जाल्लें. ती बरी ना ही गजाल आमकां कोणेंच सांगूंक नाशिल्ली. घडये आमकां कळयल्लें जाल्यार आमी ती आसताना तिका पळोवन येवपाची. आनी आयज अकस्मात तिच्या मरणाची खबर कानार पडली आनी मन सामकेंच दुखी जालें. तिच्या निमण्या संस्काराक वचपाक म्हजें मन कशेंच तयार नाशिल्लें. घडये तिका ते अवस्थेंत पळोवपाची म्हज्या मनाची तयारी नाशिल्ली. तिच्या वांगडा अणभवल्लो भुरगेपणांतलो गोड उगडासूच आयज म्हजे वांगडा आसलो. ती शरीरांतल्यान आमचे पासून पयस गेल्ली खरी, पूण आमच्या मनांत मात ती सांसणाचें घर करून राविल्ली.

विदिता शेट महाले
9923976680