भांगरभूंय | प्रतिनिधी
मिरग येवन तेंकलो देखून मिरगाचो पाडो (नाल्लांचो पाडो) पावसान नेट धरपाचे पयलीं जाल्यार बरें पडटा. म्हणून हांव पाडेल्याक आपोवपाक आमच्या वाठादेव (वाठारदेव) गांवच्या वेशीर ‘बांदार-व्हांवटी’ हांगासर गेल्लों. ल्हानपणान नांयगिणी ते वाठादेव हे सुमार पांच किलो मीटर अंतर आमी चलत यो वच करतालीं. स्कुटरी वयल्यान हॉट-मिक्स डांबरी रस्त्या वयल्यान बांदार-व्हांवटी वतना म्हज्यो आदल्यो यादी जाग्यो जाल्यो.
तेन्ना खडकाळ वाठारांतल्यान वाट आसली. वाटेच्या देगांनी शेतां आनी आंबे, पणस आनी काजीचीं व्हड झातां पळोवपाक मेळटालीं. सैमीक सुंदरताय आनी सोबीतकायेचो अणभव घेयत हांव आनी म्हजो धाकटो भाव प्रकाश आमचे आजये वांगडा नांयगिणी ते वाठादेव अशे चलत वचपाची संद सोडी नाशिल्ले.
वाटेक दोन व्हडल्यो व्हाळयो (बारीक व्हाळ) लागताल्यो. गावडांच्या वस्ती लागसार आशिल्ली व्हडली व्हाळी पावसाची दडक लागून गेली की तुडुंब भरून व्हांवताली. ही व्हाळी पार करची पडटाली. धोंपरा वयर उदकांतल्यान हांव, प्रकाश आनी आजी एकामेकांचे हात धरून व्हाळयेंतल्यान फुडले वाटे मेरेन येतालीं. पयलीं कांय तीन – चार वर्सां आजी आमकां हाताक धरून मुखार वताली. पूण मागीर तिचे वय वाडटाले. आमी मोटे जाताले. तेन्ना व्हाळयेंत पयलीं पांय दवरून कितलेशें उदक आसा हाचो अदमास घेवनूच मुखार वतालीं.
दुसरी व्हाळी लागताली ती वडाच्या धाटिंतली. धाट म्हळ्यार माळरांनी उघडी जमीन. त्या तेंपार लोक थंय शेती करताले. पावस पडलो की कुंडग्यांनी खूब उदक भरून ते व्हाळयेंत व्हांवन येतालें. ही व्हाळी अरूंद आसली. सामकी अरूंद आसा थंय वचप आनीक उडी मारून दुसऱ्या बाजूक वचपाची मजा आमी अणभवताले. आजी आमकां शिटकायताली. ही व्हाळी पार केली की वाटेरूच एक व्हड वडाचें झाड आशिल्लें. ताच्यो पारंब्यो व्हडल्यो. आजी मुखार चलत येताली. आमी वडाच्यो पारंब्यो धरून झोके घेताले. आनी मागीर धांवत येवन आजये वांगडा चलत वाठादेवार येताले.
वडाच्या धाटींत वाठादेवा वयले गोंय्यद (गोविंद), चंद्रु तशेंच बायलो शेतांत काम करतना दिसतालीं. बांदार काशिनाथालें घर आसलें. तो आमच्या आजयेक यो मगे म्हणून घरा आपयतालो. पावसाच्या दिसा उपरांतच्या मोसमांत चिबडां, तवशीं आमकां दितालो. मातयेचो बसपाक सोपो आसलो. ताचेर नवी शेंदरी घालून यो बस म्हणून सांगतालो. ‘आगे पावस पडला. इल्ली च्या करुया’ अशे विचारतालो. आजी नाका म्हणून सांगताली. ताचें घर जालें की मागीर वाटेक शंकराचें घर लागतालें. तो दुदाचो धंदो करतालो. देखून ताका दुदकार शंकर म्हणटाले. आजयेक, ‘ये आई खंय गे, नांयगिणी गेल्ली? बरी आसा न्हय?’ अशें विचारून खबर घेतालो. वांगडा आमी आसले जाल्यार आमच्या हातार एक फांती बिस्कीट दितालोच.
हांव बऱ्याच वेळा म्हज्या बाबा वांगडा वाठादेवासान नांयगिणी वतालों. तेन्ना हांव पांच वर्सांचो. म्हाका घट्ट उगडास आसा कांय घडणुकांचो. काशिनाथाचें घर म्हळ्यार आमचे वाटेक रावपाचें स्थान. आमी वाटेन वतना दिसले की काकाss म्हणनो व्हडल्यान उलो मारतालो. थंय गेले की मातयेच्या सोप्यार शेंदरेर बसप. दुदाची च्या घेवपाचो आग्रह करतालो. म्हजो बाबा आनी हांव ताणें दिल्ली च्या पियेताले. सगळ्यांत चड बरें अशें चिबूड, तवशीं, दोडगीं आमकां घरा हाडपाक दितालो. शंकर, काशिनाथ आयज ह्या संवसारांत नात. पूण तांच्यो यादी घट्ट काळजांत घर करून आसात.
काशिनाथेचे भुरगे म्हादेव, रत्नाकर (बाबगो) हांणी आमच्या कुटुंबा वांगडचे संबंद अजून जपून दवल्ल्यात. हांव बाबग्याक आपोवपाक तांच्या घरा वतां तेन्ना ह्या यादींची उजळणी जाता. म्हादेव ह्यो यादी काडटा तेन्ना ताचे दोळे पाणावता. गांवगिऱ्या वाठारांत रावपी मनशांनी आजून मनीसपण जपून दवरपाचो धडो लक्षांत दवरला, हें पळोवन मन भरून येता.
ह्या वाटे वयलीं झाडां-पेडां गेलीं. दोंगुल्लेतल्यान वचपी वळणवाट आयज पळोवपाक मेळना. चकचकीत रस्तो जाला. व्हडलीं झाडां दिसच ना. पावसाच्या दिसांनी वडाचे धाटींत डोलपी भाताची कणसां, शेताचे कुंडगे दिसनात. तो वडूय ना आनी आमी झोके घेतले त्या वडाच्यो पारंब्योय दिसनात. आमच्या वाड्या वयल्या एका मनशा कडेन हांवें वडाच्या धाटी संबंदांत उलयतना त्या वडाचें कितें जालें असो प्रस्न केलो. तेन्ना ताणें सांगलें. तो वड खूब पोरणो. मरून पडलो. आतां पांडुरंगान थंय एक वडाचो रोंपो लायलो. तो जगला पूण बारीक आसा. हांवें ते वाटेन वतना नदर मारली. वडाचें रोंपटें मोटें जालें. पूण ‘वड’ म्हणपा येदें न्हय. मनांत तें रोपटें व्हड जावन वडाच्या पारंब्यांक झोके घेवपाक आमकां मेळत काय? म्हजी ती खुळी समजूत आशिल्ली.
दुसरी म्हाका याद येता ती नांयगिणी आमच्या घरा वतना व्हडलो व्हाळ लागता ताची. माडयेच्यो आडयो घालून लाकडी पुला वयल्यान वचचें पडटालें. माडयो हालताल्यो. मोडून तांचे सकट आमची पोटली व्हाळांत पडटा कांय म्हणून भिरांत दिसताली. लागसारूच हो व्हाळ न्हंयक मेळ्ळा. पावसाच्या दिसांनी न्हंयक खूब उदक आयले की व्हाळाचें उदक आड्याक तेंकतालें. तेन्ना तर व्हडली कसरत करून मुखार वच्चें पडटालें.
म्हज्या परस बापोल भाव बाळू, राजन हांकां खूब अणभव. ते नांयगिणी म्हाल घरा रावताले. थंय आमचें कुळागर आसा. ह्या कुळागरांत त्या व्हाळा लागसार एक ‘झर’ आसली. आमी भुरगीं सकाळीं केन्ना केन्ना तोंड धुंवपाक आनी न्हावपाक ते झरीर वतालीं. आतां ती झर मातयेन पुरून गेली. ते झरीचें उदक पियेवपाक चवदार. आतां फकत त्यो यादी काडपाच्यो.
पर्यावरण, सैमीक समतोल हाच्यो फकत गजाली करपाच्यो. आशिल्ली जल-वन-भू संपत्तीची इबाडपाची आनी पर्यावरण सारकें ना म्हणून सैमाक दोश दिवपाची. ही गजाल खंत करपा सारकी आसा. झाडां लायात, झाडां जगयात म्हणून कागदांचेर, वर्तमानपत्रांत प्रचार करून कांयच जावचें ना. हवेंत उडपी आमची मती सारकी जावन आमचे पांय भुंयेक लागपाक जाय. जाल्यारूच आमची भूंय ‘भांगरभूंय’ जातली. ही शिटकावणी दिवपी ह्यो यादी!
रमेश सावयकार
9637748974
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
