आमचे मदली ‘ती’

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सुर्य अस्तमेक गेलो, पोरसांतल्या माडा आडसाक धवोफुल्ल चंद्र आनी मळबांत नखेत्रां लिकलीकपाक लागलीं. घरच्या हुंबऱ्यार ती वाटेक दोळे लावन बसली ती कोब्यांसादान तिका जाग आयली. शिंया कुडकुड्याक कुरगुंटी करीत निराश पावलांनी ती भितर सरली. सदच्यावरी न्हांवन – धुवन ती आपल्या कामांक लागली. मांय- मावांक रांदप, घरचो वावर आनी बाकीच्यो सगळ्यो जबाबदारी बऱ्या तरेन करताली. सून, धूव, आनी घरकान्न हीं पात्रां तिणें भेसबरी ऱंगयलीं. घोवाचें सूख मात तिणें भोगलें ना. भाटां-भेसांनी भरलेलीं सुखांत वाडलेलीं आश्विनी. कुळारा सूख भोगलें तें फावलें. आश्विनीक मळयेकारागेर लग्न करून दिल्ली . लग्न जायत ते मेरेन आज लेगीत घोवान तीचे तोंड लेगीत पळयलें ना. तिच्या घरकाराचें नांव प्रकाश. दोघांय शिकलेलीं खरीं पूण आश्विनी घराच आसताली. प्रकाश बऱ्या पदाचेर नोकरेक आशिल्लो. प्रकाशाच्या मना आड तांचें लग्न जालें आनी थंयच सगळें विसकळलेलें. ही विसकळलेली चौकट बसोवपाचो यत्नान आश्विनीन देव , धर्म सगळे केलें, पूण सगळे फुकट. प्रकाशाची व्हंकल आसली, घरच्यांक तें मान्य नाशिल्लें आनी त्याच कारणांक लागून प्रकाशाचे आवयन आपलो सोपूत दिवन ताका लग्नाक तयार केलो. लग्न जावन लेगीत प्रकाश आपल्या व्हंकलेक घेवन भोंवपाचो थांबलो ना. प्रकाश कसोय वागलो तरी आश्विनी आपल्या लागणूकेक चुकलें ना.
दीस मुखार वताले, आश्विनी मात थंयच. प्रकाशाचे आवयक टिबी, अस्थमा दुयेंताची लागण जाली. ती हांतरुणार पडली. मांयचें दुयेंस, तितीची सेवा आश्विनीन निमणे मेरेन केली. “पोरा, म्हज्या स्वार्थाक तुजो सुखाचो जीव त्रासांत घातलो हांवें म्हाका माफ कर ” म्हणत प्रकाशाचे आवयन निमणो श्वास घेतलो.
प्रकाशाची आवय संवसारांतल्यान अंतरली आनी प्रकाश आवयक दिल्या वचनांतल्यान मुक्त जालो. आवयच्या मरणा उपरांत तिच्या बाराव्याक प्रकाशान आश्विनीच्या हातार घटस्फोटाचे पेपर दवरले. मांयच्या मरणा उपरांत जाची अपेक्षा आसली तेंच जालें. आश्विनीन कांयच पोटगी घेनास्तना मुखाट्यानी प्रकाशाक काडीमोड दिलो आनी मन घट्ट करुन रित्या हातांनी घराभायर पडली.
पदराक ना भुरगें, ना घरदार ना कोणाचोच सागांत . घरकारान सोडली म्हण ती कुळारा परत गेली ना. आपलो आत्मसम्मान सांभाळीत ती धडपडली. पूण हारली ना. एका इश्टीणीन तिका आपल्या आश्रमांत आसरो दिलो. आश्विनीच्या स्वभावांत म्होवाचो वझरो तातूंत तिणें आश्रमांत सगळ्यांक माया लावन आपलीशीं केलीं. जावं जाण्टीं जावं नेण्टीं सगळ्यांची सेवा तिणें निस्वार्थपणान केली. आश्विनी शिक्षीत आशिल्ल्यान तिणें हळुहळू आश्रमांतली सगळी जबाबदारी आपल्या खांदार घेतली. आश्विनीचे इश्टीणीन आश्रमाची जबाबदारी तिचेर सोंपोवन परदेशाक गेली. अदीं – मदीं आश्रमांतलो कारभार पळोवपाक आश्विनीची इश्टीण भारतांत येताली. वर्सां गेलीं, आश्विनीन आपली जीण निस्वार्थपणान जाण्टें, दुबळ्यांची सेवा करपाक घालयली. हळुहळू आश्विनी आतां आपलो भुतकाळ विसरून वर्तमानांत घोळपाक लागली.
नियतीचो खेळ मात आगळो – वेगळो. केन्ना कितें जायत तें कोणाच्यानच सांगपाक जायना. अचकीत सकाळचे धा वराचेर आश्रमांत चक्रदात्याचे कदेलीर बसून एक नवो वांगडी आयलो. ताच्या चल्यान, तांची आश्रमांत भरती करुन ऑफिसाचो कागदपत्र व्यव्हार करून तो आपल्या घरा परतलो. तो दादलो चड कोणा कडने उलय नासलो तरीय थंयचे वांगडी ताका आपल्या मदीं दवरताले, उलयताले. एकदीस आश्विनी ऑफीसांत कांय फायली चाळटाली . फायली चाळटना तिका एक नांव वळखीचें दिसलें “श्री प्रकाश मळयेकार”. ती नांव वाचतना दचकली. तिणें फायलीक लायिल्लो त्या मनशाचो फोटो पळयलो, ती भुतकाळांतल्या भोंवऱ्यांत घुस्पली. स्वताक आवरीत फायल थंयच उडोवन आश्रमांतल्या रुमान सकयल धांवत आयली . हाडां गळून पडसारकी ताचो देह, तोंडांचो इल्लो बोचो आनी ताचो विचित्र अवतार, मौन धारण केल्लो लाचार प्रकाश खाटीर बसलेलो तिणें पळयलो. प्रकाशाक पळोवन तिच्या आंगान कांपरो भरलो. काळीज वेगान धडधडपाक लागलें. खीणभर तिका कांयच सुचलें ना. तिका प्रकाशाची दशा पळोवं नज जाली. प्रकाशाक पळोवन विचारूं किदे ? हो प्रस्न तिका पडलो. आपली वळख दाखयनासतना तिणें सदच्यावरी मोन्यांनी नेमान स्वता भर घालून प्रकाशाची सेवा केली. प्रकाशान आश्विनीक वळखल्ली, पूण लजेन ताणें मौन सोडलें ना. तिणें ताचीं वखदां, थेरपी, जेवणखाण सगळें वेळच्या वेळार दिवन वर्सा भितर प्रकाशाक सामको ठणठणीत बरो केलो. प्रकाशाच्या घरच्यान फोन, पयशे सगळे वेळार पावताले, पूण ताची खबर घेवपाक मात घरच्यान कोणूच आयलो ना तें पळोवन आश्विनीक नवलूच दिसतालें. पूण प्रकाशाक विचारपाचें धाडस केन्नाच जालें ना.
फाटलें सगळें विसरून आश्विनी आपल्या कर्तव्याक खंयच उणी पडली ना. एका वर्सान प्रकाशाक घरा धाडपाची तयारी सुरू जाली. प्रकाशाक आतां आपले करणेची लज दिसपाक लागली. ताच्या मनार आशिल्लें वजें घेवन चलपाची तांक ताच्यान नाशिल्ली, अखेरेक ताणें आश्विनीची माफी मागपाची थारायली. सदचे भशेन आश्विनी आयलें. ताणें प्रकाशाक च्या आनी शिरो खावपाक दिलो.
आश्विनी परत वयच्या पयलींच प्रकाशान तिच्या हाताक धरून म्हळें, “हांव चुकलों, म्हजी चुक पदरांत घे”. तुका वळखपाक हांव चुकलों. तरणीं जीण तुजी हांवें एकसुरपणाच्या वतान करपोवन उडयली आनी देवान म्हाका ही शिक्षा केली. रीटायर जातना, पुतान घर नांवार केलें बायल फोल्गां मारपाक काबार आनी हांव जगतां वखदांच्या भरवंशार. म्हाका माफ कर. हांव चुकलों. घडये म्हज्या आवयन म्हजो फुडार सांभाळपाक म्हजी – तुजी गांठ बांदिल्ली जी हांव समजूंक शकलों ना. सळसळट्या रगतार घेतिल्ल्या निर्णयान म्हजो घात केलो”. प्रकाशाचें उलोवप आयकून कितल्याश्याच वर्सांनी आश्विनीचो भावनेचो बांध फुटलो, ती उलयत गेली “कितल्योश्योच रातीं घरच्या हुंबऱ्यार सारयल्यो हांवें. जातलें सगळें बरें म्हणत तुजो संवसार फुलोवपाचो यत्न केलो. पूण सगळें फुकट. परक्या घरांत जेन्ना नवी व्हंकल पावल घालता तेन्ना तिका फकत आपल्या घरकाराचो पयलो आधार दिसता तुमी म्हजो तोच आधार काडून घेतलो. बायल समजून तिका सदांच उणें लेखप. तिच्या भावनांचो खेळ करप. तिचें मौन, तिची लाचारी समजून प्रत्येकदां तिचोच बळी चडोवप. मनान येता तशी तिका वागोवप म्हणत आश्विनीन उस्कार घेतलो. म्हज्या वावराची तोखणाय घरभर लोकांनी केली. पूण सदांच हांव तुज्या मायेच्या उतराक वळवळलें. म्हज्या दोळ्यां मुखार सतत परक्या चलयेक घेवन हाताक हात घालून मिरोवप हें म्हज्या दोळ्यांनी पळोवं नज जातालें, तरीय हांव धीर धरतालें. ह्या सगळ्यां मदीं म्हजी वगडायली जीण , म्हजी तळमळ, एकसुऱ्यो राती तुमी म्हाका परत दिवपाक शकना आनी दी असोय म्हजो शीण ना. अस्तुरेची जीण ही अशी समाज सुधारणान जाली तरी खंयच्या तरी बंधनाच्या बंदखणींत आमी आडकळटा जातून दादल्याक सगळें माफ आनी ख्यास्त फकत बायलेक. सोंसप आनी भोगप कारण आसूं वा विनाकारण. दंड फकत अस्तूरेन भोगप. जल्म तें मरण फकत झिजप. समाज कितें म्हणटलो ? ह्या विचारान स्वताक भितरल्या भितर पोखरीत रावप आनी दुहेरी जीण जगत स्वताक तातूंत जळयत रावप. कारण किदेंय आसूं, काळ बदल्लो तरी तिचें झूज अगाध.
पिकिल्लें पान गळटलें आतां. उलोवन कांयच फायदो ना .जाल्लें गेल्लें सगळें विसर आतां” म्हणत आश्विनी थंयच्यान भायर सरलें. आश्विनीचीं उतरां प्रकाशाच्या काळजाक तोंपपाक लागलीं. आश्विनीन ताका बरो करुन ताच्या घरा परत धाडलो. काळजार वजें दवरून प्रकाश आपल्या घरा परतलो. दीस मुखार वताले, भुतकाळांतली काळखी रात निवळयत , वर्तमानाचो नवो सुर्य उदेलो आनी आश्विनी परत एकदां आश्रमांतल्या आश्रीत लोकांची सेवा करीत, दुसऱ्यांक जगपाचे प्रोत्साहन दित रावलें, स्वता मात एकसुरपणाचो प्रवास करीत गेलें.

अतिशा सुर्लीकार
72628 49923