भांगरभूंय | प्रतिनिधी
हांव णव वर्सांचो जालो तेन्ना अरबांच्या जिणेंतलो सिद्धांत शिकलो. हांव म्हज्या भावा आड, आमी दोगूय बापाय विरूद्ध, म्हजे कुटुंब आमचो चुलतो आनी चुलतभावां विरूद्ध, आमी सगळे दुसऱ्या जमाती विरूद्ध आनी सगळ्यो जमाती जगांतल्या सगळ्या काफिरांच्या विरूद्ध अमेरिकन ज्यू कादंबरीकार लिवोन युरिस हाणीं पन्नास वर्सां आदीं बरयिल्ल्या ‘दि हज’ कांदबरींतल्या मुखेल पात्राचें म्हणणें आयज इराण- इझ्रायल झुजाचे फाटभूयेंचेर पटपाक लागला. मध्यपूर्वेंत इराण हो शिया बहुल तर सौदी अरेबिया, पाकिस्तान, कतर हे सुन्नी बहुल. सौदी अरेबिया आनी इराण प्रत्यक्ष केन्नाच झुजले नात, पूण येमन, सिरिया, लेबनॉन, कतर, इरांकातल्या थळाव्यां प्रतिस्पर्धी झुजारू पंगडाक एकमेकांआड समर्थन दिल्ले आसा. इराणान पाकिस्तानाचेर शिया विरोधी जैश उल- अद्ल पंगडाक आलाशिरो दिता अशे आरोप लायल्यात जाल्यार इराण बलोच अलगाववादी पंगडांक तेंको दिता अशे प्रत्यारोप पाकिस्तानान लायल्यात. शिमेचेर दोनीय देशां मदीं फारपेट जाल्ले आसात. इराणांतली शिया सत्ता आपलो धर्मीक कट्टरतावाद इराकांत हाडत ह्या भंयान सद्दाम हुसेनान इराणा आड झूज सुरू केल्लें. आयज शिया- सुन्नी भेद विसरून अल्जिरीया, बेहरीन, चाड, ब्रुनेई, जिबूती, इजिप्त, इराक, जॉर्डन, कुवेत, लिबिया, माॅउरिटेनिया, पाकिस्तान, कतर, सौदी अरेबिया, सोमालिया, सुदान, तुर्किये, ओमान, युएई हे 19 मुस्लीम देश इराणाक तेको दित इझ्रायल विरोधांत उबे दिसतात. आपली भूंय, हवाई क्षेत्रां इराणा आड हल्ल्यां खातीर वापरची न्हय अशी शिटकावणी दिल्या.
सत्तांतरा घडोवन मर्जींतले हुकुमशाह नेमून राजकारणांत, अर्थकारणांत प्रभाव वाडोवप असो अमेरिकचो मध्यपूर्वेंतलो इतिहास आसा. अफगाणिस्तान, इराकांत ते यत्न फसले आनी ते देशूय भिकेक लागले. असल्या कारस्थानांक लागून जीडीपी $28 ट्रील्यन आशिल्ली अमेरिका वट्ट $36 ट्रील्यन रिणाच्या चेपणा खाला कर्जबाजारी जाल्या. सिरियांतल्यान बशर अल-असदाची राजवट सोंपोवपा खातीर अमेरिका स्वताचेर 9/11 अरिश्ट हाडपी अल- कायदा पंगडाक 2011 सावन मजत दित आयला. थंय आदलो अल कायदा शाखा प्रमुख अहमद अल-शारा अध्यक्षपद भूशयता. रासायनिक, जैविक हत्यारांचें उत्पादन आनी सांठो करून दवरला असो फटीचो आळ घालून जॉर्ज डब्लू बूश हांणी युके प्रधानमंत्री टॉनी ब्लेयरा वांगडा इराकाआड झूज करून सद्दामाक सत्ताच्यूत केल्लो.
इराणांत लोकशायी पद्धतीन वेंचून आयिल्ल्या प्रधानमंत्री मोहम्मद मोसादेग हांणी इराणांतल्यो तेल उद्देगांचे राश्ट्रीयकरण करपाचें थारायिल्लें. त्या कंपनींचे नियंत्रण वतले ह्या भंयान ब्रिटीश गुप्तहेर संस्था MI 6 आनी अमेरिकन CIA हाणीं मोसादेगा आड 1953 वर्सा सत्तापालट घडोवन आपल्या मर्जीतल्या रजा पहेलवीक ‘इराणचो शाह’ केलो. अमेरिकन सैनिक, CIA आनी स्वताचे गुप्तहेर संस्था SAVAK हांच्या बळार राजकी विरोधकांक नेस्तनाबूद करून इराणचो हुकुमशाह सत्ता भोगतालो. बदल्यात अमेरिका तेल, खनिजां उबारताली. 1979 वर्सा रक्तरंजित क्रांती उपरांत शाहक पळ काडचो पडलो. पॅरिसाक आश्रयाक आशिल्ले धर्मगुरू आयातोल्लाह रोहोल्लाह खोमेनीन सत्ता सांबाळली आनी इराणांत कट्टर धर्मपंथीय राजवट सुरू जाली. 1989 वर्सा आयातोल्लाह अली होसिनी खामेनीक हांकां खोमेनीन आपलो उत्तराधिकारी नेमलो. हो सुप्रीम लिडर प्रशासन, सेना, न्यायसंस्था आपल्या ताब्यांत दवरून राजकी विरोधकांक बंदखणीत धाडत, छळ करत, मारून उडयत आयज शहाच्या परस चड क्रूर हुकुमशाह जाला. 2022 वर्सा तरणाटी मेहसा अमिनी हिणे हिजाब सारको घालूंक ना म्हूण तिका बंदखणीत उडयल्ली. थंय ती सोंपली तेन्ना इराणांत सत्ताधीशांच्या विरोधांत उठाव करत लोक रस्त्यार देविल्ले. तांतूतल्या 22,000 मायत जाणांक बंदखणींत धाडले. 537 जणांक मृत्युदंड दिलो. पार्टटायम रियल इस्टेट आनी इतर धंद्यांनी गुंतिल्ले खामेनीचे भ्रश्ट क्रांतिकारी सैनिक गुंडगिरी, दादागिरी करून जनतेक सतावपाक लागल्यात. ह्या क्रूर सशस्त्र, सशक्त ताकदीं आड झुजप थंय सत्ताविरोधी जनतेक शक्य ना.
इराण अणुबाँब तयार करपाच्या लागीं पावला हे इझ्रायलान हल्ल्या फाटलें कारण मुखार केलें तरी इराणच्या जनतेत खदखदपी असंतोशाचो फायदो घेवन थंय सत्तापलट करून मर्जीतलो मनीस बसोवप, हो अमेरिका- इझ्रायल जोडीचो ह्या हल्ल्या फाटलो मुळ उद्देश लिपिल्लो ना.
“अमेरिकन गुप्तहेर संस्थेक इराण अणुबाँब तयार करता हाचे पुरावे सांपडले नात. 2003 वर्सा आयातोल्लान अण्वास्त्र निर्मितीक विरोध केले उपरांत तातूंत लक्ष घालपाचें इराणान बंद केलां” अशे अमेरिकन राश्ट्रीय गुप्तचर विभागाची सचिव तुलसी गेबार्ड हिणें हालीं काँग्रेसीक सांगलें ताचेर ट्रंप विश्वास दवरना, मात इझ्रायलच्या संसदेत तरणाटो सांसद आशिल्लो तेन्ना सावन आयज मेरेन गेल्लीं 33 वर्सां इराण अणुबाँब करपाच्या लागीं पावला आनी इझ्रायलाच्या अस्तित्वाक धोको ह्या वर्सानुवर्सा नेतनयाहून चलयिल्ल्या किर्तनाचेर मात ट्रंप विस्वास दवरता. कुचकुचता एक कडेन आनी खरपवप दुसरे कडेन असलो हो प्रकार!
इराणाच्या अणुबाँबाचो आपल्या अस्तित्वाक धोको निर्माण जातलो म्हणपी इझ्रायला कडेन 90 मायत अणुबाँब आसात, हें जग जाणा पूण, त्या खातीर इराणन मात आपल्या अस्तित्वाक धोको आसा म्हणत थयथयाट केलो ना. इराणान अण्वस्त्र अप्रसार (NPT) कराराचेर हस्ताक्षर केलां. इझ्रायलान करुंक ना. आंतरराश्ट्रीय अणुउर्जा एजन्सी (IAEA) निरिक्षकांक इराण तपासणी करपाक दिता, इझ्रायल करपाक दिना. हांगा संयुक्त राश्ट्र, IAEA आस्थापनांच्या भूमिकेंत जागतिक पुलीस जावन अमेरिका- इझ्रायल इराणाक जाब विचारता. चोराच्यो उरफाट्यो बोबो, म्हणटात तें हें.
ओबामान 2015 वर्सा इराणा वांगडा केल्लो अण्विक करार ट्रंपान आपल्या आदल्या कार्यकाळांत 2018 वर्सा एकतर्फा सोंपयिल्लो, तरीय ह्या वेळा इराण संवादांतल्यान तो मुद्दो सोडोवपाक मुखार आयिल्लो. इराणा वांगडा संवादाच्यो पांच फेरी जाल्ल्यो, सवी बसका 15 जूनाक जावपाची आशिल्ली, त्याआदीं 13 जूनाक इझ्रायलान इराणाच्या अण्विक आस्थापनांचेर बाँब घाले, मिलीटरी कमांडराक, अणू शास्त्रज्ञांक मारून उडयले. कर्ता- करविता अमेरिकेच्या संमतीविना तें शक्य ना.
हल्ल्या उपरांत नेतनयाहून इराणी जनतेक सत्ताबदल घडोवन हाडपाचें आवाहन केल्लें, पूण खामेनीन सुरवेक ध्वनीच्या दुपट ,तिपट गतीन मार करपी ‘आराश’, ‘इमाद’, ‘कियाम’, ‘खोरमशार’ ही सुपरसोनिक आनी उपरांत ध्वनीच्या पाचपट ते पंदरापट गतीन आघात करपी, मदींच दिशा बदलपी ‘सेज्जील’, ‘फताह’ सारकिल्लीं हायपरसोनिक मिसायलां मारून तेलअवीव, बीर’शेबा आनी इझ्रायलाची मुंबय समजतात त्या हायफा बंदरांची अभूतपूर्व नासधूस करत ग्रीन एयरपोर्ट, स्टॉक एक्सचेंज. मोसाद आनी सैनिकी, संशोधन आस्थापनांची धूळधाण केले उपरांत आनी अमेरिकी बनावची चार F-35 उडयले उपरांत आयज राश्ट्रवादी इराणी नागरिक खामेनीक तेको दित इझ्रायल- अमेरिकेक धिक्कारत रस्त्यार आयल्यात. इझ्रायली हवाई सुरक्षेंतली ‘डेविड्स स्लींग’, ‘पेट्रीओट-2’ , ‘एरो-3’ आनी ‘थाड’ मिसायलां आडावपी प्रणाली इराणी मिसांयलां पूर्णपणान आडावपाक निकामी थारल्यांत.
“युरेनियम शुद्धीकरण थांबयात आनी संपूर्ण आत्मसमर्पण करात” ह्या ट्रंप संदेशाक जाप दितना खामेनीन म्हणलां “आमी धमक्यांक भीक घालनात, जीव आसा तो मेरेन प्रतिकार करत झुजतले. झुजांत मदीं पडपी भरपाय न जावपी लुकसण सोंसतले.” खामेनीची परिस्थिती सद्दाम हुसेना सारखी जातली अशे इझ्रायली रक्षामंत्री इझ्रायल काट्झ हांणी म्हणलां तेन्ना चीन, रशिया, उत्तर कोरिया फॅक्टर ते विसरल्यात अशें दिसता.
इराणांत चीन, रशिया, उत्तर कोरियाचे हितसंबंद गुंतल्यात. 2018 वर्सा अमेरिकेन लायिल्ल्या आर्थिक निर्बंधांतल्यान वाट काडपा खातीर इराणान चीना वांगडा 25 वर्सांचो अर्थीक, मिलिटरी, सायबर सेक्युरिटी करार केल्लो आसा. इराण दर वर्सा चीनाक दोन कोटी क्रूड बॅरलां डिस्कांवट दिवन होलसेल विकता आनी उपरांत चीन स्वता जगांतल्या बाजारपेठांनी आपूण विकता. चीन, रशिया, ब्रिक्स देशां वांगडा इराण डॉलर कुशीन दवरून त्या देशांच्या चलनांत व्यापार करपाक लागला हाचोय अमेरिकेक राग आसा. इराण चीनच्या ‘बेल्ट रोड’ प्रकल्पांत भागीदार आशिल्ले कारणान चीनान इराणांत पायाभूत सुविधांत गुंतवणूक केल्या. रशिया-इराणां मदी अर्थीक, लश्करी करार जाल्ले आसात. इराणान रशियेक युक्रेन झुजा खातीर मिसायलांची पुरवण केल्या. रशियेचो सुरक्षा काउंसिलाचो सचीव सर्गेई शोयगु हाणें हालीं उत्तर कोरियांत किम जाँग उनाची भेट घेतल्या.
इराणांत सत्तांतर टाळपाक चीन, रशिया मोर्चेबांदणी करता अशें दिसता. रशियाची IL-96 आनी चीनाचीं GIAN Y-20 लश्करी मालवाहू विमाना गुप्तपणान इराणांत देंवल्यांत, अशी चर्चा चल्ल्या. तातूंत मिसायलां, हवाई सुरक्षा उपकरणां, रडार जाम करपी उपकरणां आसतलीं असो कयास आसा. रशियाचीं जगांतली सर्वोत्तम ‘अवनगार्ड’, ‘सरमाट’ वा चीनची ‘डीएफ-41’ मिसायलां इराणाच्या हातांत येत जाल्यार अण्वस्त्रा बगर इराण आयज गाझा दिसपी इझ्रायलची पुरती मसंड करूंक शकता. किम हाणेंय इराण एकटें ना. आमी वांगडा आसात अशें सांगलां.
आयज जगांत दुस्मानाक भेश्टावपा खातीर अणुबाँब आसप गरजचें जालां. अणुबाँब नाशिल्ले कारणान इराकचो सद्दाम हुसेन, लिबियाचो मुआम्मर गदाफीक मरचें पडलें. युक्रेना कडेन अण्वस्त्रां आशिल्लीं जाल्यार रशिया आक्रमण करचो नाशिल्लो. इराणाची ही अवस्था जावची नाशिल्ली. किम जाँग उना कडेन अण्वास्रां आशिल्ले कारणान उत्तर कोरियाचे वाटेक कोणूच वचना. आतां मात इराण जाता तितले बेगीन बाँब तयार करतलो, हातूंत दुबाव ना. समजा इझ्रायलान इराणाचे युरेनियम शुद्धीकरण बंद उडयलें आनी जर पाकिस्तान, चीन, रशिया, उत्तर कोरियान रेडीमेड बाँबग्रेड युरेनियम गुप्तपणान इराणाक पुरयत जाल्यार थांबयतलो कोण? उत्तर कोरियेक बाँब उत्पादनांत कळाव जावचो न्हय म्हूण सुरवेक पाकिस्तानान शुद्ध बाँब ग्रेड युरेनियम पुरयिल्ले असो इतिहास आसा.
ट्रंपाल्या सणकी विदेशनितीक लागून अमेरिकेचे युरोपियन इश्ट देश पयसावल्यात. अमेरिकेंत रिपब्लिकन आनी ट्रंपाचे ‘मेक अमेरिका ग्रेट अगेन’ MAGA प्रशंसक अमेरिकेन झुजांत वाटो घेवपाच्या विरोधात आसात.
अमेरिकेन इझ्रायलच्या बाजून झुजांत देंवन इराणी शारां, अणुभट्ट्यो हांचेर बाँब हल्ले केले जाल्यार वा खामेनीक मारपाचो यत्न केलो जाल्यार इराण आनी वाठारांतले जिहादी जमाव अमेरिकेचे तळ आनी खाडी देशांतले दुतावास, अमेरिकन कुटुंबां, कारखानदार, उद्देजक हांकां लक्ष्य करपाक शकतात. जगांतल्या 20% तेलाची येरादारी जाता ती होर्मुझची सामुद्रधुनी बंद करून अमेरिकन, युरोपियन टँकर, मालवाहू जहाजांचेर हल्लो करपाक शकतात हाचो ट्रंप, अमेरिकन काँग्रेसीन गंभीरतायेन विचार करचो पडटलो.
दीपक लाड
पर्वरी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
