शिरवाणांतलो आयतार

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंयचें मुखेल अन्न म्हळ्यार शीत, कडी आनी नुस्तें, आनी शिरवाण म्हयन्याची सुलूस लागतनाच सगले गोंयकार न्हिदेंतल्यान उठिल्ले वरी अचकीत जागे जातात. हाका कारण म्हळ्यार नुस्तें खावपी लोकांक आतां शिवराक रावचें पडटलें हें चिंतूनच तांचेर आकांत येता. तरी पूण तो मोट्या उमेदीन शिवराक रावता, आनी हाचें कारण म्हळ्यार शिरवाण म्हयन्यांत येवपी परबो आनी सण. शिरवाण म्हण ना जाल्यार श्रावण म्हण पूण जेन्ना हो म्हयनो येता तेन्ना सगले वातावरणच बदलता. पावस धरचेल्यांनी खेळपाक लागता. मदींच पावस जाल्यार मदींच वत आनी धर्तरेच्या पोटांतल्यान नवें जीव आनी नवीं हिरवळ उत्पन्न जाता. ताचेच वांगडा नागपंचम, सुतांपुनव, कणसांच्यो परबो, गोकुळाष्टम, रक्षा बंधन ह्या सारके सैमीक उत्सवय मनयतात. तातूंतलो एक म्हळ्यार श्रावणी आयताराची पुजा.
शिरवाण म्हयन्यांत जितले आयतार येतात तितलेय आयतार आंकवार चलयो ना जाल्यार लग्न जाल्ल्यो बायलो मोट्या उमेदीन पुजतात. पयलो शिरवाण आयतार हो नेण्टो जाल्यार निमाणो आयतार हो जाण्टो आयतार म्हूण पुजेक लायतात. शिरवाणांत येवपी आयतार देखून ह्या आयताराचे म्हत्व खूब व्हड! आयतार पुजप म्हळ्यार एके भशेन सैमाची पुजा करप. हरशीं म्हूण गोंयांत चडशे लोक आयतार हो वार सैमाची पुजा करपाक, राखणदाराक रोंट घालपाक वा हेर देवस्पणाच्यो रिती पुराय करतात.
आपल्या घरात जावपी वाआपले भोंवतणी जावपी झाडांच्यो पत्र्यो वा पानां तशेंच फुलां पुंजावन हाडटात. हरयाळी (दुर्वा), शरवडाची पानां, पणसाची पानां, दसणीची पानां तशेंच हेर पत्र्यो ह्या पुजेक वापरतात. पणसाच्या पानाचें दोणें करून तांकां काजळान दोन दोळे करून आयतार म्हूण पाटाचेर एका मोट्या आकाराचें पान दवरून ताचेर ताका पुजेक लायतात. त्या दोण्याच्या वयर शरवडाची फुलां घालतात. तांका गंध फूल करतात. पुंजयिल्ल्या फुलांनी आनी पत्रीनीं ताका सजयतात. हरयाळेन पांच फावटी ताचे पांय धुतात आनी ताचे उपरांत ताका पांचारत दाखयतात.
दनपारच्या वेळार नैवेद्य म्हूण पातोळ्यो ना जाल्यार मुटली ना जाल्यार पणसाच्या पानांत चुन्न (सय आनी गोड) घालून केल्ले दोणे वा हेर गोड पदार्थ नैवेद्य म्हूण आयताराक दाखयतात. सांजे वेळार सुर्यास्त जावचे पयलीं आयताराक तुळशीक ना जाल्यार मोट्या झाडाच्या मुळांत ताका पावयतात. पावोवचे पयलीं परत ताका आरत उंवाळटात. ताचे पांय धुतात, आनी दोण्यात फळां घालून ते दोणे शेजाऱ्यात पावयतात.
आयतार खूब तरेन पुजतात. पूण आयतार पुजपाक सगल्यात गरजेची पत्री म्हळ्यार शरवाडाची पानां. तांका कांय लोक धवीं पानांय म्हणटात. पयल्या आयताराक सजावटीक हीं फुलां आनी पानां वापरतात जाल्यार निमाण्या आयताराक जाण्टो आयतार मानून ह्याच पानांचे दोणें करून तांकां आयतार म्हूण पुजतात. जीं नवींच लग्न जातात तांणी दोन आयतार आपले आवयगेर जाल्यार दोन आयतार आपल्या घोवागेर पुजपाची रीत आसा. शिरवाण म्हयन्यांत जितलें आयतार येतात तितल्याय आयतारा लोक आपले मेकळीक प्रमाण पुजतात. अशे तरेन दरेकलो आपल्याक जाय ते प्रमाण आयतार पुजतात.