सांगाती : जिविताचें तत्वगिन्यान

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कोंकणी साहित्याच्या मळार ज्ञानपीठकार रवीन्द्र केळेकार हांचे भोव मोलादीक योगदान आसा. शणै गोंयबाबा कडल्यान प्रेरणा घेवन तांचें भोव मोलादीक कार्य मुखार व्हरपाची जापसालदारकी रवीन्द्र केळेकार हांणी घेतली. रवीन्द्र केळेकार हांचें वाचन अखंड आशिल्लें. आनी हाचेंच पडबिंब तांच्या साहित्यांत दिश्टी पडटा. आपले प्रतिभेंतल्यान, कल्पनेंतल्यान, अभ्यासांतल्यान तांणी अनेक साहित्याची निर्मणी केली. आनी खास करून निबंद ह्या साहित्यप्रकारांत तांणी साबार नवे प्रयोग केले. गद्य स्वरुपांत कमीत कमी उतरांत चडांत चड आनी खोलायेन व्हरून अर्थ सुचोवपाचो गूण रवीन्द्रबाबांच्या निबंदान झळकतना दिश्टी पडटा. हाचीच एक सुंदर देख म्हणल्यार ‘सांगाती’.
‘सांगाती’ हें पुस्तक 1977 वर्सा जाग प्रकाशनान प्रकाशीत केलां. ‘सांगाती’ ह्या उतराचो अर्थ वांगडी असो जाता. आतां हो वांगडी कोण? असो प्रस्न वाचकांक येवप सभावीक. तर ह्या प्रस्नाची जाप म्हणल्यार ह्या पुस्तकांतले विचार. प्रामाणीकपणान असल्या विचारांक Anecdote अशें म्हणटात. हाचो अर्थ म्हणल्यार एका ल्हानशा प्रसंगाचें रसाळ वर्णन. बरयतना आमी ताका ‘चिंतनां’ अशेंय म्हणूं येता. ह्या पुस्तकाक एक वैचारीक बसका आसा. तशेंच कांय काळजाक दसून उरपी वा विचार करपाक प्रवृत्त करपी वाक्यां नदरेक पडटात. रवीन्द्रबाबान आपल्या लेखनांत मनशाक केंद्रस्थानार दवरल्लो. हातूंत मुखेलपणान मनशाचें वागप, उलोवप, चिंतन करप अशे अनेक विशयांक तांणी हात घालो. मनीस परिस्थिती कडेन कशे तरेन पळयता तातूंतल्यान भायर सरपाच्यो कसल्यो वांटो सोदून काडटा हाचें निरिक्षण
तांणी केलें.
मनीस जगतना ताचे जिणेंत कितें ना कितें तरी ध्येय आसता. मनांत कसलो तरी हेतू बाळगून तो आपल्या दिसपट्टे जिवितांत वावरत आसता. तें यश प्राप्ती, अर्थ प्राप्ती वा आनी कसलोय हेत आसूं येता. भुरगीं बरी नोकरी मेळची म्हण शिकतात, आवय-बापूय आपल्या भुरग्याक बरो फुडार मेळचो म्हण काम करतात. अशा अनेक कारणांक लागून आमी जगतात. एका अर्थान आमी आमच्यो गरजो भागोवपा खातीर सातत्यान प्रयत्न करतात. ह्या विशयाक हात घालतना बरोवपी आपलें एक सुंदर अशें चिंतन हांगा बरयता. ते बरयतात-
“आमच्यो सगळ्यो गरजो केन्ना भागूंक जायनात”. (पान 23)
रवीन्द्रबाबांचें हें विचार काळजाक हात घालतात. तांणी सुंदर अक्षरांनी मनशाचें जगपा फाटलें प्रयोजन हांगा मांडलां. तांच्या मतांन मनशाच्यो सगळ्यो गरजो केन्ना भागूंक जायना. गरजो पुराय करप हो आमचो जगपा फाटलो हेतू. जर आमच्यो सगळ्यो गरजो भागल्यो जाल्यार आमचो जगपा फाटलो उद्देशूच सोंपतलो.
मनीस हो भूतकाळ, वर्तमानकाळ आनी भविश्यकाळ अशा तीन काळाक धरून जगता. पूण खऱ्या अर्थान मनीस खंयच्या काळांत जगता हाचेर प्रस्न पडटा. कांय फावट तो भूतकाळांत घडिल्ल्यो गजाली येवजीत रावता आनी हाचो ताच्या वर्तमानाचेर परिणाम जाता. जाल्यार कांय फावटी तो भविश्याचोच हुस्को उक्तायता. हाका लागून आपल्या वर्तमानांतले कितलेशेच बरे खीण तो वगडायता. बरोवपी ह्याच मुद्द्याक हात घालून आपले विचार हांगा मांडटा. लेखक बरयता-
“संवसारांत आतां कितले दीस रावचें पडटलें, कोण सांगतलो?
खूब वर्सां आसुंये.
घडये आयचोच दीस आसुंये.” (पान 17)
वयल्या चिंतनांतल्यान लेखक समाजाक तशेंच मनशाक एक सकारात्मक विचार दिता. फाटलो फुडलो विचार करिनासतना आपली जीण कशी जगची हाचो एक सुंदर संदेश तो आपल्या विचारांतल्यान मांडटा.
‘सांगाती’ ह्या वैचारीक निबंद संग्रहांतल्यान लेखकान मानवी जिवितांतलीं सूख-दुख्खां, कोडू-गोड अणभव मांडल्यात. क्लिश्ट उतरावळ वापरनासतना सादे आनी सोंपे भाशेंत ताणें जिविताचें तत्वगिन्यान वाचप्यां मुखार मांडून दिलां. लेखकान खंयच ओडून ताणून आपले विचार मांडूक ना. जितलें मांडपाक जाय तितलेंच मांडला. देखून कांय निबंद खूब मोटवे आसात जाल्यार कांय निबंद दीर्घ स्वरुपाचे आसात. ह्या पुस्तकांत जिविताचें तत्वगिन्यान आसाच पूण मनशाक जिविताच्या वेगवेगळ्या प्रस्नांचेर इतले खोलायेन आनी बारकायेन विचार करपाक लावपी तांकूय आसा. ‘सांगाती’ च्या सांगातान चलपी व्यक्तीक मानवी मुल्यांचो साक्षात्कार जाताच त्या भायर जिविता कडेन पळोवपाची एक सकारात्मक नदर मेळटा हातूंत मात लेगीत दुबाव ना.

रजत अ. हेगडे
7378829909