भांगरभूंय | प्रतिनिधी
एक शेट आसलो. तो जाण्टो जाल्ल्यान ताणें आपलो भांगरा वस्ती घडोवपाचो पारंपारीक वेवसाय आपल्या पुता कडेन सोंपयलो. शेटीलो पूत जाचें नांव आसलें राम, तो घराच्या सालांत आगटें पेटोवन वस्ती घडोवपाचें काम करतालो. आनी जाण्टेलो शेट थंयच एक बाज्जेर पडून रावतालो आनी आपल्या पुताच्या कामार नदर दवरतालो आनी ताका कांय सुचोवण्योय करतालो.
एक दीस अशें जालें कीं शेटीलें चली जाचें लग्न करून दिल्लें तिच्या धुवेचें लग्न थरलें. खंयचेय आवयक आपल्या धुवेच्या आंगार दोन वस्ती घालच्यो अशें दिसता. आपलो भाव शेटपण करता म्हण पोन्न्यो वस्ती दिवन मोडून नव्यो वस्ती करपा खातीर भावासरीं आयलें.
जेन्ना पोन्न्यो वस्ती मोडून नव्यो वस्ती करतात तेन्ना दरेक शेट ‘मोडाव’ म्हण काडटा. प्रत्तेक शेटीलो ‘मोडाव’ वेगळो वेगळो आसता. ह्यावूय शेटील्या चल्याचो मोडावाचो दर वेगळो आसलो.
भाव तो! भयण आपल्या सरीं आयल्या म्हण भुल्लूसलो. हेवटेन जाण्टेल्या शेटीक भंय दिसलो पूत ‘मोडाव’ सोडीत म्हण. पूण पुताक सांगतलो कसो? मुखार तर आपलीच धूव बसल्या.
जाण्टेल्या शेटीच्या बाज्जेवयर श्रीरामाचें पांयजेल आसलें. जाण्टेलो शेट बरोच शिटूक आसलो. ताणें रामाच्या पांयजेलाक हात जोडून आपल्या चल्याक आयकूंक येता अशें म्हळें “रामा! तुका सगळे सारके रे!”. जाण्टेल्या शेटीचो पूत तर चडच हुशार ! ताणें म्हळें “मारुतीन लंकेक केन्ना (बरेच आदीं) उजो लायलो.” शेटील्या धुवेक हांतलें कांयच कळ्ळें ना. जाण्टेल्या शेटीक आपल्या पुताचो अभिमान दिसलो.
जेन्ना कोणय धंद्यांत आपल्या सोयऱ्या- दायऱ्यांक लेगीत सारकोच लेखता तेन्ना ही ओपार मारतात.
‘अकटश्च विकटो, कुंतीपुत्र रावण!’
आदल्या काळावेली गजाल. गांवातलो एकटो गरीब भुरगो आपल्या हिकमतीर खूप शिकून परदेसांत वचून आयलो. त्याकाळार परदेसांत वचप म्हळ्यार एक अप्रूप गजाल. त्या गांवांतलोच न्हय तर आशिकुशींतल्या गांवांतलो एकलोय मनीस आयज मेरेन परदेसांत वचून येवंक नासलो. गांवांतल्या लोकांनी ह्या भुरग्याचो सत्कार करपाचे येवजिलें.
त्या गांवांत व्यंकुबाब नांवांचे एक व्हडलें प्रस्थ आसलें. गांवचो एक व्हडलो भाटकार!. ताच्या शिवाय गांवांतलें कसलेंच पान हालनासलें. गांवांतल्या सगळ्या लोकांच्या अडीअडचणीक तो पावतालो. ‘उदार पादार व्यंकु भाटकाराचोच आदार’ अशें गांवचे लोक म्हण्टाले. गांवांतल्या खंयच्याय भौशीक कार्यावळीक व्यंकुबाबच मुखेल सोयरो आसतालो. म्हण्टगीर त्या भुरग्याच्या सत्काराकय व्यंकुबाबच मुखेल सोयरो!. कार्यावळीक आशिकुशींच्याय गांवचे लोक आयिल्ले.
व्यंकुबाब हो अर्दकुटें गिन्यान आशिल्लो. आपणें खंय कितें उलोवंचें हाची जाण नाशिल्लो. आपल्या भाशणांत त्या भुरग्याची तोखणाय करपाची सोडून व्यंकुबाबान त्या भुरग्याच्या घरची गरीबी, बापूय कसो बेबदो आशिल्लो, आवय दुसऱ्यागेर वावर करुन कसो संवसार चलयताली असलें नाका आशिल्लें उलोवपाक लागलो. त्या भुरग्याक मरूंक पुरो जालें. जमिल्ल्या लोकांक व्यंकुबाब सत्काराचें भाशण करता काय त्या भुरग्याचीं सभेमाजार ‘लक्तरां’ काडटा असो प्रस्न पडलो. जमिल्ले लोक म्हणूंक लागले हाका आमी उलोवपाक आपयलो तेंच आमचें चुकलें. थ़ंय आशिल्लो एकलो म्हणूंक लागलो ‘अकटश्च विकटो, कुंतीपुत्र रावण!’ असलें असंबद, अर्थ नाशिल्लें, ‘वडाची साल पिंपळाक लावपी’ व्यंकुबाबचें उलोवणें! कितें करुंया ताका?. वाचप्यांक असलो अणभव आयलाच आसतलो.
खंयच्याय शुभ कार्याचे विधींक आरंभ करचे पैलीं गणपतीक वंदन करपाक ‘सुमुखश्चैकदंत कपिलो गजकर्णक:I’ लंबोदरश्च विकटो विघ्ननाशो गणाधिपा:I असो मंत्र म्हण्टात. थोड्यांक हातूंतलें विकट मेरेन पाठ आसता, फ़ुडलें पाठ नासता.तेन्ना तो विकटाच्या मुखार अकट लायता आनी वेळ मारून व्हरता. कुंती महाभारतांतली आनी रावण रामायणांतलो. तांचो असो समज आसता कीं कोणाक कांयच कळचें नां. अर्दकुटें गिन्यान आशिल्ल्यांक ही ओपार मारतात.
‘ मांयन माल्ली म्हण न्हय, जाव हांसली’
एका घराब्यांत घोव बायल तांगेले दोन पूत दोन सुनो आनी नातरां रावतालीं. घराबो खावन जेवन सुखी आसलो. धाकली सून श्रीमंताच्या घरांतली. मांयच्यान व्हडलें कांयच जायना आसलें. त्या खातीर घरांतलें काम सगळें व्हडली सुनच करताली. धाकली सून फ़कत बसून खावपी. पूण श्रीमंताच्या घरांतली म्हण मांय धाकले सुनेचीच चड अपूरबाय करताली. तशी व्हडल्या सुनेकय वायट वागय नासली.
एक दीस कितें जालें! जेवण करतना चूकन व्हडल्या सुनेच्या हातांतल्यान सगळ्या जिनसांक दोब्राद मीठ पडलें. सगळें जेवण खार. तोंडांत घालूं नज अशें. तेंवूय कळ्ळें वाडचे वेळार. आतां ऐन वेळार परत जेवण करप शक्य नासलें. पंगतीवेले सगळे दादले जेविनास्तनां उठले.
मांयक माल्ली तिडक! जेवण करतनां तुजें लक्ष खंय आसता म्हणीत तिणे व्हडले सुनेक बरीच तापयली आनी रागाभरयान तिच्या फाटीर एक थापटय माल्लें. हें सगळें धाकली सून पळयताली आनी मनांतल्या मनांत खोशयेचीं मांडे खाताली. मांयन व्हडले सुनेचेर थापट माल्लें तें ज्युस्तच तीणें पळयलें आनी पळयल्याबराबर फ़स्स करुन हांसली. व्हडले सुनेक मरुंक पुरो जालें आनी भायर मागीलदारा वचून हुमशे हुमशेवन रडूंक लागली. व्हडली सून रडटा तें तांच्या शेजान्नीन पळयलें आनी व्हडले सुनेक रडपाचें कारण विचाल्लें. व्हडले सुनेन तिका सगळी खबर सांगली. शेजान्नीन विचाल्लें “मांयन मारिल्लें थापट चड दुखलें म्हण रडूंक आयलें?” त्या वेळार व्हडली सून दोळे पुशीत म्हणूंक लागली “मांयन माल्लें म्हूण न्हय जाव हांसली!” थोड्यांक आपलो जाल्लो अपमान दुसऱ्यानीं पळयतगीर ताचें चड वायट दिसता.
अशोच म्हणी फाटल्यो काणयो फ़ुडल्या फावटीं.
(चलता)
सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
