बायल रूप

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

बायलांच्या काळजांत कोणूच वचना. सगळे बायलांचे जिणेच्या आंगणांत खेळत आसतात! तिचे भितरले गर्भकुडींत कोणूच वतना. ती गर्भकूड बेजारल्या. थंय प्रेमाची कळशी घेवन कोणूच वचना. बायलांचें काळीज हें सदांच मोनें आसता. बायलो मोनी आसतात. तांचीं काळजां सदांच चिंतेस्त आसतात. त्यो प्रेम मागनात. काळजाक जाची तान आसा तें प्रेम आसूं वा भायली भाजी आसूं, बायल तें केन्ना मागची ना. जें हाडून दितलें तेंच घेतली. भारतीय बायलांच्या काळजाची कल्पना भारतीय दादल्यांक चडशी आसना. बायलांक खावपाक-पिवपाक मेळ्ळें, मातशें नीट न्हेसपाक मेळ्ळें म्हणल्यार जालें अशें दिसता. त्या परस बायलांक चड काय जाय अशें तांकां दिसच ना! तांकां बायलांच्या आत्म्याचें दर्शन जाल्ले आसना. बायलांक आत्मोच ना अशें म्हणपा मेरेन ते पाविल्ले आसात. आनी जंय आत्मोच ना थंय मोक्ष तरी कित्याक?
भारतीय बायलांच्या कश्ट करपी सभावाचो दादले सामको अती फायदो घेतात. केन्ना केन्ना ते घरांत काडयेचेंय लक्ष दिनात. भुरग्या-बाळांचें पळोवचे नात, तांचीं दुखणीं पळोवचे नात, रातचे जागरणां करचे नात. भुरगें रडपाक लागलें जाल्यार बोवाळ करतले. बाबडी आवय त्या भुरग्याक मांडयेर घेवन बसता. ताका पांयांर घालता. ती रडपाक लागता. घोवाची न्हीद मोडची न्ही म्हूण बारीकसाण घेता. घोव कसोय आसूं, ताका बायल सांबाळून घेता. घराब्याची अब्रू ती राखता. घराब्याची लज ती उक्ताडार घालना. आपूण उपाशी रावता, दळटा, कांडप करता. पूण घराबो चलयता. जाता तितल्यांत भुरग्या बाळांचें करतली. खावपाक दिवपाक ना जाल्यार भुरग्यांचे उमे घेतली आनी तांकां हांसयतलीं! आपलीं दुकां, आपलें दुख्ख ती कोणाक दाखोवची ना! तिचें दुख्ख फकत तिकाच खबर आसता. घोवाक सांबाळप होच तिगेलो धर्म आसता. रातच्या आठांक येता काय धा वरांचेर येता, ती बाबडी वाट पळयत आसता. घोव उसरां येतगीर म्हणटा, “तूं कित्याक जेवली ना?” तो जर बायलेच्या काळजांत गेल्लो जाल्यार अशे शब्द तो केन्नाच काडचो ना.
घोवाच्या तोंडा वयलो हांसो म्हणल्यार बायलांचें व्हडलें सूख. ती घोवाच्या तोंडा कडेन पळयता. घोवाचे दोळे हांसले, ओंठ हांसले म्हणल्यार तिका मोक्ष मेळटा. घोव गोड उलयलो म्हणल्यार तिका सगळें मेळ्ळें. कितली अल्प संतोशी भारतीय बायल! पूण हो अल्पसंतोशय तांकां मेळना. पापी, दुर्गुणी, दुराचारी घोवाचीय सेवा भारतीय बायलो करतात. एकदां गांठ मारली तर ती कशी सोडपाची! जरी कांय जातींत घोव बायलेक सोडपाचें जाता तरी ते संस्कृतायेचें लक्षण अशें मानिनात. घोव म्हणल्यार तांचो देव, तांचें व्हडलें ध्येय! घोव वायट गुणाचो आसलो तरी ताका सोडपाचो आसना. एकदां हांवें ताका म्हजो म्हणलो म्हणल्यार आपलेपणाचें नातें तयार जालें. म्हजो भुरगो मस्तो आसलो जाल्यार ताका हांव कितें सोडटली? सगळें जग भुरग्याक वायट म्हणटलें, ह्या खातीर हांवेंय म्हणचें? जशें भुरगें तसो घोव. सगळ्या जगान म्हज्या घोवाक वायट म्हणल्यार जाता. ताका कांय न्ही अशें करपाक जायना. हांवेंय ताका दुख्ख दिलां, हांवें ताचे कडेन प्रेमान उलोवंक ना, मायेन जेवपाक वाडूंक ना. घर म्हणल्यार आदार, घर म्हणल्यार आशा, घर म्हणल्यार विसव, घर म्हणल्यार प्रेम, घर म्हणल्यार आपलेपण. हें घर म्हज्या घोवा खातीर, म्हज्या भुरग्यां खातीर. हांव प्रेम भरून दवरतलें.
फुडें चालू…
मूळ लेखकः साने गुरुजी
अणकारः पांडुरंग नाडकर्णी

पांडुरंग नाडकर्णी
9326139252