भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आवय, बापूय आनी तांचो बारा वर्सांचो पूत निरंजन असो ताचो संवसार, एक ल्हानशें घर, खूब गरीब घराणें. खंय तरी दिसाळ्यांत काम करून वा रानांतलीं सुकीं लाकडां हाडून तीं बाजारांत विकून जें कितें मेळटा तातूंतच ताचें तिगायचें दिसपट्टें पोट भरतालें. आयज आयतार आशिल्ल्यान ते घरांतूच आशिल्ले. निरंजन भायर बल्कांवांत बसून चित्र काडटालो आनी बापूय सगूण सामकार आशिल्ल्या झाडाच्या पेडार बसून कोयते, कुराडीक धार लायतालो. निरंजन अचकीत उठून आपली चित्राची चोपडी घेवन बापाय सरीं आयलो…
“बाबा, हें पळय हांवें चित्र काडलां! पूण, ह्या चित्रांत रंग कशें भरप हें म्हाका समजना… तूं म्हाका मजत करता, ह्या चित्रांत रंग कशें भरप तें सांगपाक”? पुतान बापायक विचारलें.
“पळोवया, चित्र कसलें काडलां तें” अशें म्हणून बापायन ताणें चित्र काडिल्ली चोपडी हातांत घेतली आनी बारीकसाणेन चित्र नियाळ्ळें आनी चोपडी पुताच्या हातांत दियत म्हणलें. “चित्र तर तुवें खुबूच सोबीत काडलां…! आनी म्हाका दिसता, ह्या चित्रांत रंग भरपाक तुका म्हज्या मदतीची गरज पडचिना, हांव तर अनपड एक लाकडां तोडपी. लाकडां वा झाडांचे विशीं तुका कितेंय सांगूंक शकतालों. पूण, चित्रांत रंग भरपाचें विशीं सांगप म्हणल्यार म्हाका तें कटिणूच… पूण तूं एक चित्रकार. जशें तुवें हें चित्र चित्रायलां, तशेंच तें चित्र रंगवपाची बी तांक तुज्यांत आसा. यत्न कर. तुका जमतलें,” इतलें सांगून तो परतो आपल्या कामाक लागलो. निरंजन परतून बल्कांवांत वचून बसलो आनी चित्र रंगवपाक लागलो.
कांय वेळान घरांतल्यान आवय भायर आयली आनी… “अहो, जावंक ना धार लावन? केन्ना वतले रानांत? जितलो उशीर तुमी रानांत वचपाक करतले तितलोच उशीर तुमकां लाकडां घेवन परतून घरा येवंक जातलो. बेगीन वचात आनी बेगीन येयात न्हय,” सावित्रीन प्रवचन दिवपाक सुरवात केली.
“वतां, सायबिणी वतां” अशें म्हणून तो उठलो आनी दोरयेर सुकत घातिल्लो तुवालो काडून कमरेक बांदलो आनी कोयतो तुवाल्याक खोयलो. खादार कुराड घेवन वचपाक भायर सरलो.
“बरें येतां हांव.” अशें म्हणून वचूंक लागलो. पूण, सावित्रीन ताका थारोवन उदकाचो घाडगो दियत म्हणलें. “हो उदकाचो घाडगो घेवन वचात, तान लागतली तुमकां.”
“हो इतलो व्हड घाडगो आनी कसो सांबाळूं हांव? आसूं, ताची गरज ना. ह्या दिसांनी पावला, पावलाक उदक मेळटा. जायत्या जाग्यांनी झरी व्हांवतात,” ताणें म्हणलें.
“हय तेंय बी खरेंच, बरें तर सांबाळून येयात वचून आनी हां… जमता तितलींच लाकडां हाडात. नातर हिसपा भायर वजन घेवं नाकात आंगार.”
“बरें सायबिणी, आतां वचूं?” अशें म्हणून तो वचूंक लागलो. इतल्यान निरंजन अचकीत उठून… “मात्सो राव बाबा, म्हजें चित्र रंगोवन जालें. पळय आनी मागीर वच रानांत.” तो चित्राची चोपडी घेवन बाबा म्हर्यांत आयलो आनी बाबाक चित्र दाखयलें. ताणें तें पळयलें आनी म्हणलें.
“हें अशें कशें चित्र रंगयलां रे तुवें? अशें चित्र रंगोवंक कशें सुचलें तुका? हें चित्र तुजें खूब भयानक दिसता मरे! तुका भंय दिसलो ना अशें हें रंगोवंक? पळय गे, कितें चित्रायलां तें तांणी.” तिका दाखयलें. “पळय, हें पळय… एक मोडिल्ली पोरनी हवेली, हवेलीचे एके वटेन एक मोट्टी पूण विचित्र अशी बाटली. दुसरे वटेन एक मनीस हवेलीचे मोडिल्ले वणटी कुशीक आपल्या आंगाची गुटली करून बसला आनी फाटल्यान सगळीं झाडांच-झाडां. एका झाडाचे तावयेर घुगूम बसला अशें दाखयलां. पळयलें न्हय? घे सारकेंच पळय, हांव वतां.” अशें म्हणून ताणें ती चित्राची चोपडी ताचे कडेन दिली, तो म्हणसर घुगूम रडिल्ल्याचो आवाज आयकूंक आयलो. घुगूम रडिल्ल्याचो आवाज आयकून तीं दोगांय भियेलीं, तिच्या हातांतली चोपडी सकयल पडली.
“अहो! घुगूम रडटा आयकला?” तिणें म्हणलें.
“हय आयकलां हांवें. पाड पडिल्ली पिडा ती! हे वच रे, वच हांगसल्लो, डयडीर खंयचें.” अशें म्हणून तो घुगूमाक धांवडावन घालपाचो यत्न करूंक लागलो.
“अहो आतां ताका गाळी घालून वा धांवडावन कितें उपेग, त्या परस आमीच समजिकायेन घेतिल्ले बरें न्हय?”
“कितें म्हणूंक सोदता गे तूं? रानांत वचूं नाका अशें तर ना न्हय?” सगुणान मात्शें अजापान विचारलें.
“सारके वळखले तुमी, आयज वचूं नाका तुमी रानांत, नाका आमकां लाकडां.” सावित्री.
“अगे तूं कितें उलयता ते तरी कळटा न्हय तुका? एक दीस लाकडांक वचना तर कितें जातलें तें जाणा न्हय तूं?” सगूण.
“हय वय जाणां हांव…! एक दीस आमी उपाशी उरतली न्हय? काय नजो उपाशी उरलीं तर एक दीस. पूण तुमकां कितेंय जायत तर जल्मभर उपाशी उरतलीं.” उलयतां-उलयतां तिचे दोळे भरून आयले आनी ती रडूंक लागली. सगूण तिच्या म्हर्यान येवन तिका समजावपाच्या यत्नान म्हणलें. “हय गे, मानतां हांव तुका म्हजी काळजी आसा. तूं म्हाका तुज्या जिवा परस चड जपता. आनी घुगूम रडप हें बरें लक्षण न्हय हेवूय बी जाणां हांव. पूण ताच्या रडण्यांत कितें तरी अबद्र जातलें, आमचें कितें तरी वायट जातलें अशें चितून आमी घरांत बसल्यार जायना न्हय?” असो बरोच वेळ तांचो दोगांचोय संवाद चालू आशिल्लो आनी निरंजन तो बसून आयकतालो. पूण ती कितें उलयतात तें ताका समजनासलें. ताणें जाणून घेवपाच्या यत्नान आवयक विचारलें.
“आवय, कितें सांगता गे…! बाबाक रानांत लाकडां हाडूंक वचूं नाका अशें कित्याक सांगता?”
“तूं उगी बस थंय, तुका खबर ना तें.” आवयन ताचेर धेंगसो घातलो.
“ताका खबर ना देखून विचारता तो.” मदींच बाबान जाप काडली.
“हय बाबा! म्हाका खबर ना, तूं सांग न्हय म्हाका. हो आवाज कोणाचो.” निरंजनान लाडांत येवन विचारलें.
“तो आवाज घुगूमाचो! घुगूम रडटा तो!!” बाबान म्हणलें.
“आवय घुगूम रडल्यार कितें जालें तर? सगळींच रडटा,” निरंजनान आवयक विचारलें.
“घुगूम रडल्यार खंय कितें तरी वायट जाता असो समज आसा.” आवयन ताका समजायलें.
“पूण आवय, हो समज सामको चुकीचो आसा. ही अंधश्रद्धा आनी मनशान अंधश्रद्धेन जगचे न्हय. अंधश्रद्धा ही मनशाक निर्बळ करता.” स्कुलांत मास्तर भुरग्यांक शिकयता तशें निरंजनान आवयक समजावन सांगलें. तें आयकन बाबाक मात्सो नेट आयलो. त्याच नेटान बापायन म्हणलें.
“हय हांवूय तेंच सांगतालों तिका.”
“कितें सांगताले तुमी?” तिणें दोळे मोट्टे करून ताका विचारलें.
“आवय, बाबाक कित्याक दोळे मोट्टे करून पळयता गे? घुगूम रडप आनी कितें तरी घडप तो एक योगायोग…! बाबा तूं वच रानांत, कितें तरी जातलें हें येवजून आमी आमचें सदचें काम सोडूंक फावना न्हय? मरणाच्या भंयान मनशान जगणें सोडचें न्हय.” अशें निरंजनान बरेंच कितें उलयलें. आपल्या पुताची ती धिराचीं उतरां आयकून दोगांचेय दोळे भरून आयले.
“पळयले न्हय, कितलो शाणो आनी समजूतदार आमचो पूत! तूं कांयच हुस्को करनाका. येतां हांव.” अशें म्हणून तो रानाचे दिकेन चलूंक लागलो. पूण तिका हुस्को जावचो रावता, ती सगळीच उचांबळ जाल्ले वरी जावन “देवा, परमेश्वरा आतां तूंच पाव हांकां. हें घुगूम…! तुज्या रडण्याचो प्रभाव बरोच जावंदी रे बाबा!” अशें म्हणून ती भितर गेली.
अविनाश कुंकळकार
7875237830
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
