भांगरभूंय | प्रतिनिधी
मणिपूरांतल्या यादवेंत 5000 सुवाती उज्याचे भकीक पडल्यो. हिंसेत 200 नागरीक सोंपले. 60,000 बेघर लोक छावणींत आश्रयाक आसात. मणिपूरांत हिंसाचार, खून आयच्या दिसाय घडत आसात. संसदेत चर्चे वेळार मणिपूर मुद्दो कुशीन दवरून एकमेकाआड राजकी आरोप, प्रत्यारोप करपी वेचणुकांचें राजकारण खेळपाक गेले. राहूल गांधी अमेठींत भोंवता. अमित शाह मध्य प्रदेशांतल्या विधानसभेचे उमेदवार थारावपांत व्यस्त आसात. मोदी ब्रिक्स परिशदेंत भाग घेवपाक दक्षीण आफ्रिकेक वचपाचे तयारेंत दिसतात. मणिपूराच्या घडणुकांनी आपणाक आहत केला म्हणपी सरन्यायाधीशान ते विशींची फुडली सुनावणी मात दोन म्हयन्यां उपरांत दवरल्या. मणीपूर प्रस्नाचेर विरोधीपक्ष संसदेंत प्रधानमंत्र्यां कडल्यान वक्तव्याचो आग्रो धरताले तेन्ना प्रधानमंत्री मात देशभर भौशिक कार्यावळींत भाशणां दित, उद्घाटना करत भोंवताले हें सोबून दिसलें ना.
हालींच्या तेपार गंभीर विशयांचेर उलोवपाची खरेंच गरज आसता तेन्ना प्रधानमंत्री मोनेळ पांगुरतात अशें दिसपाक लागलां. कोविड म्हामारींतल्या लॉकडावनांत मजूर कुटुंबांचे पंगड वत, वाऱ्यांत बिस्कीटी खायत भूक भागोवन हजारांनी किमी पयस आपल्या गांवांच्या दिकेन चलत भायर सरिल्ले तेन्ना मोदी हांणी वक्तव्य दिलें ना. ऑक्सिजन सिलेंडरांच्या उणावाक लागून लोक दवाखान्यांत भायर पडटले तेन्नाय उलयले नात. तीन जाचक कृशी कायदे रद्द जावचे खातीर देशाचे शेतकामती वर्सभर वता, वाऱ्यांत दिल्लीचे शिमेर रस्त्यार खोपी बांदून आंदोलन करताले तेन्नाय मोदी हांणी तांच्या वांगडा प्रत्यक्ष वा फोनाचेर उलोवपाचो यत्न केलो ना. पंजाबांत आंदोलनकारी किसान रस्त्याचे कडेक झेंडे घेवन उबे दिसले तेन्ना थंय तांचे वागडा संवाद सादपाचो सोडून सुरक्षेचे कारण दित फाटल्या पायान थंयच्यान कूस मारली. त्या खातीर मणिपूरचे भोंवडेर ते वतले हाची अपेक्षाय नाशिल्ली. मात मणिपूरांतल्या प्रस्नाचेर भाश्य करचे खातीर तांकां संसदेत हाडपा खातीर विरोधकांक अविस्वास थाराव हाडचो पडटा, हें दुर्दैवी.
संसदेत भासाभाशे वेळार वक्त्यांनी मूळ मुद्दो कुशीक दवरून एकामेकांआड राजकी आरोप, प्रत्यारोप लावन अती गंभीर विशयाची ‘कपील शर्मा टायप कॉमेडी’ करप हें ताचेय फुडलें दुर्दैव.
काँग्रेस सांसद गौरव गोगोय हांणी लायक तरेन मणीपूर संकश्टाचेर विचार मांडून सुरवात केल्ली खरी, पूण फुडें काँग्रेस नेते राहूल गांधी मात आपल्या भाशणांत तोल सुटून व्हांवत गेले. दंगलपिडेस्त भागांनी भेट दिवन आयिल्ल्या राहुलान आपले अणभव, प्रसंग, सरकारा कडल्यान घडिल्ल्यो चुको, उपाय येवजणेंतलो उणाव संबंदी संबद्ध पध्दतीन विचार मांडपाची गरज आनी तशी अपेक्षाय आशिल्ली. आपली एक आवय- सोनिया- सदनांत बसल्या मात मणिपूरांत आपले दुसरे आवयचो- भारतमातेचो- खून जाला अशी नाटकी संवादबाजी करपाची गरज नाशिल्ली. मोदी तरी परिपक्वतायेन उलयतले हे अपेक्षेचो तांणीय भंग केलो. तांकां पक्षप्रचारकाचे भुमिकेची इतली संवय जाल्ली आसा की ते हालीं प्रधानमंत्री उणे आनी पक्षप्रचारक चड दिसपाक लागल्यात. “मणिपूरांतल्या जनते फाटल्यान सगळे देशवासी उबे आसात आनी मणिपूरांत शातंतेचो नवो सूर्य उदेतोलो, बाकीचे सगळे सविस्तर अमितभाईन तुमका काल सांगिल्लेच आसा ” अशे सोपस्कार सोंपयले उपरांत उरिल्लीं दोन वरा ते इंदिरा गांधी, नेहरूंच्यो चुको, काँग्रेसचो परिवारवाद हाचेरुच उलयत रावले. भाजपान आपलो मणिपूरचो सांसद लोहरो फोझे हांकां संसदेत उलोवपाची परवानगीय दिली ना. ते खरें उलयत म्हूण भियेले काय कोण जाणा!!
उत्तर- पूर्व राज्यांत शेंकड्यांनी जनजाती- जमाती. आयज राज्याच्या सिमांची भौगोलिक शीम मेरावणी जाल्ली आसली तरी इतिहासाच्या आदाराचेर तांचे एकमेकां आड जमनीहक्क संबदीत वादविवाद, झूजां केन्नाच सोंपचीं नात. मणिपूरांतूच 35 मायत जाती, जनजाती रावतात. राज्य शांत दिसता तेन्नाय जनजातीं मदलो धर्मीय, अनुवंशीक आनी संस्कृताय संबंदीत वाद शांत पृश्ठभागा खाला धुमसत आसता. मणिपूरचे जनसंख्येत वैष्णव संप्रदायी हिंदू मैतेयी समाज 53 टक्के आनी ख्रिस्ती बहुसंख्यांक कुकी, नागा मेळून 40 टक्के आसात. प्रत्येक घटकाची आपआपली सशस्त्र सेना आसा. 1993 वर्सा नागा आनी कुकींच्या झुजांत 100 सुमार कुकी सोंपिल्ले. ह्या मैतयी विरोधांतल्या हिंसाचारात नागा, कुकी वांगडा दिसले.
मणिपूरांत इतर मागास वर्ग म्हूण नोंद जाल्ले मैतेयी समाज राज्याच्या दरींत वसला तर अनुसूचित जनजाती म्हूण नोंद जाल्लो कुकी समाज दोंगरांनी. हालीं हायकोर्टान आपल्या 19 एप्रीलच्या निर्णयांत भाजपा राज्य सरकाराक मैतेयींचो आस्पाव अनुसूचित जनजातींत करचो अशी सिफारीश केंद्र सरकाराक चार आठवड्यां मदीं धाडची असो आदेश दिलो. तशे घडले जाल्यार बहुसंख्याक मैतेयींक शिक्षण, नोकरीत व्हडा संख्येत आरक्षण मेळटले आनी दोंगर भागांत जमनी विकत घेवपाची तांकां मेकळीक मेळटली हे भिरांतीन कोर्ट आदेशाच्या आड कुकींचे पंगड रस्त्यार येवन विरोध करपाक लागले. तेन्ना त्या वाठारांतलो फाटलो इतिहास पळोवन आंदोलनाक मुखार हिंसक वळण लागून तें यादवीचे रूप घेतले हाचो विचार करून रणनिती खाला सरकारान वेळ वगडाय नासतना थंय सुरक्षा तैनात करपाची. पुलीस आनी आसाम रायफल्सांतल्या थळावे जनजाती, जमातींतल्या अधिकारी, जवान हांणी केल्ल्या पक्षपातान हिंसेत तेल ओतोवपाचें काम केलें. आपल्या समाजांतल्याक शस्त्रां लूटपाक दिलीं आनी विरोधी समाजांतल्यांचेर अत्याचार करपा खातीर तांका आपल्या समाजांतल्या गुंड जमावाच्या सुवादीन केले. वेळ आसतना राज्या भायली निश्पक्ष सेना थंय व्हडा संख्येन दोनूय जमातींचे मदीं उबी केल्ली जाल्यार शस्त्रलूट, खून, जाळपोळ, आनी बायलां आडच्या लिंगीक अत्याचारांचेर अंकुश बसपाचो. गुप्तहेर यंत्रणा नाकाम थारली ही गृहमंत्रालयाची व्हड चूक.
मणीपूर पेटतालें तेन्ना सरकार निश्क्रीय आनी उदासीन दिसलें. लक्ष मणिपूराचेर केंद्रीत करपाची गरज आसतना मोदी, शाह आगामी वेंचणुकांची रणनिती, प्रचाराच्या राजकी खेळींत व्यस्त दिसले. मणिपूरचो गोबर जातालो तेन्ना सरकार हुतात्मा स्मारका खातीर देशभर माती मागत भोंवताले. थंय स्वातंत्र्यसैनिकांचे 80 वर्सां पिरायेचे बायलेक जिती लासली तिच्यो अस्थी हुतात्मा स्मारका खातीर वापरप योग्य थारपाचे!!
आपली संस्कृताय, जमनी राखपा खातीर मणिपूरांतल्या झुजारू जनजातीच्यो भावना गोंयच्या राजकारण्यांक समजुच्यो नात. गोंयां खातीर विशेश दर्जो मेळोवन गोंयच्यो जमनी, संस्कृताय वाटावपाचो यत्न खंयच्याय राजकी पक्षान केलो ना. जमनी भायल्या गिरेस्तांक, बिल्डरांक विकपाक दिल्यो. जमनी व्यवहारांत आपलीय बोल्सा भरलीं. आयज गोयांत अल्पसंख्यांक- बहुसंख्यांक धर्मीय वाद सुरू जावपाचीं चिन्नां दिसतात तेन्ना विधानसभेंत ताचेर भासाभास करपाची चड गरज आसा. मणिपूराच्या प्रस्नाचेर केंद्र सरकार निश्क्रिय दिसता तेन्ना हांगां विधानसभेंत हड्डे बडोवन उपेग कितें?
दीपक लाड
पर्वरी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
