भांगरभूंय | प्रतिनिधी
अशोक भोंसलो भायर पडलो. तो वच्च्या ज्युस्त चोवीस (24) वरां पयलीं ताका मेळपी हांव निमाणो मनीस. ताचे धुवेन ताका अग्नी दिता थंय आसा, नयना आडारकार धांवत धांवत “प्रशांती आसा?” प्रशांती आसा?” अशें विचारीत आयलें. म्हणलें, “आसा गो. कित्याक? कितें जालें गो? तें हेदोळ आयिल्लें.” पूण ताकाशें सोदता अशें विचारतकच एक अघोरी सत्य भायर सरलें. “आरे, हांव अशोकागेर गेल्लें. कूड भायर काडटकच घरकान्नीचें मंगळसुत्र कोणें तरी काडलें आनी तातूंतले मणी कोंचायले. आनीक कोणें कुकूम पुसलो…” हांवें मातसो बोवाळ केलो पूण तो फिको पडलो. आनीक कोण तरी जाय आशिल्लो आवाज काडपाक…” ताणें वितरागून म्हणलें. म्हजें रगत सळसळ्ळें. पूण….
हांव शोकाद जालों. पणजेंत आनीक असलें घडटा? म्हजे पणजेंत? आमी खंयच्या शेंकड्यांत वावुरतात काय?कोणूय हिंदू दादलो मेले उपरांत ताचे बायलेच्यो विदरणा कित्याक करतात? कोणें दिला तुमकां तो अधिकार? तिचें मंगळसुत्र फोडटात, तिका न्हाणोवपाचें नाटक करून कुकूम पुसतात आनीक कितें कितें…तिका निर्वस्त्र करून गाढवा वयल्यान धिंडूय काडात मरे/ मगे कापाझदाद आसत जाल्यार!! मागीर पळोवया तुमची समाजीक धिटाय!
आमच्या हिंदू समाजांत कितें चल्लां हें?!
आनी हें घडटा तें अर्दशिक्षीत, गरीब समाजांत. पूण अशोक गरीब नाशिल्लो. जाचें साहित्य गिरेस्त तो गरीब कसो जायत? बरें, बायलेच्यो अश्यो विदरणा विपश्टा केल्यो जाल्यार बापायक अग्नी दिवपाक धुवेक कशी मान्यताय दिली तर! तिका कोणेंच कशी आडायली ना? म्हणजेच, तुमी एके वटेन खर दुख्ख जाल्ले बायलेक आनीक दुख्ख दितात आनी दुसरे अस्तुरेक बापायक अग्नी दिवपाक मान्यताय दितात! तुमकां शाणे म्हणचे काय पिशे?
राजा राममोहन रॉय हांणी ब्रिटीश सरकाराक सतीचे प्रथे आड कायदो
करपाक लायलो, पूण हालीं मेरेन बायलो सती गेल्यो (काय तांकां घोवाच्या सरणार धुकल्ल्यो?) म्हणपाच्यो खबरो वाचनांत आयल्यात. आमी 21व्या शेंकड्यांत पावल्यात काय 12व्याच शेंकड्याच्या गुडुप्प काळखांत चांचपडटात?
भारत सरकार करतलें तेन्ना करूं, गोंय सरकाराच्यान तरी असो कडक्क कायदो करूं येता: मेल्ल्या मनशाक लासपाचो परवानो नगरपालिकेंतल्यान वा ग्रामपंचायतींतल्यान मेळयतनाच मरणाची नोंद थळाव्या पुलीस ठाण्यार करपाची कायद्यान सक्ती आसची. अग्नी खंयचे मसंडेंत दितले तेंय कळोवंक जाय; कांय गांवांनी विंगड स्मशानां आसतात म्हणून म्हणलां. कूड घरांतल्यान भायर काडचे पयलीं पुलीस पावूंक जाय आनी आडांगीपणाचेर खर दांडो जाय!
क्रिस्तांव वा मुसलमान समाजांत असलीं आवटेपणां नात. गरीब जावं गिरेस्त, साक्षर जावं अर्दशिक्षीत, हे दोनूय समाज ह्या
आडांगी ‘खेळा’ पसून अलिप्त आसात.
मागीर, “हिंदू हिंदू एक रहे” ते असल्या प्रसंगाचेर शेंपडी घालून खंय लिपतात? काय गांवभर झोळी लावन भीक मागप इतलेंच तांचें काम?
क्रिस्तांव समाज संवसारभर पसरला. गोंयांतले क्रिस्तांव हे रोमन कॅथलीक. तांच्यो प्रथा आगळ्योच. पुर्तुगेजां कडल्यान आयिल्ल्यो. म्हज्या शेजारांत एक जाणटेलो गेलो. ताचो पूत दुसऱ्याच दिसा काळो शर्ट घालून कामाक गेलो. मरणाक पावलों ना म्हणून उपरांत पाचारपाक गेलों. सून मेळ्ळी. घोवाचो थाव घेतलो. तो कामाक गेला, तिणें सांगलें. “बस आं” म्हणून ती भितर गेली, आनी सरबत आनी केक हाडून मेजार दवरली. म्हाका खांकुडिल्ले वरी जालें. कितें! मांव गेला आनी दुख्ख पाळपा सुवातेर ही म्हाका खावपा पियेवपाक दिता? हिचें आनी मांवाचें बरेपण नाशिल्लें बी असो विचार येवन वतासर विजेचे दोट्टी गतीन बापायन सांगिल्ली एक याद जाली. “क्रिस्तांवांगेर मरणाक बरें बरें जेवण करतात व, उंची सोरो पियेतात.” आ! म्हणजे हें अशें तर!! केक खावन आनी सरबत पियेवन भायर सरलों.
हीं दोनूय चित्रां आमकां कितें शिकयतात? आमचो हिंदू धर्म आनी ताचे अनुयायी म्हणयत मिरोवपी आमी बाराव्या शेंकड्यांतूच मुंगरल्यात. क्रिस्तांव एकविसाव्या शेंकड्याच्या खांद्यार बसून बाविसाव्या शेंकड्याचेर समाजीक नदर मारीत आसा. सुतक पाळचेंच पूण चोविसूय वरां दुख्ख करचें न्हय. बापूय वतकच घराक खिळून उरिल्लों हांव चार- पांच दिसांनी भायर सरून कला अकादमींत गेल्लों थंय डॉ. जयवंतराव सरदेसाय मेळ्ळो. “आरे, तुजो बापूय गेलो न्हय? ताका दामांव पळयिल्लो ती याद आसा.” ताचोय बापूय थंय आल्फानार आशिल्लो. म्हजो फाझेंदांत. गोंयकार थोडेच आशिल्ल्यान एकामेकाक वळखताले. “बरें केलें तुवें भायर सरून. नाजाल्यार दिसूयभर दुख्ख करीत जाल्यार पिसो जावपाचीं कामां.” म्हाका तांचें सामकें पटलें. मरण सगल्यांकूच येता, पूण शोक शोक म्हणून कितलो करप हें दर एकल्याचेर आसता.
आनीक एकदां समस्त हिंदू समाजाक मोगाळ आवाहन. आमचे भितरले वायट गूण जशे फाफडून उडोवंक जाय तश्योच समाजा भितरल्यो वायट प्रथा नश्ट करूंक जाय. हें काम आपसूक जावचेंच ना. कारण, आमी हिंदू, कर्मठ! तातूंत अर्दशिक्षीत, फाटसार, निरक्षर समाज आसल्यार विचारूंक नाका.
परतून एके फावटीं मुख्यमंत्र्याक मोगाळ आवाहन. पयलीं सुचयला तो कायदो बेग्गीन हाडातूच, पूण विधानसभा भरपाक कांय काळ आसा ते मेरेन आनीक अस्तुऱ्यांची विदरणा विपश्टा जावचे पयलीं एक वटहुकूम हाडून ही नश्टी प्रथा थांबयात. आडायात! हिंदू धर्माक आमच्या गोंयान एक नवी दिशा दिली अशें जावं दी.
तथास्तु!
दामोदर घाणेकार
84599 98914
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
