भांगरभूंय | प्रतिनिधी
बाळसाहित्य हो युनोचो साहित्याचो कस शेनवार, 18 ओतुब्रा दिसा, खांडोळेंच्या सरकारी म्हाविद्यालयांत बाळसाहित्याचेर परिशद जाली. तिच्या निमतान ही ल्हानशी चर्चा. म्हाका मात ती परिशद चुकली.
United Nations (UNO) म्हणजे एकवटीत राष्ट्रसंघान एका थारावांत म्हणलां, खंयचेय भाशेंत कितलें बाळसाहित्य आसता ताचे वयल्यान ती भाशा प्रगल्भ काय कितें हें थारता. एकवटीत राष्ट्रांनी घेतिल्लो हो निर्णय तर्काक धरून आसा हें मनाक पट्टा. तुमी कितल्योय कथा, कविता, कादंबऱ्यो, बी बरयशात, पूण त्यो युनोच्या कसाक उतरनात. तुमचे भाशेंत बाळसाहित्य कितलें आसा होच युनोचो कस.
बाळसाहित्य बरोवप कठीण. कठीण बरोवप सोंपें आनी सोंपें बरोवप कठीण. बाळसाहित्य भुरग्यां खातीर आसता. खरें म्हणल्यार, भुरग्यां खातीर म्हणटकच तें साहित्य बरोवप सोंपें जावपाचें – ‘एं! भुरग्यांचें न्हय तें!’ अशें म्हणून जावचें ना. Child psychology हो एक वेगळोच विशय. भुरग्यांचें मानसशास्त्र हो विशय विस्तारीत मानसशास्त्रा परस वेगळो. म्हणुनूच ताका अस्तंती शास्त्रज्ञांनी child psychology अशें खाशेलें नांव दिलां.
भुरग्यांच्या मनाचो थाव कोण घेता? आमी कथा, कविता, कादंबरी हे विशय सहज हाताळटात. ह्या विशयांक लागून साहित्य अकादेमीचे पुरस्कार मेळटात. अशेच तरेचे जायते हेरूय पुरस्कार मेळटात. अजून मेरेन कोणाकूय बाळनवलिका वा बाळकविता हांचे खातीर पुरस्कार मेळ्ळा अशें आयकूंक ना. खरें म्हणल्यार, बाळसाहित्य ह्या विशयाची आमी खुबूच उवेखणी केल्या.
‘हळडुवोताल्ल बेबो’ ही मनोहरराय सरदेसाय हांची गितांत रुपांतरीत जाल्ली कविता गोंयांत ‘चान्न्याचे रातीं’ इतलीच लोकांरुचीची जावन घोळटा. असले तरेच्यो कुकुल्यांक (तशेंच जाणटेल्यांकूय) मानवतात अश्यो कविता आनीक कोणाक स्फुरनात काय? गोंय स्वतंत्र जावन 64 वर्सां जालीं तरी आमकां भाशेची प्रगल्भताय येना? स्वातंत्र्या उपरांतच्या दोन पिळग्यांक बाळसाहित्य बरोवचें अशें केन्नाच दिसलें ना काय? बाळसाहित्य बरोवप कठीण हाचो पुरावो हाचे वयल्यान मेळटा. बाळसाहित्य बरोवचें, भुरग्यांक दिवचें, देवळां भायर दोण्यां खातीर रांको लागतात तश्यो पुस्तकां खातीर रांको लागतल्यो अशें एक मंत्री आमकां ‘अमृत पाजून’ गेलो. आज तो (संस्कृताय) मंत्री ना; फकत आमदार आसा. सायबा, आजूय तुका विचारतां, भुरग्यांक पुस्तकां दिलीं म्हणून तीं वाचतलीं? काय, सामक्या कुकुल्यांचेर वाचनाचे संस्कार करीत जाल्यार तेच संस्कार मुखार विस्तारीत जावन तें ‘भुरगें’ (जाणटेपणांत) बरें वाचक आनी बरें लेखक जावंक पावतलें?
आमचे मदले जायते जाण वाचतात. पूण म्हणून सगलेच बरयतात अशें ना. दत्ताबाब नायक वा हर्षाबाय शेटये हांचे सारकिल्यो व्यक्ती प्रवासवर्णनां बरयतात. म्हजे जायते सोयरे, इश्ट, बी विदेशांत फोल्गाक वचून आयल्यात पूण प्रवासा विशीं बरय म्हणल्यार बरयनात. दत्ताबाब वा हर्षाबाय हांचेच असल्यां कडल्यान बरोवपाचें कार्य घडटा. हो भुरगेपणांत केल्ल्या वाचनाचो परिणाम काय आनीक कितें हो मानसशास्त्राचो विशय. हाचेर अभ्यास जावचो.
पूण चड करून जो वाचता तोच बरयता आनी वाचिना ताचे परस बरें बरयता असो सर्वसाधारण समज आसा आनी तोच खरो. भुरगेपणा पसून जो वाचीत आयला ताच्यान प्रौढ जातकच वा ताचेय पयलीं बरें लेखन करूं येता. म्हजे बाबतींत तशेंचशें घडलां म्हणल्यार अतिताय जावची न्हय. मळ्यांतल्या आमच्या घरा कडल्यान 300 मिटरांचेर ‘महालक्ष्मी वाचनमंदिर’ आशिल्लें. अजून आसा. थंय वचून हांव ‘चांदोबा’ हें भुरग्यांचें रंगीत नेमाळें वाचतालों. तातूंत चडश्यो बोधकाणयो आसताल्यो, आनी एक विक्रम आनी वेताळ म्हणून माळ आसताली. हांव मराठी तिसरीच शिकलां. उपरांत बापायची वास्कोच्यान पणजे बदली जातकच बार्का फाटल्यान पनेळ कशे आमी दोग भाव व्हडले भयणी फाटल्यान पिपल्सांत वचून शिकले.
थंय चांदोबाचे bound volumes आसताले. ते भायर, चालू म्हयन्याचो अंक मेकळो आसतालो. माया म्हयन्याची दीर्घ सुटी पडिल्ली. हांवें ग्रंथपालाक ते अंक घरा व्हरूंक मेळत काय म्हणून विचारलें. ताणें म्हणलें, बापायक सांग. बापायन म्हाका परवानगी दिल्या अशें ताका दुसऱ्याच दिसा सांगलें. “तशें न्हय. तुज्या बापायक सांग म्हाका सांग म्हणून.” तेच सांजे बापाय बाराबर गेलों. बापायन हांव अंक बरे स्थितींत परतितलों अशी हमी दिली. त्या दिसाच्यान हांव दिसाक धा पयशे शुल्क भरून एका एका वर्साचे खंड ‘गिळूंक’ लागलों.
उपरांत जायतीं मराठी पुस्तकां वाचलीं. तांचेच बाराबर इंग्लीशूय वाचलीं. इंग्लीश पुस्तकांनी संवसाराचें गिन्यान मेळूंक लागलें म्हणून कल तेवटेन गेलो. जायतीं इंग्लीश पुस्तकां विकतीं घेवन वाचलीं. गिन्यान वाडत गेलें. शाळेंतल्या आनी कॉलेजांतल्या शिक्षणा परस वाचनान बुद्दी चड विस्तारीत जाली. वाचनान कितेंय जावं येता ताचो प्रत्यक्ष अणभव म्हाका तरी मेळ्ळो. असो जायत्या जाणांक मेळ्ळाच आसतलो.
म्हजे असले 10- 12 वर्सांचेर वाचन (आनी लेखन) सुरू करपी आनिकूय आसतले. पूण राजहंसाचो प्रभाकरबाब भिडे म्हणटा, वाचनाचो संस्कार भुरग्याचेर तें उलोवंक लागता तेन्नाच जावचो. आनी खरेंय तें. An empty mind is the devil’s workshop अशी एक म्हण इंग्लीशींत आसा. रितें मन ही सैतानाची कार्यसाळ. पूण कोंकणीच्या बऱ्या नशिबान भिडेबाबालें रितें मन ही सैतानाची न्हय जाल्यार देवदुताची कार्यसाळ जाली!
कोरोनाच्या lockdown काळांत भिडेबाबान जायत्या लेखकांक फोन करून तांकां धोंगशिले. एक दोन खेपे फोना वयलें (हेवटेंतलें) संभाशण म्हज्या कानां वयल्यान गेलां. म्हणून, म्हाका बाळसाहित्य निर्मणेचो एकसुरो गवाय म्हणल्यार लटीक जावचें न्हय.
आतां मेरेन राजहंस संकल्पनेन निर्माण केल्लीं 150+ पुस्तकां बाजारांत आसात. पांवडे 1 ते 3 हांचो चड भरणो आशिल्लीं हीं पुस्तकां आसात. सग्गलीं रंगिबेरंगी… 4 आनी 5 पांवड्यांचींय कांय आसात. दर म्हयन्याक 7-8 ते 8-10 पुस्तकां बाजारांत येत आसात. तातूंतलीं कांय पुस्तकां आमचे वळखीच्या लेखकांचीं आसात. अशोक भोंसल्याचें एके पोरणे लोकांकाणयेचेर आधारीत सुंदर पुस्तक आसा. पुस्तकांची storyline आनी चित्रां दोनूय ओडलायणीं आसत जाल्यार विचारूंच नाका; भुरगीं पिशींच जालीं म्हणून समजात.
हय, पुस्तकांनी चित्रां पानभर आनी काणयेच्यो दोन-दोन वेळी बोटभर. कोण एकलो शाणो म्हणूं लागलो खंय, “आंवंय! भुरग्यांक कसल्यो काणयो दितात? एका पानार दोनूच वळी आनी चित्रां येद्दीं व्हडलीं. हाका बाळसाहित्य म्हणटात?” ताका बावड्याक बाळसाहित्य म्हणजे कितें, तें कशें आसता आनी तें कित्या बाराबर ‘खातात’ तेंच खबर ना दिसता. कुयताद!!
हो जो “दर पानार दोनूच वळी” अशें म्हणपी आसा ताणें युनोचो तो अहवाल वाच्चो. युनोच्या प्रतिनिधींनी अशोक भोंसल्याचें पुस्तक पळयत जाल्यार ते पिशे जावन नाचतले अशें पैजेन म्हणीन दिसता.
कोंकणी बाळसाहित्य जैतवंत जावं..!!
दामोदर घाणेकार
84599 98914
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
