हें खरें काय तें खरें?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

स त्-चित्-आनंद हें आमचें खरेलें स्वरूप. पूण आमकां दिसता की आमी म्हळ्यार कूड आनी चित्त म्हूण. हांगाच्यान दुख्खां सुरू जातात. ही कूड चित्ताची जोडी ही आमच्या समेस्त भगभगांचें मूळ कारण जावन आसा. देखून आमी म्हळ्यार आमची कूड आनी चित्त हो अपसमज भायर मारात आनी सगल्या बंदनांतल्यान मुक्त जायात. यत्न करात आनी ‘हांव सच्चिदानंद आसा’ ह्या सताचो अणभव घेयात.
एकदां जनक राजाक एक सपन पडलें. ताणें पळयलें की ताच्या एका दुस्मान राजान ताच्या राज्यार घुरी घाली म्हूण. तो जरी ताचें सगलें बळ एकवटावन झुजलो आसलो तरिकूय शेकीं ताचो पराभव जाता आनी दुस्मान ताका ताच्या राज्याचे शिमे भायर व्हरून उडयतात. गंभीर तरेन घायाळ आनी रक्तबंबाळ जाल्ली ताची कूड पुराय थरथरताली. आनी मुखेल म्हणचे ताका सामकी चुरचुरून भूक लागिल्ली.
राजान पळयलें पयस रस्त्याचे एके कडेक कोण तरी अन्न वांट्टालो. तो लोकांचे रांगेन उबो रावलो. जेन्ना ताची पाळी आयली तेन्ना जेवण चडशें सोंपिल्लें. ताका भोवच थोडे गोटे मेळ्ळे. तितले म्हणसर एक सवणें खंयसून तरी उडून आयलें आनी ताच्या पानाक घस्टून गेलें. अन्न भुंयेर पडलें. निरशेवन राजाक रडें आयलें.
राजाक जाग येताच रक्षकान विचारलें, ‘कितें जालें तुमकां म्हाराजानू?’ गोंदळिल्ले आवतिकायेन जनकरायान राखण्याक विचारलें, ‘तें खरें आसलें काय हें खरें आसा?’ राखणो बुचकळ्यांत पडलो. ताका कितें जाप दिवची हें कळ्ळें ना. ताणें बेगी-बेगीन वचून राणयेक आपयली. रायान होच प्रस्न राणयेक केलो. उपरांत दरबारांत राजा आपले समेस्त मंत्री आनी बुदवंत हांचे मदीं बशिल्लो. ताचे मुखार एक थारावणी दवरिल्ली आनी राजाक तिचेर निशाणी करूंक जाय आसली. पूण परतून राजान होच प्रस्न सभाघराक केलो, ‘तें खरें काय हें खरें?’
मजगतीं, राजाल्या ह्या मानसीक दशेची खबर अश्ठवक्र ह्या रुशीच्या कानार पडली. त्या काळार हो एक भोवच बुद्धीमान साधू आसलो. ताची कूड आठ कडेन वांकडी आसली. देखून सगले ताका अश्ठवक्री म्हळ्यार आठ-वांकडो म्हणटाले. राजा जनक ह्या साधूक खूब मानतालो.
रुशीन राजाक विचारलें, ‘तुका कितें जालां राजानू?’ राजान तोच प्रस्न अश्ठवक्राक केलो.
मागीर रुशीन राजाक विचारलें, ‘तुवें सपनांत खूब गजाली पळयल्यो. त्यो आतां आसात व्हय?’
राजान म्हणलें ‘ना.’
रुशीन मुखार विचारलें, ‘आतां सद्याक हांगा तूं कितें कितें पळयता तें तुज्या सपनांत आसलें व्हय?’
‘ना.’ राजान जाप दिली.
उपरांत रुशीन राजाक सारकें विस्कटावन सांगलें, ‘तेंवूय खरें नासलें आनी हेंवूय खरें ना. पूण तें सपन खासा तुवें अणभविल्लें आनी आतां ही जागेपणांतली अवस्थाय खासा तूंच अणभवता. ह्या दोनूय अवस्थांनी तूं मात खासा हाजीर आसलो आनी आसा. देखून फक्त तूं खरो आसा!’
चेतनाच्या ह्या दर्याचेर आमचे चित्त ल्हार कशे नाचता. हें ल्हार आमकां आमचे सत स्वरूप कितें आसा हें वळखूंक आडमेळीं हाडटा. देखून आमी आमच्या हुळहुळ्या चित्ताचेर जैत जोडून हो ल्हाराचो नाच बंद उडोवंक जाय. तेन्नाच आमचो नीज सभाव कितें हें कळटलें.
मूळ लेखक: स्वामी अच्चुतानंद

प्रदीप लवंदे
9923292022