लोकसंस्कृतायेचें संवर्धन गरजेचें

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

मुळावे शिक्षण हें आपले आवयभाशेंतूच जावंक जाय हो सिद्दांत आसून लेगीत आमच्या गोंयांत शिक्षण आनी भास ह्या विशयांचेर एकमत ना.

दरेक दीस कठीण आव्हानां आनी समस्या घेवन येता. तीं सोडोवंक पळवाटो मेळनात. तीं विचार करून आनी कोणाचो तरी आदार घेवन सोडोवपाचीं आसतात. गोंय आनी गोंयकारपण राखून दवरचे पसत जायते जाण वावुरतना दिसतात. कांय जाण आपलो सुवार्थ सादोवंक वावुरतात तर कांय जाण निसुवार्थीपणान गोंया खातीर कश्ट घेतात. अशा निसुवार्थी मनशांक पळयले म्हणटकच आमीय अशें कितें तरी करूंक वावरूंक जाय, जाका लागून गोंय सांबाळून दवरूंक आदार जातलो. असो विचार मनांत आयले बगर रावना.
कांय दिसा फाटीं गोंयचे नामनेचे आदले शिक्षक, पर्यावरण सांबाळूंक वावुरपी आनी समाजीक कार्यकर्ते बाब राजेंद्र केरकार हांच्या व्याख्यानाचो आस्वद घेवपाची संद मेळ्ळी. उंचेले विचार आनीक सादें जिवीत सारपी अशें तांचे व्यक्तीमत्व. गोंयच्या पर्यावरणाचे ते फिशाल अभ्यासक. तांच्या अभ्यासा प्रमाण गोंयच्यो बांयों, झरी, व्हाळ, तळीं आनी न्हयांची वेळार जतनाय घेवंक नाशिल्ल्यान गोंयची सैम सोबीतकाय पिड्ड्यार जावपाच्या मार्गार आसा. उदरगतीच्या नांवान आमी त्यो सुवाती इबाडल्यात. आतां उरिल्ल्यो सुवाती सांबाळपा खातीर यत्न केले नात जाल्यार त्यो सुवाती इतिहासांत जमा जावंक पावतल्यो इतलें मात खरें.
तेच परी गोंयचें सैमीक गिरेस्तकायेन भर घालपी दोंगर दोंगुल्ल्यो, रानां-वनां आनी साबार वनस्पत तिगोवन दवरप कितले गरजेचें. हाची जाणविकाय तांकां भुरगेपणां सावन जाल्ली आसा आनी म्हूण ते जीव तोडून लोकांक पर्यावरणाचें म्हत्व आपले करणींतल्यान पटोवन दिवपाचो यत्न करीत आसतात. आमच्या जाणटेल्यांनी देवराय हांचो आदार घेवन पर्यावरण कशें सांबाळून दवरिल्लें हाची म्हायती ते नकसूद उतरांनी तरणाट्या मेरेन पावयतात. तांच्यो त्यो गिन्यानाच्यो गजाली मन दिवन आयकुपा सारक्योच आसता. गोंयच्या पर्यावरणाची आनी इतिहासाची म्हायती तांच्या ओंठार सहज घोळटा म्हणल्यार जाता. तांचो राबितो गोंयच्या अस्तंत घांटाचे सह्याद्री शिमे लागसार सुंदर अशा प्रदेशांत आशिल्ल्यान गांवगिरी जीण कशी आसूं येता हें तांणी लागसून पळयलां आनी तशी जीण ते आयजवेर जगत आयल्यात. गोंयांत वागांचो राबितो आसा आनी तांची जतनाय जावची म्हूण तो वाठार सांबाळून दवरचे खातीर तांणी मारिल्ली पावलां तोखणाय करपा सारकींच आसात. गोंयचीं परंपरीक गितां, व्होंवयो, धालो, फुगडी, गोंयची संस्कृती आनी परबो हांची ते आपल्या व्याख्यानांतल्यान भोंवडीच करून हाडटा म्हणल्यार जाता. ही गिरेस्त परंपरा आनी आमचें दायज मुखा वेले पिळगी मेरेन पावंक जाय म्हूण तांची खटपट दीस रात चालूच आसता.
शिकपी भुरग्यांक मोबायला पसून पयस कशे दवरप हें आयज पालकां मुखार एक व्हडलें आव्हान जावन आसा. ते पालकांनी पेलचे खातीर वेगळे वेगळे मार्ग सोदून काडचे पडटले ना जाल्यार हें वेसन भुरगीं पयसावंक पावचीं नात हिवूय गजाल तितलीच खरी. ह्याच कारणांक लागून शिकपी भुरग्यांनी मोबायलाचो उपेग मर्यादीत आनी बऱ्या कामां खातीर करचो म्हूण ते सुचयतात. फुडाराचे नदरेंत पळयत जाल्यार आव्हानां कसलीं आनी केन्ना मनशा मुखार येत हाचो नेम ना.
शिक्षणाच्या मळार लेगीत नवे नवे बदल जायत आशिल्ल्यान शिक्षकांक, पालकांक तशेंच भुरग्यांक नवीन आव्हानांक तोंड दिवचें पडटा. अवेळार येवपी आव्हानांक फुडो करपाची तांक आमी शिकपी भुरग्यां भितर तयार करूंक जाय. भाशेचो वाद तर आतऱ्या पयऱ्यान मान वयर काडीत आसता. खरें म्हणशात तर सरकारान प्रादेशीक भाशांतल्या शाळांक परवाने दिवंक जाय. तेच बराबर मुळाव्यो सरकारी शाळा ज्यो बंद पडूंक लागल्यात त्यो साल्वार करपाचो प्रामाणीक यत्न करूंक जाय. मुळावे शिक्षण हें आपले आवयभाशेंतूच जावंक जाय हो सिद्दांत आसून लेगीत आमच्या गोंयांत शिक्षण आनी भास ह्या विशयांचेर एकमत ना. पालक आपल्या भुरग्यां खातीर परकी भाशांचोच आदार सोदतात. ह्या अजाणपणाक लागून भुरग्यांचेर अन्याय जाता हाचें कोणांक पडून गेल्लें ना. ह्या परकी भाशांक लागून आमची संस्कृती फाटीं उरता ताचेर वायट परिणाम जाता हाचो कोण विचार करतात व्हय?
आमचे मुळावे भाशेक लागून संस्कृती आनी दायज व्हड जावंक शकता तितलें परकी भाशेंतल्यान तें केन्नाच जावंक पावना. एका काळार गोंय जरी परके सत्ते खाला घुस्मटून जियेतालें तरी आपलें दायज गोंयकारांनी केन्नाच सोडून दिवंक नाशिल्लें. पुर्तुगेजांनी आमचो लोकवेद आनी आमची कोंकणी नानपयत करपाची तजवीज करून लेगीत तांकां यश येवंक ना. त्या काळार आपली संस्कृती आनी दायज सांबाळून दवरप म्हणल्यार एक व्हड आव्हानच आशिल्लें. तरी आसतना हाल अपेश्टा सोंसून आमच्या पुरवजांनी तें आव्हान पेल्लें. इतलेंच न्हय हाचें उरफाटें वेगळ्या वेगळ्या राजवटी खाला जें कितें बरें आशिल्लें तें आपणायत रावले. कळत वा न कळत म्हणटात तशें गोंयच्या लोकवेदांत भारतांतल्या सगल्या संस्कृतायांची भर पडत गेली. लोकवेदाचो विस्तार जायत गेलो.
आयज तंत्रज्ञानाचो उपेग दरेक मळार व्हड प्रमाणांत जाता. ताचो लाव घेत गोंयच्या लोकसंस्कृतायेचें संवर्धन करूंक आमी वावरूंक जाय. खास करून जे तरणाटे ह्या तंत्रज्ञानाचो उपेग बरे तरेन करूंक जाणांत तांणी ही जापसालदारकी आपल्या आंगार घेवची पडटली. अशें केल्यारच आमची संस्कृती फुलतली, परमळटली ना जाल्यार बदलत्या काळा वांगडा खंय तरी शेणून वतली. हाचो दोश मागीर फुडली पिळगी आमच्याच माथ्यार थापतली.
फाटल्या कांय वर्सां सावन तंत्रज्ञानाचो भार कोंकणी भास पेलूंक पावल्या हाका जापसालदार बाय स्नेहा सबनीस सारकिल्ली तरणाटी पिळगी. कोंकणी खातीर जीव तोडून वावुरपी ह्या सगल्या तरणाट्यांक हांव उपाट यश आंवडेतां. कोंकणी मनीस म्हूण जैत मेळयतले जाल्यार वेगळे कितें तरी करचें पडटलें हें बाय स्नेहा आनी ताच्या वांगड्यांनी दाखोवन दिल्लें आसा. कोंकणीचो विस्तार जावचे खातीर ही तरणीं भुरगीं बरे तरेन वावुरतात तें पळोवन अभिमान दिसता. कारण भाशेचें जतन करता आसतना आमी लोकसंस्कृतीचें आनी पर्यावरणाचेंय जतन करूंक पावतले.

एच. मनोज
9822441417