भक्तीन भरिल्लो श्रावण म्हयनो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

श्रावण म्हयन्यांत कांय खाशेले धर्मीक पदार्थ तयार करतात. तशेंच कांय घरांनी कांय खाशेल्यो परंपरा आनी चालिरिती पाळटात, त्यो आयज लेगीत लोकांक याद आसात.

श्रावण हो देवभक्तीचो म्हयनो. सनातन वर्साचो धर्मीक राजा. धर्तरी लेगीत येवकार दिवपाक तयार आसता.. घेवन, कुपांच्या येवकाराचो हार !
श्रावण म्हयन्याचो उत्सव नागपंचम, ह्या दिसा भारतीय संस्कृतायेंत नागपुजेची परंपरा प्रचलीत आसा. कल्की जयंती आनी नरहरी सोनार जयंती श्रावण म्हयन्यांत मनयतात. श्रावण पौर्णिमा- रक्षाबंधन, जल्माष्टमी, नाल्लाची पुनव उत्सवूय श्रावणांत पडटात. हिंदू म्हयन्यां मदीं श्रावण म्हयन्याच्या पूर्ण चंद्राच्या दिसा नाल्लाची पुनव मनयतात. सवायशिंणी बायलो श्रावण म्हयन्यांत दर आयतारा पुजा करतात. हो भुरगेपणाचो “खाणाचो “उत्सव आशिल्लो. कारण दर आयतारा कांय नवे गोड आसताले. मुठले, पातोल्यो, दोणे,….
श्रावण म्हयनो सगल्यांच्या जिविताच्या आनंदी प्रवासांतलो एक उत्सव. ज्येश्ठ-आषाढांत पडपी व्हड पावस पडटा. सुर्या वांगडा लिपोवन खेळटा. भुरगेपणांत पावस खूब पडटालो. दोन म्हयने सतत कश्ट करून थोडो विसव घेता, तो श्रावणांत, अशें दिसता! ह्या काळांत सृश्टी फुलता आनी एक नवें आनी सोबीत रूप घेता. ह्या वेळार मळब सैमाच्या सोबीतकायेचो आविश्कार दाखायता… आनी मळब ताका आडवाद ना. कारण सात रंगाचो इंद्रधोनू सूर्य आनी पावसाच्या खेळांतल्यान मळबांत निर्माण जाता. सभावीकपणान पुराय मळब मंत्रमुग्ध जाता आनी आमची रावपाची सुवातय तशीच मंत्रमुग्ध जाता. आमकां एक नवी उमेद मेळटा, आनी तशेंच जियेवपाची आस्त मेळटा. हें वातावरण आमकां ताजें करता. घडये गर्दीच्या शारांत हें सगलें अणभवपाक मेळचें ना. पूण, श्रावणाचो अणभव नक्कीच जावंक शकता. अशा उत्सवी नाटकाचो पड्डो आयज वयर वचत आसा. फुडल्या कांय दिसांनी ताची सोबीत फाटभूंय पळोवंक मेळटली आनी आमच्या जिविताच्या नाटकाक व्हडलोशें मोडण मेळटलें! आनी सैमाची दिका!
सृश्टीचो एक आगळोच आविश्कार आशिल्ल्या ह्या म्हयन्याचो कविते कडेन एक आगळोच संबंद आसा. हें मतींत दवरून पावस, सैम-वातावरण, शेती हांचे कडेन संबंदीत कविता “बाल कवी” हांणी रचल्या, ती अशी –
“श्रावण येता, मनीस उल्लसीत जाता
धरणी मायेक नवी हिरवळ मेळटा
सरीं पडटात, सृश्टी न्हाता
निसर्गाचें रूप सोबीत दिसता
शेतां- मळां पाचवीचार दिसतात
पिकावळ बरी येवपाची आशा दिसता
नारळी पौर्णिमा, घरा-घरांत जल्मता
भावा-भयणींचो मोग वाडटा
देवळांनी भजन-किर्तनाचो गजर
सगली कडेन आनंदी वातावरण दिसता
श्रावण म्हयनो, भोव मनाक भावता,
सुखी-समाधानी जीवन जगपाक शिकयता”
सनातन संस्कृतायेंत श्रावण म्हयनो म्हत्वाचो आनी पवित्र म्हयनो आसून तातूंत सैमाची पाचवीचार, पावसाचे आगमन आनी धर्मीक उत्सव मनयतात. जायत्या जाणांक श्रावणाच्यो याद्यो घरगुती, भुरगेपणांतले खेळ आनी धर्मीक परंपरेचो मेळ जावन आसात.
जायत्या बायलांक आनी चलयांक श्रावण म्हयनो हो घराची याद. घरांत वचपाची खोस, नातेदार आनी इश्टां वांगडा रावपी खीण, हीं सगलीं अजूनय तांचीं काळजां खोशयेन भरतात.
श्रावणाच्या पावसांत खेळिल्ले खेळ, इश्टां वांगडा मजा, सैमाच्या सान्निध्यांत रावपी वेळ, ह्यो याद्यो आयज लेगीत जायत्या जाणांच्या मनांत कोरांतल्यात.
श्रावण म्हयनो हो भगवान शिवाचो आवडीचो म्हयनो मानतात. ह्या म्हयन्यांत सोमार, मंगळार, शुक्रार, शेनवार, आयतार ह्या दिसा उपास, पुजा-अर्चा आनी हेर धर्मीक विधी करतात. जायते लोक देवळांक भेट दिवन धर्मीक वातावरणाचो आस्वाद घेतात. सगली कडेन गुंजपी भक्तांचीं गीतां आनी अभंगावणी घेवन वातावरण कशें दैवी जाता. घरां भायलें वातावरणय सुगंधी आशिल्ल्यान देवळा सारकें जाता. आमी व्हडल्या देवळाची परिक्रमा करतात अशें दिसता.
श्रावणाचो पावस, पाचवे नदरेक पडपी नदर, आनी थंड हवा, हीं सगलीं मन खोशी करतात. पावसाच्या व्हाळांत भिजप, वा घराच्या आंगणांत बसून पावसाची मजा घेवप अश्यो जायत्यो गजाली लोकांक अजूनय याद आसात.
श्रावण म्हयन्यांत कांय खाशेले धर्मीक पदार्थ तयार करतात. तशेंच कांय घरांनी कांय खाशेल्यो परंपरा आनी चालिरिती पाळटात, त्यो आयज लेगीत लोकांक याद आसात. श्रावणाच्यो याद्यो फक्त यादी न्हय, ते आमचे संस्कृतायेचो आनी परंपरेचो एक भाग. ते आमकां आदल्या काळांतल्या सुखी आनी सोबीत दिसांची याद करून दितात. भुरगेपणांतलो श्रावण म्हयनो मन तरणाटो करता. भक्तीन मनयिल्लो हो श्रावण म्हयनो आपोआप दिव्य जाता.
ह्या श्रावण म्हयन्यांत देव धर्तरेक भेट दिवपाक येता अशें दिसता… श्रावण म्हयन्या तुकां नमन!

राजेश बाणावलीकार
वेगसवाडो, हडफडें