बदलते जिणेशैलीचो समाजाचेर परिणाम

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज समाजाचें चित्र पळयत जाल्यारुच प्रत्येक मनशान जाण्टेंपणांत आपल्याक जाय तितलो पयसो हो सांठोवन दवरपाकूच जाय. पयसो आसत जाल्यारुच तुजें जाण्टेंपण सुगूर म्हणपाचें.

दर एकल्याची सुखाची कल्पना ही वेगळी वेगळी आसता. थोड्यांक भरपूर पयसो आसप म्हणल्यार सुखूच सूख कशें दिसूंक लागता. कांय जाण देवाचे भक्तींत तल्लीन जावन सूख अणभवपाक सोदतात, संत तुकाराम आपल्या अभंगात म्हणटात ‘वैष्णव संगती सुखा वाटे जीवा । आणीक मी देवा कांहीं नेणें ॥ अशेंय भक्त आयजूय आसात. देवभक्ती मुखार तांकां आनी काय नाका. थोड्यांक खेळांत, कांय जणांक चित्रकलेंत, नाटकांत, साहित्यांत, भोंवडेंत, मनीस सूख अणभवपाचो आपले परीन यत्न करता.
मनशाक तरातरांचे छंद आसतात. बरे आनी वायटूय. पूण चडावत लोक वायटूच छंद आपणायतना दिश्टी पडटात. हें समा न्हय. तशें पळोवंक गेल्यार मनीस तृप्त जालो अशें केन्ना आसना. गिरेस्त मनीस आनीक गिरेस्त जावपाक सोदता. मनशाची हाव कशीच कमी जायना. सदांच अधाशीपणा. सूख पयशांनी विकतें मेळना. तशें मन तयार करचें पडटा. आमचे भितर जें आमचें ‘स’ दुस्मान (काम, क्रोध, लोभ, मोह, मद आनी मत्सर) हे दडी मारून बसल्यात ताचेर जैत मेळोवंक जाय, तरूच आमी सूख अणभवतले. आमच्या मनाचेर आमचो कंट्रोल आसना. मुळांत आमकां आमचेरूच विस्वास आसना. जायते कडेन आमी न्युनगंड घेवन बसतात. हें योग्य न्हय. आमी एक परिपूर्ण जीण जगूंक सोदता आसत जाल्यार, सगल्यांत पयलीं आमी आमचो आत्मविस्वास वाडोवपाची गरज आसा.
स्वामी विवेकानंदान सांगलां ते प्रमाण ‘उठांत जागे जायात, तुमचे ध्येय साध्य जाय मेरेन थांबू नाकत.’ आयज दर एका मळार सर्त चल्ल्या अशा वगतार आमी चारूय वटांनी तयार आसपाक जाय. विशाल दृश्टीकोन नदरे मुखार दवरून आमी आमचें शिक्षण आत्मसात करपाक जाय. संकुचीत वृत्ती घेवन जगूंक फावना. मनीसपण आनी संवेदना जपपाक जाय. आमी समाजभान दवरून वागपाक जाय. आमी आमच्यो संवेदना बोथट जावंक दिवंक फावना. आयची चडावत तरणी पिळगी मोबायलांत घुस्पल्या आनी वेसनांनी बुडल्या. ध्येय धोरणा विणें तोमसोळ कशी जगूंक लागल्या, आनी ताका लागून ताच्यांतली संवेदनां दिसानदीस लुप्त जायत आसा. कोणाक कोण किंम्मत दिना. हतबल जाल्लो आवय बापूय सांगता ‘आमचीं भुरगीं आमकां आयकनात. परतून सांगतात, जीव दितलो म्हणपाच्यो धमक्यो दितात. आमी कितें करपाचे?” आयज शिक्षण प्रत्येकाच्या दारादारांत पाविल्लें आसा आनी आमकां कर्मकट्ट्यांक ताचो फायदो करून घेवंक कळना. आमी बेगडी जगाक भुल्लुसल्यात.
आयज शिक्षणां कडेन पालकांनी भुरग्यांच्यो नस्त्यो अपुरबायो करच्यो न्हय. भुरग्यांक गरजे परस चड पयशे दिवंक फावना. घरांतूच पयलीं भुरग्यांक शिस्तीचें वळण लावपाची गरज आसा. आयच्या भुरग्यां मदीं शिस्तीचो उणाव व्हड प्रमाणांत दिश्टी पडटा. ही मोठी खंतीची गजाल जावन आसा. आयज समाजांत मनीस फक्त प्रतिश्ठेक जपता देखून सगलेच पयशा फाटल्यान धांवतात. हें करतना ते आपल्या भुरग्यां कडेन दुर्लक्ष करतात हें तांकां समजना. तुजे खातीर हांव मर मर मरतां, आनी तूं शिकना. ल्हान आसतना लाड करता, व्हड जातकच बेल्टांनी मारता. वाऱ्यार गेल्ले तांदूळ मुटलांत येता? आयज खरी गरज आसा भुरग्यांक वेळ दिवपाची. भुरग्यां कडेन संवाद सादपाची. तें जायना.
हालींच एक पालक व्हड अभिमानान एकीकडेन सांगतालो भुरग्यांच्या फुडारा खातीर आपणे नोकरी सोडली. भुरग्यां कडेन आनी भुरग्यांच्या शिक्षणा कडेन जातीन लक्ष दिलें म्हूण आयज म्हजीं दोनूय भुरगीं दोतोर आनी इंजिनीयर जावंक पावलीं. कारण भुरग्यांचेर लक्ष दवरिल्ल्यान शक्य जालें. आदल्या तेंपार 5-5, 6-6 भुरगीं आवय बापूय वेवस्थीत सांबाळटालीं. आतां 1 थंय 2 वा 3 भुरगीं, तिवूय आमकां आयकनात म्हणपाची पालकांची कागळ आसा. आतांच्या भुरग्यांक कश्ट करपाक वाज येता. कितें म्हणटा तें शॉटकर्ट मारून येसस्वी जावंक सोदता. एक दोन भुरगीं आशिल्ल्यान भुरग्यांक अती लाडोवन दवरल्यात, तेंच बराबर भरपूर पयसो करून दवरला. जागे घेवन दवरल्यात म्हणटकच भुरगो कित्याक शिकतलो? ताचो समज जाल्लो आसा, बापायची सगली संपत्ती म्हाकाच. कित्याक शिकपाक जाय? पालकांनो तुमी भोगिल्ले गरिबीची तुमच्या भुरग्यांक जाणीव करून दियात. भुरग्यांक चड मातोवन दवरिनाकात. तुमचें भुरगें व्हड जातकूच तुमच्याच कपलार मिरयां वांट्टले.
आयज चडसो समाज संकुचीत आनी आपमतलबी वृत्तीचो जाल्लो आसा. जो तो आपलोच सुवार्थ पळयता. हेरांचे ताका मातूय पडिल्लें नासता. तो आपुणूच सुखाचो भोग घेवंक सोदता. जो तो एकामेकाचो दुस्वासूच करता, देखून कोणूच सूख भोगूंक पावना. थोड्यांचें घर भरून दार रकता, पूण सूख ना. संत रामदास स्वामीन म्हणलाच “जगी सर्व सुखी असा कोण आहे, विचारी मनां तु ची शोधूनी पाहे.”
आदल्या तेंपार रासवळ कुंटुंब आशिल्ल्यान भुरग्यांक कोण ना कोण तरी पळयतालो. दोनूय पालक घरा आसताले, भुरग्यांचेर लक्ष उरतालें. आयचें कुंटुंब त्रिकोनी घोव, बायल आनी भुरगीं. ना आजो ना आजी, ना काका ना काकी. दोनूय पालक कामा फाटल्यान. आयचें म्हारगायेंत एकल्याचे जोडीन घर संवसार आनी भुरग्यांचें शिक्षण जायना. कारण बदलती जिणेशैली. एकामेकांचे तेंसांव. बदलते जिणेशैलीचो व्हड प्रमाणांत समजाचेर आनी मनशाचे जिणेचेर प्रभाव पडिल्लो दिसून येता. मनशाच्या मनीसपणाचो ऱ्हास जावप. समाजभानाचो विसर पडप. नातें संबदाक वेंर वचप. आयज समजाचें चित्र पळयत जाल्यार प्रत्येक मनशान जाण्टेंपणांत आपल्याक जाय तितलो पयसो हो सांठोवन दवरपाकूच जाय. पयसो आसत जाल्यारूच तुजे जाण्टेंपण सुगूर म्हणपाचें. कारण आयज तुमी तुमच्या जाण्ट्यां जाल्ल्या आवय- बापायची सेवा करीत जाल्यारूच तुमचीं भुरगीं सेवा करतलीं. ना जाल्यार ‘जैसी करनी वैसी भरनी.’
उबो आससर मनशाचो झेत पळोवपाचो. एकदां आडवो जालो की मनीस ‘परादिन आहे जगती पुत्र मानवाचा’ म्हणून जाण्टेंपण सुखाचें समाधानाचें वच्चें अशें जांकां दिसता ताणें आतां सावनूच घरच्यां कडेन बरो मायेन वागपाक जाय. कुंटुबांतल्या सगल्या लोकां खातीर वावुरपाक जाय, अडीअडचणीक पावपाक जाय. समाजा खातीर वावुरतनाच, पयलें प्राधान्य आपल्या कुंटुबाक दिवचें आसता हें विसरूंक फावना.
निमाणें कितें आसता, जें कितें विधी लिखीत आसता तें कोणाक चुकना. कर्माचे भोग हे सगल्यांक भोगपाकूच जाय. ताचे पसून कोणाची सुटका ना. म्हणून ‘जाता पंढरीसी सुखा वाटे जीवा, आनंदे केशवा भेटताची.’

काशिनाथ नायक
9158345844