भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आंतरराश्ट्रीय संघटनेचो संवसारभर चलपी ‘100 वरां खगोलशास्त्राची’ हो वर्सुकी उत्सव. कोवीडाच्या सांवटांतल्यान भायर सरून परतून एकदा दबाज्यान तो मनयतले. कोणूय आस्वादक वा हौशी खगोलशास्त्री, आयोजक जावन वा सांगाताक रावन तातूंत वांटो घेवंक शकता, अशी कार्यावळीची आंखणी आसता.
खगोलशास्त्र सगळ्यां खातीर (Astronomy for Everyone) संकल्पनेखाला तांची हे खेपेची मोख अशी आसा की, शंबरेक राश्ट्रांतल्या 200 तरी कार्यावळींची नोंदणी करुन घेवन उणेच 80,000 तरी लोकां म्हऱ्यांत पावप. विज्ञानाचें मूळ अशी व्याख्या आशिल्ल्या खगोलशास्त्राची म्हायती भुरगीं तशेंच ज्येश्ट नागरिकां मार्फत चडांत चड लोकां मेरेन पावची आनी विज्ञान- तंत्रगिन्यान मळांची खरेपणान उदरगत जावची, समाज सुदारणेक हातभार लागचो म्हूण आंतरराश्ट्रीय संघटनेन उलो मारला.
खगोलशास्त्राच्यो ह्यो कार्यावळी प्रत्यक्षांत वा दुरदृश्य प्रणाली मार्फत लेगीत घेवं येतात. तशी तजवीज तांणी करुन दवरल्या. कार्यावळी बरें तरेन जावच्यो म्हूण तांणी आयोजकांक कांय सुचोवण्योय तयार करुन दवरल्यात, ज्यो संकेत थळाचेर आसात. अधिक म्हायती तांच्या ई- मेलाचेर पत्र बरोवन लेगीत मेळोवं येता. हेच फाटभुंयेर भुरग्यांक मार्गदर्शन करपाक संस्था, शाळांक तशेंच विज्ञान शिक्षकां खातीर कार्यशाळाय आयोजीत करतात.
भाशेचें बंधन दवरीनासतना तांच्या वळेरेंत जायत्या प्रकारच्या कार्यावळींचो उल्लेख आसा. दुर्बिणींतल्यान वा सादें तरेन आकाश निरीक्षण, संगणका वरवीं म्हायती प्रदर्शन, माणकुल्यां खातीर हस्तकला अशे जायते प्रकार. तांच्या ह्या प्रामाणीक उद्देशाक तेंको दिवपाक आमीय सांखळेच्यान नोंदणी करुन सांगे, सत्तरी, दिवचल आनी धारबांदोडा अशा गोंयच्या 4 म्हालांतल्या गांवांनी, दुर्बिणींतल्यान दर्शन आनी उलोवप, अशो खगोलशास्त्राच्यो रुचीक कार्यावळी आयोजीत केल्यात. इत्सुकांनी तातूंत वांटेकार जावचें आनी म्हायतीची पसरण करची, म्हूण ही कळोवणी.
————
‘कोंकणी खगोलशास्त्र’ माथाळ्या खाला कार्यावळी
–
गोंयची भुरगीं विज्ञान विशयांत कमी गुण मेळयतात, असो अहवाल हालींच भायर सरिल्लो. हाका फक्त शिक्षकवर्गच जापसालदार आसा, अशें म्हणप समा न्हय. तशें घडपाक कारण एकवेळ साधन सुविधेंत आशिल्लो उणाव वा आतांच्या भुरग्यां मदी विज्ञानाची रुची नासप (ती कमी जायत चल्ल्या) हेंय आसूं येता. हें सगलें लक्षांत घेवन शिक्षण खात्यान सगळ्या शाळां मार्फत, तांच्याच प्रांगणांत सोंपे तरेन विज्ञान- खगोलशास्त्र संबंदीत कार्यावळी घडोवन हाडपाक संबंदीत अधिकाऱ्यांक प्रोत्साहीत करचें वा लागसारच्या विज्ञानीक कार्यावळींनी वांटो घेवपाक फुडें काडचें म्हूण विनवणी.
गोंयांत खगोलशास्त्रा सारके विशय आतां शिक्षणीक अभ्यासक्रमांनीय आस्पावून घेवप चालू जालां. शिक्षण खात्यान उखलिल्ल्या ह्या पांवलांची तोखणाय विज्ञान क्षेत्रा वांगडा संलग्न आशिल्ल्या साबार मळां वयल्यान जायत आसा. ताकाच फाटबळ दिवपी ह्यो अंतराळांतलें प्रात्यक्षीक दाखोवपी गजाली उमळशीक वाडोवन भुरग्यांच्या मनांचेर बरो प्रभाव घालतात. ह्यो कार्यावळी घडोवन हाडटना, भुरग्यां मदले ते उमळशीक फुलून हाडपी बदल तर तांच्या दोळ्यांनी स्पश्ट दिसतात. आमचो उपगिरो चंद्र, ताचें भुंयेर आशिल्ले खड्डे – पर्वत, शेजारचे गिरे आनी तांचें मोट- मोटे चंद्र, स्वताच्या दोळ्यांनी पळोवपाक मेळप हो एक स्वर्गीय आनंद. तो शक्य आसा तसो प्रत्येकान जिणेंत एकदां तरी अणभवपाक जायच.
माननीय राज्यपाल, मुख्यमंत्री तशेंच हेर अधिकाऱ्यांनी, जिणेंत वा शिक्षणांत आवयभाशेंचें म्हत्व आमकां समजायल्लेंच आसा. आतां गरज आसा ती फक्त ताचेर विचार करुन, तीं तत्वां अंमलात हाडपाची.
ह्या संदर्भात, ‘भांगरभूंय’चे वाचक तशेंच शिक्षण मळा वयल्या जाळवणदारांनी चालू आशिल्ल्या उत्सवाचें निमित्त धरुन संबंदीत अधिकाऱ्यां कडेन उलोवप करचें आनी कोंकणीतल्यान जावपी (समजूत वाडोवपी) ह्या विज्ञानाच्या कार्यांत हातभार लावचो, म्हूण विनवणी. कल्पना चावला, सुनीता विलियम्स, राजा चारी सारकीं उदारणां पळयतकच अशें दिसून येता की, बऱ्या कामांक तेंको आनी योग्य मार्गदर्शन मेळ्ळें जाल्यार विज्ञान क्षेत्रांतूच न्हय तर, हेर मळार लेगीत, कोणूय सादो मनीस परजळपाक शकतात. फक्त गरज आसा ती, वेगळें तरेन प्रत्येकांतली लिपिल्ली इत्साशक्त जागोवपाची आनी ताका फुडें व्हरपाची.
———-
कार्यावळीचें खास आकर्शण
गोंयच्या चार गांवांनी नोंदी जाल्ल्या त्या खगोलशास्त्रीय कार्यावळींची फाटभुंय जरी वेगवेगळी आसली तरी, तातूंतले खास आकर्शण मात एक सारकेंच.
सरकारा कडल्यान तरतूद केल्ली आसून लेगीत, ठोस साधन सुविधेच्या उणावाक लागून गोंयच्या गांवांनी सोंपेपणान कोण पावनात वा वचपाक पळयनात. ह्या गजालींची दखल घेवन, तें उणेंपण पयस करपाची इत्सा मनांत बाळगून थंयच्या लोकांनी (खास करुन शिकपी भुरग्यांनी) आधुनिक प्रगतींत फाटीं पडचें न्हय म्हूण केल्ले हे बारीकशे यत्न. गोंयकारांनी ताची देख घेवन, हे संदीचो बरो वापर करुन घेवचो, हीच आमच्या सारक्या आपवावुरप्यांची प्रामाणीक मोख, जिका आशिर्वादाची गरज आसा.
ह्या दिसांनी रातीं कडलें मळब, कुपां- विरयत तारे- नखेत्रांनी भरुन चकचकीत दिसता. तातूंत तिनसांजे सुर्यास्ता वेळार उदेंवपी आनी मध्यान रातींच्या सुमाराक माथ्या वयर दिसपी, अप्रतिम दिप्तीन उजळपी ‘गिरो’ न्हिदिल्ल्यांचें लेगीत सपनांतल्यान लक्ष ओडून घेता. आतां थोडे आस्वादक गोंयकारांची हीं सपनां आसा तशींच उरची न्हय म्हूण, तांकां प्रत्यक्षांत तीं खरी करुन दाखोवपाची तजवीज आमी 1 ते 4 ऑक्टोबरा मजगतीं करुन दवरल्या. इत्सुकांनी मुजरत हे संदीचो लाव घेवचो.
– गौतम जल्मी
9764364269
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
