भांगरभूंय | प्रतिनिधी
देशांत 1976 सालांत इंदिरा गांधीच्या सरकारान ‘व्याघ्र प्रकल्प’ चालीक लायलो. वाग वाचोवपाक आनी तांची राखण करपाचो हो ‘प्रॉजॅक्ट टायगर’. संवसारांत ‘प्रॉजॅक्ट टायगर’ हो उपक्रम पयलीं चालीक लावपी, भारत हो पयलो देश. देशांत सुमार 19 राज्यांनी वाग आसात आनी आतां मेरेन 18 राज्यांनी टायगर रिजर्व घोशीत केल्यात. व्याघ्र प्रकल्प भारतांत चालीक लायिल्ल्याक आतां पन्नास वर्सा पूर्ण जालीं. पूण आयज मेरेन गोंय राज्यांत वाग्र प्रकल्प वा टायगर रिजर्व प्रकल्प, गोंय सरकार कित्याक घोशीत करिना?
हाका कारणां खूब आसात. तीं सांगून सोंपपाचीं नात. कांय कारणां अशीं. गोंयांत सात अभयारण्यां आसात. आनी तातूंत खंय ना खंय, साबार तरांच्यो खणी, खडयेचे क्रशर आसात. ताका लागून गोंय सरकार ‘प्रॉजॅक्ट टायगर’ हो उपक्रम गोंयांत घोशीत करपाक शकना. गोंयच्या अभयारण्यांनी वाग आसात, हाचो रान खात्या कडेन ठोस पुरावो आसा. गोंयच्या अभयारण्यांनी वाग आसात काय नात, हाचेर जर आमी रान खात्या कडेन एक आरटीआय रिपोर्ट मागलो जाल्यार ते अजिबात दिनात. आतां मेरेन खूब जाणांनी तो मागला. पूण कोणाकूच वागा बाबतींत सारको आरटीआय रिपोर्ट दिलो ना. कित्याक दिलो ना हांचीं कारणां खूब आसुंये. पूण आमकां मात आमचीं रानां वाटोवपाक जाय. जे तरेन आमी सैमाचो विध्वंस करतात, तें पळोवन अशें दिसता की आमी आतां रोखडेंच काबार जातलें. सत्तरी रान हें अखंड आसा. आमी ताची बरे तरेन जतनाय करपाक जाय. ना जाल्यार आमकां विध्वंस जावपाची वाट धरची पडटली, केन्ना ना केन्ना तरी.
गोंयांत टायगर रिजर्व जावचें म्हण पेडण्यां आनी बार्देश तालुक्यांचे लोक सद्या तांच्या वाठारांत जन जागृताय करतात, बसका घेतातत, रॅली आनी पदयात्रा काडटात. टायगर प्रॉजॅक्ट हो अख्ख्या गोंयचो प्रॉजॅक्ट. तो जालो जाल्यार आमचीं रानां, दोंगर, आनी उदक जिवीत उरपाक शकता. आमी आतां पळयतात आमची उदका संपदा काबार जायत चल्ल्या. परंपरागत न्हंयो सुकत आसात आनी उदक- उदक म्हूण मनीस तळमळटा. तेन्ना आतां सगळ्यांनी जागें जावपाक जाय आनी गोंयांत टायगर प्रॉजॅक्ट हो जावपाक जाय म्हूण, एक व्हडलो आवाज करपाक जाय. ना जाल्यार कांयच जावपाचें ना. आतां मेरेन भारतांत सुमार 5 ते 7 टायगर प्रॉजॅक्ट सफल जाल्यात. तेन्ना आमी गोंयांत ‘टायगर रिजर्व’ प्रकल्प यशस्वी करपाचो मनांत ठाम विचार हाडुया.
ज्या वाठारांनी लोकवस्ती ना, ते वाठार व्याघ्र प्रकल्प करपाक जाय. म्हादय अभयारण्याच्या वाठारांनी जंय लोक रावतात, त्या लोकांचीं घरां, शेतां, भाटां, तांच्यो सगळ्यो जमनी वगळून, तांकां मालकी हक्क दिवपाक जाय. तांच्यो जमनी तांच्या नांवार करून बाकीचो सगलो वाठार वाघ्र प्रकल्प म्हूण घोशीत करपाक जाय. ना जाल्यार मुखार म्हादय अभयारण्याचो साबार वेवसायीक विध्वंस करपाक शकतात.
सत्तरीच्या राजकारण्यांनी वाघ्र प्रकल्प नाका म्हूण एक सय मारप ‘अभियान’ सुरू केल्लें. तातूंत सत्तरीच्या हजारांनी लोकांनी सय मारिल्ली. म्हादय रानांत विवीध वेवसाय सुरू करपाक जाय म्हूण घेतिल्ल्यो. त्यो बीन तांकां फटोवन. सत्तरींत वाघ्र प्रकल्प नाका म्हूण सय अभियान घेतिल्लें, हाचे कांय ठोस पुरावे आमचे कडेन आसात जाल्यार सांगात? वाळपयच्या लोक प्रतिनिधीक जर सत्तरींत वाघ्र प्रकल्प नाका जाल्यार ताणें आमच्यो जमनी आमच्या नांवार करच्यो म्हूण सत्तरींत एक सय अभियान कित्याक केलें ना? हो प्रस्न सत्तरीच्या लोकांनी स्वता तांकांच करपाक जाय आसलो. पूण केलो ना. कित्याक काय? तांकां आतांच्या फुडार्यांचो भंय दिसता काय कितें?
गोंयच्या समाजांतल्या एका घटकान आतां मेरेन गोंयकारपण जिवीत दवरलां, तोच घटक ‘प्रॉजॅक्ट टायगरा’क विरोध करता. तो कित्याक लागून हाची सरकारान खोलायेन चवकशी केली ना. कित्याक केली ना? हें सांगपाची गरच ना. कारण तांकां त्या समाजाचें कांयच पडिल्लें ना. तांकां जर पडिल्ले जाल्यार ते मात तरी त्या घटकाचो विचार करता आसलें. विरोध करपाचीं खरीं कारणां सोदली नात वा विरोध करपाच्या कारणांचो सुटावो केलो ना. कित्याक केलो ना? हें सरकार अंत्योदय लोकांचें आसा, तर आयज मेरेन, जो समाज व्याघ्र प्रकल्पाक विरोध करता, त्या समाजाचे ज्वलंत प्रस्न तांणी कित्याक सुटावे केले नात? श्रीरामान समाजांतल्या बारीक घटकांक, सत्याची वाट दाखयल्या ते वाटेर ह्या सरकारान चलून दाखोवचें. बेश्टेच वाऱ्यार फार मारचो न्हय.
खरें म्हणल्यार गोंय राज्यांचीं सातूय वन्यजीव अभयारण्यां वाचोवपाक जाय. जाका लागून आमी आयज ‘ऑक्सिजन’ घेवपाक पावले, ते जावन आसात पयले मुख्यमंत्री सर्गेस्त भाऊसायब बांडोडकार आनी मागीर आदले मुख्यमंत्री प्रतापसिंह रावजी राणे. ह्या दोन मुख्यमंत्र्यांनी आमचीं रानां- वनां वाटोवन दवरिल्लीं. तांचे उपरांत जे मुख्यमंत्री जाले, तांणी आमचीं रानां- वनां काबार करपाचो यत्न केलो. केल्लीं सुद्धां. आतां जे तरेन गोंयांत रानां-वनां काबार करपाचो यत्न चल्लां, तें पळोवन अशें दिसता की नवे पिळगेक तीं पळोवंक अजिबात मेळपाचीं नात.
गोंय सरकार जर, गोंयांत व्याघ्र प्रकल्प घोशीत करीत जाल्यार गोंयकार सासणाची खोस भोगतले आनी खुशाल उरतले. आमचें माणकुलें गोंयूय समृद्ध जातलें. नाजाल्यार गोंय एक पडींग जमीन कशें उरतलें.
देवेंद्र गणेश गांवकार
7798106277
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
