खेळांतल्या राजकारणान खेळ सोंपयले

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ळांमळार वावुरपी राजकारणी आनी तांचें राजकारण खेळांची नासाडी कशी करूंक शकतात हाचें आमचो देश हो दोळ्यांत अंजन घालपी उदाहरण थारूंक शकता. जगांत सगळ्यांत चड अशी 142 कोटी लोकसंख्या आशिल्ल्या आमच्या देशान 1948 वर्सा सावन आयज मेरेन ऑलिंपिकांत फकत 35 मॅडलां मेळयल्यांत. तातूंत भांगरा पदकां आसात फकत सात. ताचे तुळेन टोकयो 2020 ऑलिंपिकाच्या पदक तालिकेंत पयले सुवातीचेर आशिल्ल्या अमेरिकेन 39 आनी दुसरे सुवातीचेर आशिल्ल्या चीनान 38 भांगरा पदकां जोडलीं. टोकयो ऑलिंपिकांत अमेरिकेन 113 आनी चीनान 89 पदकां जोडिल्लीं तेन्ना आमच्या झोळयेंत आशिल्लीं फकत 7 पदकां. आमचे तुळेन कितलेशेच ल्हान देश देखीक जपान (58), ब्रिटन (65), जर्मनी (37) आनी इटली (40) हांणी आमी आतां मेरेन ऑलिंपिकांत जोडिल्ल्या वट्ट पदकां परस चड पदकां एकेच ऑलिंपीक सर्तींत कमयलीं.
टोकयोंत भाग घेवपी वट्ट 86 देशांत आमी 48 व्या क्रमांकाचेर आसप हिवूय आमचे खातीर लजेची गजाल. चीनाची लोकसंख्या आमचे लोकसंख्ये इतली आसतना तांणी 89 पदकां मेळोवप आनी आमी तांचे तुळेन फकत 7 मेळोवप हें चित्र खेळांचे बाबतींत आमच्या देशाची अनास्था दर्शयता. खेळांचो गंध नाशिल्ल्या राजकारण्यांची राजकीय कारणां खातीर खेळा संघांच्या अध्यक्षपदांचेर, प्रशासनांत नेमणुकी करप आनी तांणी थंय आपले मनमानीचे वेगळेच खेळ मांडप हें हे गचाळ कामगिरी फाटलें कारण. खंयच्याय देशांत खेळगड्यांक बरी वागणूक आनी फावो तो सन्मान दीत प्रशासनान तांच्यो गरजो आनी सुखसोयीं कडेन लक्ष दीत जाल्यार तो देश जागतीक खेळांमळार सर्वस्रेश्ठ कामगिरी करपाक शकता. रावपाची आनी खाणां-जेवणांची वेवस्था बऱ्यांतली नाशिल्ल्यान सराव करप कुस्तार जाता, ही खेळगड्यांची तक्रार अदीं मदीं आमच्या कानार पडत आयल्या.
वर्सा फाटीं एक आयएएस जोडपें सुण्याक भोंवडावपा खातीर दिल्ली स्टेडियमाचे धांवपट्टीचेर येतालें तेन्ना थंय सराव करपाक आयिल्ल्या धांवपटूंक सुरक्षा अधिकारी तांचो सराव थांबोवपाक लायताले. देशांतले ‘प्रशासनीक म्हाजन’ खेळगड्यांक कितलोसो सन्मान दितात तें हो प्रसंग दर्शयता. आयज मेरेन देशाच्या एकाय धांवपटून ऑलिंपिकांत पदक जिखिल्ले ना. एका तेंपार देशांत हॉकी लोकप्रिय खेळ आशिल्लो. तेन्ना 1928 ते 1980 मेरेनच्या काळांत ऑलिंपिकांत 8 भांगरा पदकां जोडपी देशाच्या हॉकीक आयज गिराण लागलां. आयज टिमींतल्या दोन खेळगड्यांचीं नांवां सांगपी चाहते मेळप कुस्तार, अशी ह्या खेळाची परिस्थिती जाल्या. मात संघाच्या पदाधिकाऱ्याच्यो नेमणुको, वेंचणुको त्या त्या वेळार जायत आसतात. नडणी कशीय आसली तरी कोंडो बरे तरेन हालोवप चालू आसता.
हॉकीची लोकप्रियता, प्रतिश्ठा क्रिकेटीक लाबल्या हातूंत दुबाव ना, पूण 2011 वर्सा देशांत विश्व चषक जिखिल्लो प्रसंग सोडलो जाल्यार आयजूय 1983 वर्सा कपिल देवाच्या मुखेलपणा खाला विदेशांत मेळयिल्ल्या जैताचे काणयेचें च्युइंग गम देशांतले क्रिकेट प्रेमी चाबडायत आसात अशें दिसता. आयपीएल सर्तींनी क्रिकेट खेळाचें तियात्र करून उडयलां. फकत धांवड्यो काडून कशेय भशेन जिखपाची सर्कस करता आसतना क्रिकेट खेळांतलें तंत्र मात सोंपिल्ले दिसता. फलंदाजान चौको, सको मारता तेन्ना दांगो वरशी करून नाचपी चीअर लिडर्स आनी ताळ्यो पेटपी ताची स्टॅण्डांत बशिल्ली मोगिका दाखोवपाचेर चड भर दिसता. थंय तरेतरेच्यो वेशभुशा करून जमिल्ल्या प्रेक्षकांचें ध्यान खेळा परस चड गवज्यो घालप आनी स्टेडियमांतल्या व्हडल्या पड्ड्यार आपलें कर्तूब केन्ना झळकतलें हाची वाट पळोवप हातूंत आसता. ताचे मदीं दोन प्रतिस्पर्धी खेळगड्यांनी एकामेकांक रागान पळोवप, वायट उतरां दिवप, आंगार धांवन वचप हो मनोरंजनाचो भागूय तिकिटीच्या दुडवांत वसूल जाता. ह्या असल्या तमाशांचे टीव्ही हक्क विकून गिरेस्त बीसीसीआयन ह्या मोसमांत 48,390 कोटी जोडले. बीसीसीआयची नोंदणी चॅरिटेबल संस्था अशी जाल्ल्यान ह्या दुडवांचेर ही संस्था एक पयसो कर म्हणून सरकाराक दिना. बीसीसीआय सॅक्रेटरी आनी आयपीएल अध्यक्ष पदांचेर केंद्रीय मंत्र्यांचे सोयरे बसल्यात. जितलो फंड चड थंय वजनदार मंत्र्यांचे सोयरे प्रशासनांत बसप हो आयज फंडा जाला. हरशी तो खेळ ते आयुश्यांत खेळिल्ले नासतात.
फुटबॉल खेळांत जागतीक क्रमवारींत आमी गेल्या वर्सा 104 क्रमांकाचेर आशिल्ले ते 106 चेर पावल्यात. देश अमृतकाळांत पावलो तरी बर्‍यांतले बरे प्रशिक्षक नेमून आंतरऱाष्ट्रीय पांवड्यार खेळपाची कुवत आशिल्लो एक फुटबॉल खेळगडो आमी तयार करूंक शकले नात. आमचे परस कितल्याशाच ल्हान देशांनी जगाक मॅस्सी आनी रोनाल्डो दिले. आमी जाणट्या विदेशी खेळगड्यांक पुंजावन लीग मॅची खेळत बसल्यात. संघांच्या प्रशासनीक पदा खातीर वेंचणुको, वादावादी, झगडीं-झुजां मात कानार पडत आसतात, खेळ मागीर खंय पावूं.
भारतीय कुस्ती सद्या देशांत आनी विदेशांत चुकीच्या कारणा खातीर प्रसिद्धीच्या झोतांत आसा. देशांतल्या वट्ट ऑलिंपीक पदकांच्या 20 टक्के म्हणल्यार 7 पदकां कुस्ती पटूंनी जिखल्यात. देशा खातीर पदकां जोडून देशाक आंतरराष्ट्रीय गौरव मेळोवन दिवपी, प्रधानमंत्र्या वांगडा पदकां सयत फोटो काडून मान मेळयिल्ली मंडळी कुस्ती संघाचे अध्यक्ष बृजभूषण शरण सिंह हांचे आड लैंगीक शोशणाचे गंभीर आरोप लायत न्याया खातीर फाटलो देड म्हयनो घर- दार सोडून रस्त्यार आयिल्ली आसा. प्रतिस्पर्ध्याक आखाड्यांत चीतपट करपी देशांतली पयली आनी एकमेव ऑलिंपीक पदक विजेती बायल कुस्तीपटू साक्षी मलिक, जागतीक सर्तींत पदकां मेळोवपी विनेश फोगट आनी हालींच टोकयो ऑलिंपिकांत पदक जोडिल्ल्या बजरंग पुनिया हांचेर पुलिसांचे दांडे खावपाचो आयज वेळ आयला.
एका गुंड, पूण सामर्थ्यशाली राजकारण्याक वाटोवपा खातीर सरकार प्रशासन कितले सकयल्या पांवड्यार पावपाक शकता तें ह्या प्रसंगांतल्यान देशानूच न्हय तर सगळ्या जगान पळयलें. एक म्हणल्यार तांची कागाळ केंद्र सरकाराच्या हाता खाला काम करतल्या दिल्ली पुलिसांनी नोंदोवपाक न्हयकार दिल्लो. सुप्रीम कोर्टान कागाळ नोंद करपाचे आदेश दिवचे पडले. अर्थीक भ्रश्टाचाराचो आरोप लागिल्लो दिल्लीचो उपमुखेल मंत्री जामीन मेळनाशिल्ल्यान बंदखणींत आसा. पूण पोक्सो खाला गंभीर आरोप लागिल्ले कडेन कुस्ती संघ अध्यक्षाक अटक करून दिल्ली पुलीस चवकशी करपाच्या मुडांत दिसनात. ‘बेटी बचाव’ म्हणपी भाजप सरकाराच्या पुलिसांक लैंगीक गुन्यावांच्या आरोपांत एकतर गांभीर्य दिसना अशें जालां वा हाचे पयलीं पुलीस स्टेशनांत अधिकाऱ्याच्या कानसुलाक पिस्तूल लावन धमकी दिवपी बृजभूषणाचे वाटेक वचपाक पुलीस भियेतात आसुंये.
मात संद मेळटा तेन्ना पुलिसांनी खेळगड्यांचेर कारवाय करत तांकां बडयल्यात. जंतर मंतराचेर पावस पडलो तेन्ना कुस्तीपटूंनी अनुमती घेतले शिवाय फकत गाद्यो व्हेल्यो म्हूण पुलिसांनी गाद्यो हिसकावन घेवन लटाफटीत तांकां मार घालून रक्तबंबाळ केलीं. नव्या संसद उक्तावण सुवाळ्या दिसा निशेध नोंदोवपाक भायर सरिल्ल्या कुस्तीपटूंक रस्त्यार उडोवन फरफटायत पुलीस व्हॅनींत घालून पुलीस स्टेशनांत व्हरून तांचे आड कागाळी नोंदयल्यो. ब्रिटनच्या राजाच्या राज्याभिशेकाच्या वेळार ‘हो म्हजो राजा न्हय’ म्हूण विरोध करतल्यांचेर थंय कसलीच कारवाय जावंक ना. नवे संसदे भायर आंदोलनकारी कुस्तीपटूंचे फोटे पळोवन आमच्या लोकतंत्राच्या सोंशीकतेची जगांत तोखणाय जावपाची. हाचे उरफाटे दोनदां विश्व विजेती थारिल्ले विनेश फोगाटाक जमनीर उडयल्लो फोटो बातमे सयत न्यू यॉर्क टायम्सान 1 जूनाक छापिल्ल्यान लोकतांत्रीक म्हणून घेवपी देशाची छवी जगांत इबाडली. पुलीस मारहाण आनी उपरांत प्रकरण ऑलिंपीक पदकां गंगेंत व्हांवोवन उडोवपाचें मेरेन गेल्ल्यान आंतरराष्ट्रीय कुस्ती संघ कुस्तीपटूंचेर जाल्ल्या अत्याचारांची दखल घेत तांकां देशाच्या न्याय संहिते नुसार न्याय मेळचो अशी मागणी करत तांच्या बाजून उबो राविल्लो दिसलो.
राजकीय फायद्या खातीर सरकार, खेळगड्यांची आहुती दिवपाक तयार दिसता. पुलिसाक धमकावपाचे, खेळगड्याक थापटावपाचे आरोप बृजभूषण हाचे आड पयलींय लागिल्ले आसतना तो सत्तापक्षाचें भुशण थारता. अयोध्या रथ यात्रेच्या वेळार तो अडवाणीच्या रथाचो सारथी आशिल्लो. ताचे आड पॉक्सो कायद्या खाला लागिल्ले आरोप फाटीं घेवचे, अशी मागणी अयोध्येचे संतसमाज पुलिसां कडेन करपाक लागल्यात. 2024 चे वेंचणुकेंत सत्तापक्षाक तो खंयचेय परिस्थितींत उत्तर प्रदेशांत जाय. त्या खातीर प्रधानमंत्री, गृहमंत्री हांणी मोनेळ पांगुरला. महिला आनी बालविकास मंत्री इराणी, अर्थमंत्री सीतारमण, संस्कृती राज्यमंत्री मिनाक्षी लेखी ह्यो सगळ्यो महिला मंत्री बृजभूषणाच्या आड एक उतर पसून उलयल्यो नात आनी महिला कुस्तीपटूंचेर जाल्ल्या पुलीस अत्याचारांची तांणी निंदाय केली ना.
हाली हजारांनी तरणाट्यांनी उत्तर प्रदेशांत खेलो इंडिया उपक्रमांत भाग घेतला ताचो प्रचार करतना योगी आदित्यनाथान फुडारांत देश जगांत खेळांमळार एक सामर्थ्यवान शक्त जावन मुखार येतलो म्हणलां. कुस्तीपटूंक आयज दिल्ले वागणुकेची पुनरावृत्ती जायत जाल्यार ते खेळगडे पदकां जोडूंक पावतले अशें दिसना. चडशा खेळांत आंतरराष्ट्रीय पांवड्यार आमी पात्रताय फेरयेंत गारद जातात तेन्ना हालीं महिला बॉक्सरांनी आंतरराष्ट्रीय टुर्नामेंटांत तोखणाय करपा सारखी कामगिरी करून पदकां जोडल्यांत, ही एक जमेची बाजू म्हणपाची.