ग्रीन लंग्सां म्हत्वाचींच

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंयचीं रानां, शारां, दर्यावेळां लागसारच्यो दोंगुल्ल्योय झाडांनी गच्च भरल्यार दुदांत साकर. हीं पसून ग्रीन लंग्सूच.

झाडांचो आमकां कितलो फायदो जाता, हें सांगपाक नाका. भोवतेकांक झाड म्हणल्यार माडा सारकोच कल्पवृक्ष हाची जाणीव आसा. झाडां सांवळी दितात, वातावरण शितळ दवरतात, अन्न, लांकूड, प्राणवायू दितात….. बरोवन सोंपचें ना, इतलें आमकां झाडां पसून मेळटा. ताका लागून दरेकल्यान शक्य तितलीं रोंपां, झाडां, रुख रोंवपाक जाय, तांची कुयदाद घेवंक जाय. संविधानांत नागरिकांचीं कांय कर्तव्यां सांगल्यांत, पर्यावरणाची राखण हें तातूंतलेंच एक. सरकारान नगरपालिका वाठारांतल्या मेकळ्या सुवातांनी ‘ग्रीन लंग्स’ तयार करपाचो निर्णय घेतला, ताका येवकार दिवचोच
पडटलो.
अमेरिकेक काँक्रिटाच्या रानांत मदींच सेंट्रल पार्का सारकें 843 एकरांचें (3.41 चौखण किमि) रान आसा. अर्थांत तें वेवस्थीत दवरलां. आमच्या गोंयांत पुर्तुगेजां वेळार शारां नियोजनबद्द आशिल्लीं. रस्ते, गटारां, झाडां, बागो, मैदानां सामकीं वेवस्थीत. आयज हें कोणाक सांगल्यार खरें दिसचें ना. थोड्यांक तिडकूय येत. मात, काळ गेलो तशीं गोंयचीं शारां बुरशीं जायत गेलीं. धाडोवन बडोवन पणस पिकयतात, तशें शारांक स्मार्ट केलें म्हूण तें स्मार्ट जातलेंच अशें ना. पणजे शारांत आदल्या काळार झाडां लायल्यांत, तीं अजून तिगून आसात. ताका लागून थंडाय मेळटा. झाडां आसात, त्या वाठारांनी गेल्यार कोणाकूय हाचो अणभव येतलो. आतां तापमान उणें करपाक मेकळ्या सुवातांचेर झाडां लावपाचें सरकारान थारायलां. पणजे सयत हेर शारांनी अशे जागे मात सोदचे पडटले. हे खातीर पालिकांची मजत घेवपाचें थारलां. तेन्ना पालिकांनी शक्य तितले बेगीन हे जागे दाखोवचे, म्हणटकच पावसा पयलीं रोपांची लागवड करपाक मेळटली.
झाडां लायतना ती अकेशिया सारकीं आसचीं नात, तें मात पळोवचें पडटलें. माट्टी, किनळ, वड, पिंपळ, आंबे, पणस, चिकू, पेरां असलीं झाडां लावं येतात. चारां, बोरां, काण्णां, चुन्नां हांचोय विचार जावचो. कोणाक फळां मेळटलीं हो प्रस्न मनांत हाडिनासतना फळांचीं झाडां लावंक जाय. रस्त्या कुशीक लायल्यात त्या आंब्यांक केन्ना फळ धरिल्लें दिसना. तो प्रकार मात नाका. दाट सांवळी दिवपी, प्राणवायू दिवपी झाडांचेर चड भर दिल्यार बरो. मात तीं लायतना लोकवस्ती पसून पयस लावपाक जाय. पालिका वाठारांतल्या मेकळ्या जाग्यांचेर तीं लावचींच, पूण गोंयच्या खाची- कोनशांतल्या सड्यांचो, ल्हान- व्हड दोंगरांचो, पडंग जमनींचो, दलदलींचोय (कांदळी वा फुलझाडां, वेली लावपाक) वापर जावचो. पिरायेची चाळीशी हुपली कांय तकले वयले केंस झडपाक लागतात. आमच्या गोंयचीय तशीच स्थिती जाल्या. झाडां, झोपां, झिली, शेतां, पोरसांचें पाचवेंचार जावळ केन्नाच झडलां. उरिल्लें झडपाचे वाटेर आसा. हो वाठार झाडां लावन आदले वरी करपाक जाय. वखदी वनस्पतींचीय लागवड जावची. रुख लायले म्हूण जावचे ना, ताची जापसालदारकी संबंदीत पालिकांक दिवप गरजेचें. तांणीय ती सांबाळप गरजेचें.
गोंयांत साबार संस्थांच्यो, कोमुनिदादीच्यो, सरकाराच्यो जमनी आसात, तांचोय उपेग ग्रीन लंग्स उपक्रमा खातीर करूं येता. देवस्थान, चर्च, मशीद समिती, धा जाणांचो मांड, गांवकार हांणीय झाडां लावपाक फुडाकार घेवंक जाय. निदान धर्मीक विधी, सणां- परबांक लागपी तरी झाडां लावचीं. अंदूं गर्मी वाडल्या. ताका साबार कारणां आसात, पूण झाडांचो उणाव हें एक म्हत्वाचें कारण. राज्यांतल्या नागरिकां कडल्यान सरकारान हे बाबतींत सुचोवण्यो मागल्यात. नेमकीं कसलीं झाडां लावचीं, खंय लावचीं ताचेर लोकांनी विचार करुंक फावो. गोंयच्या हवामानाक बऱ्याक पडटात, त्या झाडांक प्राधान्य मेळूंक जाय. हरयाळी, चार लावपूय म्हत्वाचें. गोंयच्या खेळगड्यांक हें बऱ्याक पडटलें. कारण हांगाचीं भोंवतेक मैदानां शेकऱ्यांचीं. चार लायल्यार ताचो फायदो तरणाट्यांक आनी पर्यावरणाकूय जातलो. गोंयच्या रानांनी फळां दिवपी झाडां, तण जाय. कारण गवे, दुकर गांवांनी येतात आनी तांकां खावपाक ब्लॅक पँथर, बिबट्या सारकीं हिंसक सावदां. झाडांचो फायदो सुकण्यांकूय जाता, हें कोणें विसरचें न्हय! गोंयचीं रानां, शारां, दर्यावेळां लागसारच्यो दोंगुल्ल्योय झाडांनी गच्च भरल्यार दुदांत साकर. हीं पसून ग्रीन लंग्सूच. मनशाक खरो आॅक्सिजन हेच दोंगर, दोंगुल्ल्यो दितात. पावसाच्या दिसांनी शिक्षणीक संस्थांनी पर्यावरण दीस, वृक्षारोपण जातलें. ताका उर्बा मेळची. सीड बाॅल करपाचें प्रशिक्षण शाळांनी दिवंक जाय. कारण भुरग्यांक झाडांचें, पर्यावरणाचें म्हत्व कळ्ळें जाल्यार फुडाराक तीं पर्यावरणा खातीर वावरूंक शकतात. आसा तीं झाडां कापून थंय बंगले बांदले आनी मागीर दोन- चार झाडां लायलीं म्हूण पर्यावरणाची राखण जायना. एक झाड कापलें जाल्यार पांच तरी झाडां लावंक जाय. राजस्थानांत, कर्नाटकांत हजारांनी झाडां लावपाचो पराक्रम करपी मनीस आसात. तांकां कोणे मजतूय करूंक ना. पूण तांच्या ह्या कार्याक लागून मोनजातीचो, मनशाचो आनी पर्यावरणाचोय फायदो जाला.