भांगरभूंय | प्रतिनिधी
रामनम जाली काय सांखळेकारांक वेध लागतात, ते चैत्र पुनवेचे. ते दीस विठ्ठल रखुमाईच्या देवळांत चैत्रेक सुरवात जाता. शाराच्या मदीं आशिल्लें व्हडलें देवूळ दिश्टी पडटा. हालींच ह्या देवळाचो कायापालट केला. व्हडलो बदल जाला. देवळाच्या चारुय वटेन पटांगण, ल्हान, व्हड सोबीत देवळां. पांडुरंगाचे मुखेल देवूळ. कुशीक मारुती, ब्रह्म्याचें, पुंडलीक, भवानीचें आनी सकयल झुळझुळ शांत गतीन व्हांवपी व्हाळवाट न्हंय. म्हणजेच सांखळेकारांक लाबिल्लें मोलादीक भांडारुच.
दसमी दिसा ह्या उत्सवाक सुरवात जाता. सांजवेळा सुधीर फडके हांच्या गीत रामायणांतलीं गितां कानार पडटा. त्या मृदू आवाजान मन धोलपाक लागता. देवळाची रंगरंगोटी, रोझांच्यो माळो लावन केल्ली सजावट, लायटीची रोशणाय… देवूळ सामकें चकचकता. दोळे दिपून वतात.
देवळांत विठुरायाची कमरेर हात घेवन उबी आशिल्ली काळ्या पाशाणाची मुर्ती पळोवन दिसता, विठ्ठल आपल्या भक्तांची उमळशीकेन वाट पळयता. ताचे दोनूय वटेन सत्यभामा आनी रुक्मिणी सोबीत साडयो न्हेसून उब्यो. त्यो सामक्यो सोबून दिसतात. दर रातीं देवाची पालखी काडटात. टाळ, मृदंगाच्या तालार ‘सापडला वनमाळी गोपाळांच्या मेळी सांवळा…’ अशीं पदां म्हणीत ती देवळाक प्रदक्षिणा घालता. सगले भावीक व्हड श्रद्धेन उत्सवाक हाजेरी लायतात.
राणे कुटुंबान उबारिल्लें 1940 च्या दशकांतलें हें उत्तर भारतीय शैलीचें देवूळ. गोंयांत असलें देवूळ ना. हें देवूळ सांखळेकारकांचें श्रद्धास्थान. विठ्ठल रखुमाईचें दर्शन घेवप म्हणजे पंढरपुरच्या विठुरायाचें दर्शन घेवप, अशी श्रद्धा हांगा आसा. देवळाचे कुशीकूच भव्य मंडप उबारतात. थंय रातच्या वेळार मोचेमाडकार कंपनीचीं दशावतारी नाटकां जातात. लोकांची गर्दी जाता. रामायण, महाभारताचेर आदारींत हीं नाटकां. तातूंतलीं शारदा, संकासूर मन भुलयता. धाल, तरसादी, गदा, सुदर्शन चक्र हांचें झूज पळोवपाक मजा येता. ल्हान भुरगीं तर खूब खुश जातात.
देवळा भोंवतणी खेळण्यांचीं, आयदनांचीं, कपड्यांचीं, आयस्क्रिमाचीं दुकानां लागतात. ही फेरी पळोवपाक भुरग्यांक मजा येता. कितें घेवं, कितें नाका अशें सगल्यांकूच जाता. फेरयेंत भोंवतना नात्यांतलीं मनशां मेळटात. एकमेकांची खबर कळटा.
चैत्री दसम ते पुनवे मेरेन दबाज्यान जाता. निमाण्या दिसा हनुमान जयंतीक मारुतीरायाक पाळण्यांत घालतात. चैत्र पुनवेचे मुखेल खाशेलपण म्हणल्यार फांतोडेर मोचेमाडकारांचें नाटक सोंपतकच वीरभद्राचें आगमन. माटवा भायर तणाच्या उज्या भोंवतणी तो सगल्यांत पयलीं नाचता. टाळ आनी मृदंगाच्या तालार. दोनूय हातांनी दोन तरसादी घेवन. धिन्ना था थय्या धिन्ना थय, ह्या गजरांत नाचत तो सभामंडपांतयेता. ताी वेशभुशा, रंगभुशा… ताचें रौद्ररुप पळेनशें दिसता. ताच्या कपलाक लायिल्लें भस्म, ताचो मुखावळो रागिश्ट दिसता. ताचे फाटीर सुंदर फोलींनी सजयिल्ली अब्दागीर खुलून दिसता. संबंद मंडपभर वीरभद्र नाचत फेरयो मारता. ताचे चारुय वटेन लोक आसतात. ल्हवू ल्हवू ताचेर भार येता. तो आक्रमक जावचो न्हय म्हूण सगले वांगडी ताका धरतात. तरसादी काडून घेतात. मागीर काता देवळांत व्हरून ताचेर तिर्थ मारतात. कांय वेळार तो शुद्धीर येता. वीरभद्र सोंपता म्हणसर सकाळ जाता. मागीर रथ ओडटात. ह्या वेळार लोक व्हड संख्येन हाजीर रावतात.
तर असो हो स रातीं चलपी चैत्री उत्सव. लाखांनी रुपयांची उलाढाल करपी, दुकानदार, फुलकार हांकां मनासारकें गिरायक जाता. खरेंच जांणी चैत्री अणभवल्या, तांचे यादींत ती अजून आसतली.
सिद्धी तिळवे
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
