भांगरभूंय | प्रतिनिधी
रोमटांच्या आवाजांत कांय जणाचेर भार येता. वीस ते पंचवीस, फुटांचो उजो पालवता सर रातची दोन- अडेज जाता. मागीर एके वटेंतले सगळे इंगळे सकयल पातळायतात.
गोंयांत वट्ट सतरा जुवीं. सगळ्यान व्हड चोडणाचें. चोडण जुवें दो. सलीम अली सुकण्या अभयारण्या खातीर जगप्रसिद्ध आसा. रंगपंचम जावन जुस्त पांच दिसांनी हांगां होमखण जाता. शिगम्याचे फाटभुंयेर जायत्या गांवांनी लोकोत्सव जातात, तांतूत चोडणेचें होमखण एक. एकोशेय होळी पुनवे दिसा तें जाता. पुनवेचे पांचवे दीस चोडणां दोन कडेन होमखणां जातात. एक साउद हांगा आनी दुसरें माडेलांत.
माडेलांत श्रीदेवकी कृष्ण भुमिका मल्लिनाथ देवळांत हें होमखण पेट्टा. ताका शेंकडो तें देडशें वर्सांचो इतिहास आसा म्हूण कळटा. ह्या होमखणाक पावलीस नांवांचो संदर्भ मेळटा. पुनवेक होलिका पेटले उपरांत नाल्ल फोडून अर्पण करतात. दुसरे दीस रंग खेळपाचो दीस. पूण चोडणां ते दीस रंग खेळनांत. चोडणां चैत्र प्रतिपदेच्या आदल्या दिसा म्हणल्यार संवसार पाडव्याच्या आदल्या दिसा धुळवड खेळटात म्हूण कळटा. पूण हालींच्या तेंपार हौशी लोक पुनवेच्या दुसऱ्या दिसा रंग खेळटना दिसतात. पुनवेच्या दुसऱ्या दिसा श्रीदेवकी कृष्ण भुमिका मल्लिनाथ देवळांत (मांडार) गांवचो जल्मी, म्हालगडे एकठांय जाता. नाल्ल उखलासून दवरतात, गांवच्या राखणदारांक सांगणें करतात आनी गाऱ्हाणें घालतात आनी रोमटांक सुरवात करता. ताच्या तालार भुरगे तालगडी नाचतात. शिमेर गांवची राखण गोवळेश्वर राखणदार करता. आदीं ह्या शिमेर गोवळेश्वराची घुमटी आसली, काळांतरान थंय आतां देवी सांतेरीचें देवूळ बांदलां. रोमटां आनी तालगडू नाचत भुरगे ह्या गोवळेश्वराच्या थळार वतात. थंय वडाचो आसा. ह्या वडाचीं पानां काडून सगळो गांवचो लोक घरा व्हरतात आनी घराचे पांवळेर दवरतात. हीं पानां राखण मानतात. आपलीं पानां सोंपेपणी काडपाक येंवक जाय म्हण वड आपल्यो खांदयो बागयता म्हूण अशी लोकांची मांदणी आसा.
चोडणां मुखेल चार वाडे आसात. माडेल, शामेऱ्यान, वोडण्यार आनी देवगीन. होळी जावन चार दीस भुरगे चार वाड्यांचेर भोंवताले. आदीं घरां कमी आसलीं. आतां घरां वाडल्यांत. ताका लागून गांवचे धा जाण भुरग्यांचे गट करून वाड्यांचेर भोंवपाची तांकां ताकीद दितात. दुसरे दिसा सावन वाड्यांचेर रोमटां भोंवपाक सुरवात जाता. वाड्यांचेर रोमट वता त्या दिसा वाड्याचे शिमेर त्या- त्या राखणदाराक रोमटां बरोबर वचपी म्हालगडो नाल्ल दवरुन सागणें करता.
रोमटां दरेका घरांत पावतच भुरगे रोमटां वाजयतात, तालगडी नाचतात. म्हालगडो दरेका जोडप्यांक जोतीं म्हणता. घरांत चार जोडपी आसत जाल्यार चार जोतीं म्हणतात. दरेक घर तळी दिता. जितलीं जोडपीं आसात तांचे दरेकट्याचे पांच नाल्ल काडून दवरतात आनी होमखणांत घालपाक लाकडांचो भोरो तांचे सुवादीन करतात. रोमट वाजोवप्यांक प्रसाद दितात. पांच नाल्लांतले चार नाल घेतात आनी एक नाल्ल तसोच दवरून फुडल्या घरांत वतात. चार दीस हें चारूय वाड्यांनी चलता. घरां वाडलल्यान मागीर लाकडांचे भोरे गाडयेंत घालून मांडार हाडून उडयतात. हे भोरे दाळून होमखण पेटोवपाक तयार दवरतात. होमखणा दिसा दरेका घरांतलो भुरगो वा दादलो माडाच्या सुक्या चुडटांची लांब दिवटी करतात. होमखणा दिसा माडेलाचे शिमेर सगले गांवचे भुरगे चुडी घेवन रावतात. गांवचो जल्मी, म्हालगडे आनी गांवचो जाणवायेचो म्हालगडो जो जोतीं म्हणटा आनी गांवचे देव- देवस्की सगळें गिन्यान आसता, तो म्हालगडो हांगा हजर आसता. माडेलाचे राखणदार फिरंगीवसाक गाराणे घालतच, ताका नाल्ल दवरता बाकी देवस्पण जाल्या उपरांत सगळे चुडी पेटयतात आनी दोन वळींनी पेटलेल्यो चुडी वयर करून उबो रावता. पेट्ट्या चुडींच्या माटवां पोंदल्यान मागीर सगळे नाचत, गायत मांडा कडेन येतात. जल्मी सांगणे घालता. गांवचे पंचवीस राखणदार आसात म्हण कळटा. सगळ्या राखणदारांक गांवची राखण करची म्हण मागता.
पावलीस नांवाचो उल्लेख ह्या वेळार जाता. पावलीस नांवाच्या मनशावन हें होमखण सुरवात केल्लें म्हण संदर्भ मेळटा. पावलीस हाका आता राखणदाराचें नांव दिवन ताचोय मान पान करतात. होमखणांत आबोल्यांचो झेलो काडून उडयता आनी होमखण पेटयता. मागीर एका फाटल्या एक म्हालगडे धा जाण होमखणांत पेट्ट्यो चुडयो उडयतात. होमखण पेट्टा आसतना तालगडी नाचता, रोमटां वाजता. रोमटांच्या आवाजांत कांय जणाचेर भार येता. वीस ते पंचवीस, फुटांचो उजो पालवता सर रातची दोन- अडेज जाता. मागीर एके वटेंतले सगळे इंगळे सकयल पातळायतात. जल्मी पयलीं उज्यांतल्यांत धांवता, मागीर दादले, भुरगे धांवतात. इंगळ्यावेल्यान धांवपाक धर्माचें बंदन ना. ल्हान चल्या भुरग्यांक घेवन पसून लोक धांवतात. भाराक लोक आपले प्रस्नूय विचारता. असोच एक भार येवपी मनीस मागीर जल्म्याच्या सांगणे वेल्यान होमखणांतल्या गोबराक चिमटी मारता आमी इंगळ्या वेल्यान धांवपाची क्रिया बंद जाली म्हण शिटकायता. मागीर रोमटां वेळार हाडलेले नाल्ल जमलल्या दादल्यां मदीं वांट्टात. जाल्ल्या भुरग्याच्या नांवाचो लेगीत नाल्ल हांगा आसता. एकामेकांच्या नाल्लार मारून नाल्ल फोडटात. एका वळ्यांतली कातली एकठांय करून प्रसाद म्हूण लोकांक वाटता आनी एक वळें घरा व्हरतात.
वायट नजर काडपाक ह्या होमखणांतल्या इंगळ्यांचेर धांवतात म्हूण कळटा. बायलांक होमखण फक्त पळेवपाची मेकळीक आसता .
– प्रिता परब
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
