सुणीं आमचे सांगाती

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंयच्यान व्हेल्ल्या एका सुण्याचें टाटान अपुरबायेन ‘गोवा’ अशें नामकरण केल्लें. म्हज्या एक इश्टाक तें आमच्या राज्या खातीर अपमानास्पद दिसलें. तेन्ना ताका तर्क दिवन समजावचो पडलो…

पांच पांडव आनी द्रौपदी सर्गाचे वाटेर कैलास पर्वत चडटालीं तेन्ना धर्मराज युधिश्ठीराच्या फाटोफाट एक सुणें चलतालें. त्या खडतर प्रवासांत एक- एक करून चार पांडव आनी द्रौपदीची जीण सोंपली आनी फकत धर्मराज आनी तें सुणें पर्वताच्या तेंगशेर पावलें. थंय इंद्राचो रथ तांकां सर्गांत व्हरपा खातीर वाट पळयतालो. धर्मराजा आदी सुण्यान रथांत उडी मारली तें पळोवन इंद्र रागार जालो. सुण्याक वांगडा घेवन सर्गांत प्रवेश अशक्य, अशें ताणें धर्मराजाक समजायलें. ताचेर धर्मराजाचो जवाब आशिल्लो- “सगळ्यांनी म्हजी साथ सोडली, पूण ह्या सुण्यान शेवटा मेरेन म्हाका सांगात दिलो तेन्ना ताका प्रवेश न्हयकारल्यार म्हाकाय सर्गात येवपाची इत्सा ना”. तेन्ना सुण्याच्या रूपांतलो यमराज परगटलो. यमराज हो युधिश्ठीराचो बापूय. ताणें म्हळें. “हे धर्मराज, हांवें तुजी परिक्षा घेतिल्ली, तातूंत तू जैतिवंत जाला. जीवनांत उतार- चडावांत फकत धर्म सुण्या सारको मनशाचो सांगात दिता.” सगळ्या जनावरांच्या तुळेन सुणें हें चड निश्ठावान आशिल्ल्यान यमान सुण्याचें रूप धारण केल्लें. आयच्या कलियुगांतूय सुण्यांनी निश्ठावान रावपाचो आपलो स्वभाव सोडलो ना म्हणूंयेता. 

हालीं रतन टाटांच्या मरणा उपरांत तांच्या श्वानमोगा विशीं देशभर चर्चा जाली. उच्च- नीच असो भेदभाव करनासतना टाटान सगळ्याच सुण्यांच्या प्रजातींचेर समानपणान मोग केलो. घरांत पोशिल्ल्या सुण्याचेर केलो तितलोच घरा भायल्यांचेरूय केलो. घरा भायल्या सुण्यांचो उल्लेख ‘रस्ताद’ असो करतात तें मात सोबून दिसना. निसर्गान मोनजातीक-सुण्यांक घडयलां म्हणल्यार रजावांन तांचोय ह्या पृथ्वीतलाचेर बरोबरीचो अधिकार आसपाक फावो, जो बुद्धीमान जनावर मनशान हातासला.  

टाटाच्या मुंबयच्या ताज हॉटेलांत नव्यान कामार लागिल्ल्या महिला प्रशासनिक अधिकाऱ्याक त्या पंचतारांकीत हॉटेलाच्या सोंपणार न्हिदिल्ल्या सुण्यांक पळोवन भिरभिरी मारली आनी तिणें स्टाफाक तांकां थंयच्यान धांवडावन घालपाक लायलें. तेन्ना तिका तांणी सांगलें, की खंयच्याय सुण्यांक हॉटेल वाठारांत कोणूय त्रास दिवचो ना आनी तांकां धांवडावचो ना असो रतन टाटांचो सक्त आदेश आसा. चोवीस वरां खाण- जेवण, उदकाची आनी विसव घेवपाची वेवस्था आशिल्ली एक सोबीत कुड टाटान सुण्यां खातीर राखून दवरिल्ली. 

टाटान सुण्यांक घरांतल्या सारके वागयले. टेंगो आनी टीटो नांवाच्या दोन सुण्यांचेर टाटाचो जीव आशिल्लो. ब्रिटनचे राजा किंग चार्ल्स हांणीं रतन टाटांच्या लोक कल्याणकारी योगदानाक लागून तांका ‘लायफ टायम अॅचीव्हमेंट’ पुरस्कार दिवन गौरव करपा खातीर समारंभ आयोजित केल्लो. तेन्ना सुणें दुयेंत आशिल्ले कारणान टाटा समारभांक हाजिर रावलो ना. घरांत सुण्याची देखभाल करपी दोतोर, नर्सी आसतना समारंभाक ना वचपाचो विचार टाटाच्या जाग्यार आनीक खंयचोय उद्येगपती करचो नासलो. जेन्ना टाटा ना येवपाचें कारण किंग चार्ल्साक कळ्ळें तेन्ना तांणी म्हणिल्लें – “हाका म्हणटात खरो नायक. टाटा उद्देग समुह थीर आसा तो रतन टाटा सारकिल्यांक लागून”. गोंयच्यान व्हेल्ल्या एका सुण्याचे टाटान अपुरबायेन ‘गोवा’ अशें नामकरण केल्लें. म्हज्या एक इश्टाक ते आमच्या राज्या खातीर अपमानास्पद दिसलें. तेन्ना ताका तर्क दिवन समजावचो पडलो की टाटा सुण्यांक मोनजात म्हूण न्हय तर घरांतले आपले कुटुंबातले सभासद मानतालो, तेन्ना आपल्या एका कुटुंबियाक ताणें ‘गोवा’ नांव दिल्ल्यान अपमान जाता अशें दिसना. इश्टाचीय चूक ना. मनशाक सुणो अशी गाळ घालतना तो ल्हानपणा सावन पळयत आयला. तेन्ना सुण्याक एका राज्याचे सोबितशें नांव दिवप हें साहजिकच ताच्या वैचारिक कुवती भायलें. हालींच एका प्राध्यापकान पुलिसांक उद्देशून सुणीं म्हणिल्लो विडियो वायरल जाल्लो तोवूय आमी पळयला.  

आपल्या सुण्यांच्या दुयेंसान टाटाक 2017 वर्सा मोनजाती खातीर 24×7 हॉस्पिटल सुरू करपाची प्रेरणा दिली. थंय मोनजाती खातीर दांत, कान, कात, नाक हाचे विशेश डिपार्टमेंट सुरू केले. उपचारा खातीर एक्स रे, एमआरआय, सीटी स्कॅन हांचीय वेवस्था दवरली.          

मनशाक घांस मारपी सुणीं आसात तशेंच भुंयकांप, उजो लागिल्लो आसतना मनशाक वांचोवपी परोपकारी वृत्तीचीं सुणीं आसतात. पयर हरयाणांत एके महिलेन आपले नवजात चलयेक रातीं गटारांत उडयलें तेन्ना थंयच्या बेवारशी सुण्यांनी भोंकून लोकांक एकठांय करून त्या सानुल्याक वांचयलें. आमच्यातल्या प्रत्येकजाणाक मोनजाती विशीं टाटा सारकेल्ली दया, करुणा, साहनुभूती आसतलीच अशी अपेक्षा ना. सुण्यांची काळजी घेवपी, तांकां वाटावपी लोक समाजांत आसातूच, तशेंच विनाकारण तांचे वाटेक वचून  तांकां पिडा, त्रास दिवपी -तांची सतावणूक करपी आनी तांका मारूनय उडोवपी मनीसजातूय आसात. सुणी रस्त्यां मदीं बशिल्लीं दिसल्यार वा भोंकत जाल्यार तांच्या पांयार, आंगार गाड्यो चडोवपी आमी पळयल्यात. सुणें भोंकता ह्या रागान सुण्याचेर तरणाट्यांनी दोन- तीनदां कार चडोवन ताका मारून उडयला. मुंबय कॉलेज हॉस्टेलांत रावपी तंत्रज्ञानाच्या विद्यार्थ्यानी मजा म्हूण भटक्या सुण्याक खाणाची आशा दिवन चवथ्या माळ्यार व्हरून थंयच्यान ताका सकयल उडयिल्लो. हाली सुण्याक दोरखंडान मोटर सायकलीक बांदून फरफटावन रक्तबंबाळ करून मारून उडयिल्ली बातमी आमी वाचल्या. वयल्या प्रसगांत गुन्यावकारां आड कायदेशीर कारवायो जाल्ल्यो आसात, पूण हे सगळे अत्याचार करपी राक्षसी वृत्तीचे समाजांतल्यान सुशिक्षित तबक्यांतले आसतात ही चड पिडा दिवपी गजाल.  

खरे सुणे- मोनजात मोगी जगाक करोनाच्या लॉकडावन काळांत पळोवपाक मेळ्ळे. रस्त्यार, बस स्टँडार, बंद दुकाना भायर बशिल्ल्या बेवारशी भुकेल्ल्या सुण्यांक जेवण, खाण घालपी परोपकारी आमी पळयल्यात. प्रत्येक कार्यालयांच्या आसपास सुण्यांचे पंगड बशिल्ले आसतात. कर्मचारी डब्यांतले थोडे अन्न तांकां घालतात. त्या कर्मचाऱ्यांनी कडकडीत लॉकडावनाच्या काळांत कार्यालयांत वचून तांकां जेवण दिवन जितीं दवरल्यांत. एक, दोग जणांचे नावां सयत फोटे दिसाळ्यांनी छापून आयिल्ले, पूण मुकाट्यान कसलोय बोवाळ करनासतना सोशल मीडियाचेर जायरातबाजी करनासतना पुलिसांची उतरा आयकून हें सत्कार्य करपी खूबजाण आशिल्ले. 

‘ह्या असल्या लोकांक लागून बेवारशी सुण्यांची संख्या आनी उपद्रव वाडत आसा’ असले कॉमेंट रस्त्या कुशीक सुण्यांक खाण-बिस्कीटी घालप्यांच्या कानार पडत आसतात. भौशिक वाठांरातल्या सुण्यांक खावपाक दिवप हाचे विरोधात आपल्या निर्णयांत एका न्यायालयान सूर लायल्यात खरे तरी पूण संविधानात परिच्छेद 51A(g) खाला सगळ्या जिवां विशीं सहानुभूती बाळगप हें नागरिकांचें कर्तव्य म्हणिल्लें आसा. तातूंत मोनजाती विशीं सहानभूती दाखोवप येता. तेन्ना खंयचोय कायदो मोनजातीक अन्न दिल्ले हाचे विरोधांत कायदेशीर कारवाय करूंक शकना.

फाटल्या जुलयांत मुंबय नेस्को प्रदर्शन केंद्रांतल्या वाठारांत रावपी चाळीशेक सुण्यांक जेवण दिवपाचेर थंयच्या सुरक्षा अधिकाऱ्यान आनी प्रशासनीक धिकाऱ्यान बंदी हाडली, त्या कारणान 26 सुणी दगावलीं. व्हड बोवाळ जाले उपरांत सुण्यांच्या मरणाक कारणीभूत थारिल्ल्या त्या दोगजणांचेर गुन्याव नोंद जाला. बृहन्मुंबय म्युनिसिपल कॉर्पोरेशनान (बीएमसी) त्या केंद्राक नोटीस दिवन सुण्याक खाण दिवपा खातीर नितळ, आरोग्यदायी जागो निश्चित करपाक लायला. जांव सरकारी कार्यालय, जांव रहिवासी सोसायटी, जांव खाजगी कंपनी, त्या वाठांरात रावपी सुण्यांक खाणा खातीर जागो दिवप हें अनिवार्य आसता. सुण्यांक तुमी स्थलांतरित करपाक शकनात. सोसायटीच्या आसपास सुण्यांचो उपद्रव जाता म्हूण तांकां वीख घालून मारपी लोकांनी हे लक्षांत घेवपाची गरज आसा. असले प्रकरण सांगोल्डा भागांत घडिल्लें. मोनजाती विशीं आमी ‘जगा आनी जगू दियात ’ असो दृश्टीकोन दवरूंक जाय. 

दीपक लाड

पर्वरी