भोपाळांतलें भोजपुराचें शीव मंदीर

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आमचे मुखारच तीं ऊंच-ऊंच सपणां आशिल्लीं. आमच्यांनी जाता तितलीं सपणां चडून पळोवया, तितलेंच देवूळ मात्शें तरी दिसतलें अशें म्हणून आमी सपणां चडपाक सुरवात केली. हाता-पांयांनी म्हणटात तशीं आमीं सपणा चडूंक लागलीं. वयल्यान आमकां पुलीस पळयताले, हें आमकां वयर वतकच कळ्ळें. पुलिसांनी आमकां तापयलीं ना, पूण आमकां थंयची सगळी म्हायती सांगली. खरें म्हळ्यार हे वाटेन कोणाकच वयर येवंक दिनात खंय, हेंय आमकां पुलिसांनी सांगलें.
वयर व्हड चौक आसलो. थंयच्यान भोजपुरचो सगळो वांठार सुंदरच दिसतालो. म्हाका खंय वता थंयची म्हायती घेवपाची आवड. आमी पुलिसां म्हऱ्यांत वचून तांकां ह्या देवळा विशीं विचारलें.
ह्या देवळाक पुर्वे कडलो सोमनाथ- भोजेश्वर म्हणटात. मदीं गर्भकूड आनी भोंवतणी आकांत व्हड देवूळ बांदूंक म्हणून बरीच व्हड, रुंद जमीन बांदून काडल्या. पूण देवळाक वण्टी बांदपाच्यो उरल्यो. मागीर गर्भकुडी भायर बऱ्याच उंचायेर लांबचे लांब चार खांबे काडून ताचेर कळस बसयला. ताचे मुखार मनशा परस वयर चवथऱ्यार चार ल्हानशे खांबे काडून ताचेर घुमटी कशी बांदल्या. हातूंत भितर नंदी आसा.
नंदी मुखार बरोच रुंद जागो आसा. थंय मुखेल देवळाची गर्भकूड. नंदी मुखार आडवण केलां. आरमकां गर्भकुडी म्हऱ्यांत वचूंक मेळनासलें. मेळनासले ते बरें म्हणपाचें. कारण भायल्यान वळीन येलपी लोकांची धंय खेट पाडिल्ली. नंदी म्हऱ्यांत उबी रावन आमी सुशेद बरे भशेन शीवलींग पळयलें. ती गर्भकूड, देवूळ सगळें बरे भशेन पळोवंक मेळ्ळें.
गर्भकूड सगळी एकामेकाक तेंकयल्ल्या, कोरिवकामान नटयल्ल्या खांब्या-खांब्यांची. दरवटो आकांत व्हड. दरवट्याक तेंकून रुंद बऱ्यो वण्टी. ताचेर कुबेर, शीव, द्वारपाल, सेवक, गंगा-यमुना देवीच्या रूपान, हें सगळें कोरांतलां. हो काळो पाशाण न्हय. कळस तोलून धरपी जे प्रचंड उंचायेचे चार खांबे आसात तांचेरय शीव-पार्वती, लक्ष्मी-नारायण, ब्रह्मा, राम-जानकी हांच्यो आनी कोणाकोणाच्यो मुर्ती कोरांतल्यात.
गर्भकुडींत प्रचंड आकाराचें एक शीवलींग आसा. स मिटर परिघाच्या ह्या शिवलींगाच उंचाय अडेज मिटर आसा. सात मिटर चौरस चौथऱ्याचेर तें दवरलां. हरशीं लिंगा भोंवतणी पिंडिका वांटकुळी आनी एके वटेन उदक भायर वचपाक तोंड अशी खोलशी आसता. पूण हांगां ती चौकोनी आशिल्ली. हें येदें व्हडलें लींग भारतांत पयलेंच खंय. आमी राजस्थानांत माउंट अबू गेल्लीं. थंय लेगीत खूब हड लींग पळयिल्लें. तें रंगरंगयाळें संगमरवरी पाशाणी आशिल्ले. पूण हें लींग ताच्याकय व्हड.
पुराय लींग फुलांच्या माळिंनी धांपिल्लें. आमी बरें करून सगळें पळोवन घेतलें आनी देंवपाक आायलीं. वयल्यान तीं सपणां पळोवन आमचें काळीज धडधडलें. वोदोळ सपणां चडटना, देवूळ पळोवपाक वयर वचूं जाय हो भार तकलेर आशिल्लो. त्या भरशीं तीं सपणां केदीं तीं आमी लक्षांत घेतलीं ना. पूण इतल्या उंच सपणावेल्यान देंवप कशें? हो प्रस्न म्हाका आनी जयंतीक पडलो. हांवें म्हळें, ‘ वोदोळ हाता-पांयांनी चडलीं, आतां बसत, वण्टीक धरत देंवया.”
अशे तरेन मोठी खटपट करून, भोजेश्वराचें देवूळ पळोवन आमी सकयल देंवलीं, आनी हॉटेलार परतलीं. दुसरे -दिसा सक्काळीं उन्मेश फेस्टिव्हलाचें आनी आमचे भोंवडेच्यो यादी जागयत आमी गोंया येवपाक भायर सरलीं.
(सोंपता)

माया खरंगटे

94206 85278