पाडो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सदा भाटकाराच्या वाड्याक तेकून लागपी ट्रक आनी त्यो राशी उस्तुवपी मानायांची “रास” हेंच सदाच्या वेव्हाराचें “लायफ टायम एचिव्हमेंन्ट” ताका कोणे दिवची गरज पडली ना, तांणे तें सहज वेपारांतल्यान मेळयिल्लें.

वळेसर

सदा भाटकार पाड्याक हजारांनी नाल्ल पाडटालो. तो केन्ना आपोवणो धाडटा काय म्हूण पाडेकार ताची वाट पळ्यताले. सदा गिरेस्त भाटकार, अलास पलास घर- दार. तशींच भाटां. एकदा पाडो सुरू केलो म्हणटकच पंद्रस चलतालो. सदा केन्नाय आपल्या भावाक, भाच्याक धाडटालो… दितालो. “नाल्ल खावचो तर सदा भाटांतलो” म्हणिल्लीं उतरां ताच्या कानांक सुख दितालीं.

बरें बियोडक हाडून लावन सदा कळशा सारके नाल्लांचो पाडो करतालो. तातूंत तांबडो माड, हळडुवेशे अशें वेगळ्या खाशेल्या नाल्लांची ताका पारख आशिल्ली. माडाक आळीं, सांवळ, मिठ अशे तरेचे वेळावेळार केल्ल्या वावरान ताचीं भाटां फुलून गेल्ली.

“माडांची जतनाय हांव घेना. म्हजे कामेऱ्याच्या कडी कश्टाचें फळ तें” खतखते इकरा वरांचेर पेज. दोन वरांचेर उकड्या शीत खारो बांगडो राशिंनी नाल्ल पुजांयतना कामेऱ्याचेर नदर दवरिनासतना तो तकली लडयतालो.

“भाटां बरीं सांबाळ्ळी तर गोंयकारांचो वेपार तिगलो.” ही ताचीं उतरां कांय जाणांक बुचकळ्यांत वडयतालीं. 

“नाल्लाचो खर वेपारी. तेलुय डब्याचे डबे. गोंया भायर निर्यात करतालो.”

“सद्याक नाल्ल कसो?”

“केन्ना मदीं आसताच न्हय.” म्हणत सदा अभिमानान हांसतालो.

सदान सगळे तरेचे दीस पळयिल्ले. एका तेपार भरतेचेर नाल्ल पयस साकून न्हंयेंतल्यान हाडूंन तो वयर भाटांत घालप. ताचो पनेळ, केन्ना व्हडें आनी बरोबरचीं कामेरी हांची खरी कसरत आसताली. पूण सदान हार मानली ना. वज्यांनी वजीं, नाल्ल आनी राशीचो केन्ना उणाव जालो ना.

“बाबा कितले त्रास काडटा जाणा” म्हणचे परस “नांव” केदें राखलां हाचो घराब्यांतल्या दर एकट्याक स्वाभिमान. नातरांक आपलो आजो. पुतांक आपलो बापूय “बाबा” आनी घरकान्नीक “पाडो”  मेजपाक अभिमान जागो जातालो.

“आरे! सदा इतले भर पावसांत! तो हुंवार लागलो ना? एकार एक विचारील्या प्रस्नाक जाप आसताली.

“पाडो चुकोवंक जायना न्हय.” हें सांगतना तोंडार कसलें गर्व! कितेंच मुखामळार झळक नाशिल्लें सदाच्या चिरेबंदी माळयेच्या घराची बांदावळ अशी आजो आनी आज्जेन घटमूट घाल्ली. 

“सदा हें पळय नाल्ल, मांडांचेर नदर आसूंक जाय.”

“आडसरां खातीर माड खुटूंक दिवं नाका आं.”

“माड सूरीक लावप ना आं.”

हीं मुल्यां जपतच सदा पोट तिडकीन वावुरतालो. आलतड- पालतड पावस, वोत शीं, कितेंच ताज्या पाड्या आड येवंक पावलें ना. नाल्लाचो प्रेस ताच्या गणिताचें आंकडे ! लाब दोन तीन, तीन तिसो, अष्टम आणे, पावुणकी, दिडकी, आणो, दोन आणे… कोतां तोंडार केन्ना वहींत नोंद नाशिल्ली हाताच्या बोटाचेर कोंता. तोंड पाठ.

अयस पयस साकून कितले गिरेस्त भाटकार सदागेर उतराक येताले.

“उतर जालें म्हणटकच आनी फुडें कांयच ना.” उपरांत  प्रेस चडलो तरी फटींगपण म्हणटा तें सदाच्या वाट्याक केन्ना आयलें ना. फोंका, बोंडे, खोबरें, आटकां, मुरूंग, कुसकां हेंच तें “नांव”. “उतर” तोंच ‘विश्वास’. लेखी कांयच नासलें तरी उतरा एकामेका बांदून घेताली. हाजेरच घराणेशाय चलताली. “प्राण जाये पर वचन न जाये.” अशी शीम मेर, लागणूक सदान आपले देखीन दोळ्यां सामकार मूर्ती उबी केली.

“सदा देव कसो रे बाबा.”

ते वर्सां असो पावस… आखांताचो. तळीं, न्हंयो बांयो उपाट भरूंन व्हांवल्यो… ओतल्यो. हाका लागून सदा पयशांनी बुडलो काय अशें सगळ्यांक दिसलें.

“बाबा, तुमकां चड त्रास जातात. आमी हो वेवसाय बंद करून दुसरो कसलोय सुरू करूंया.”

“ना. वाड वडिलाचो हो वेवसाय. सुकती भरती तर जिवीतांत आसताच. तातूंत अजाप तें कसलें ?”

सदाच्या ह्या निर्भिडपणान कितल्याशाच बारीक वेपाऱ्यांक दिलासो मेळ्ळो. “पाडो” म्हणल्यार सदा मुखार एक आव्हान आसतालें. पयल्या पाड्याचे राशीनी नाल्ल लॉजांत घालपाची व्हडलीशी गरज पडनाशिल्ली. ते भायले भायर राशीची रास फटूकन कोणूय येवन सडसडीत तशाची तशी. लाब- दोन- तीन करीनासतना सरळ घेवन वतालो.

कवाथ्याक तर ताचे कडेन डिमांड आसतालो. ताचे खाशेले कवाथे बरे माड जातले. सदाचे कवाथे वेले भाटांतलें नांव तर फामाद आशिल्लें. अशें कितें गुपित आशिल्लें कळपाक कठीण आशिल्लें. एके वेले भाटांतल्या आज्जेबायन तें गुपित उकते केल्लें. सदा आनी ताच्या कुटुंबाचो सरळ सभाव, मन, वाणी, वर्तन आनी उतर. अहंकाराचें पावल आपल्या घरच्या सपणार चडपाक दिलें ना.

पूनव जावं उमास ताचो दीस आनी काळजांतली वात सदांच पेटत आसा. चिकाटी आनी कश्ट, प्रामाणीकपण आनी विश्वासार नाल्लां पाडो करतालो. सदा माडांक होरायतालो. उदकाक खेळयतालो…  नाल्लांक येवकारतालो… मनशांक सांबाळटालो. पाडो मोलायता, वसयता. 

‘पाडो’ सदाचो जीव आनी तान जाल्लो. आडसराच्या उदकाचेर तान भागय नासतना सदा नाल्लांच्या रूपांत देवाक नतमस्तक जातालो.

“पाडो” फकत मार्साचो आनी मायाचो पाडो न्हय. चार म्हयन्यांनी…. जावं खंयच्याय म्हयन्याचो आंकडो…. कमी जायनाशिल्लो लाखांनी नाल्ल.

नाल्लांक सोय कमी पडना. बोंडे, शेंवकां, पोयो, पिसुदऱ्यो, चुडटां, वाय, मल्लां, सोण्णां, कट्टी, काथो… हांचो वेवहार सादो खेळ.

सदा भाटकाराच्या वाड्याक तेकून लागपी ट्रक आनी त्यो राशी उस्तुवपी मानायांची “रास” हेंच सदाच्या वेव्हाराचें “लायफ टायम एचिव्हमेंन्ट” ताका कोणे दिवची गरज पडली ना, तांणे तें सहज वेपारांतल्यान मेळयिल्लें.

विजया शेळडेकार