गिन्यानीक विचारांनी भरिल्लो : सोतेर- सर्ग

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सोतेर बाबाची नदर जितली खोल तितली विशाल! सोतेर बाब एक खडेगांठ विचारशैली आनी भरघोस अणभव गांठीचो निश्ठावान कोंकणी कार्यकर्तो आशिल्लो.

कोंकणी आमची रसाळ आनी गोड भास म्हण आमी मिरयतना, पडून आशिल्लें बरें साहित्य लोका मुखार येता तेन्ना आनंद जाता. देखीक एक बरो लेखक देवाधीन जालो आनी ताचें लिखाण प्रकाशीत जायनासतना उरलां, तें कोणें तरी फुडें सरून पुस्तक रुपान छापून हाडप ही सामकी बरी गजाल. तातूंतल्यान त्या देवाधीन लेखकाची याद ताजी जाता आनी ताचें अप्रकाशीत साहित्य अज्रंवर जाता.  अशेंच एक वेंचीक लेखांचें पुस्तक हालींच दाल्गादो कोंकणी अकादेमीन उजवाडा हाडलें.  पुस्तकाचें नांव ‘सोतेर- सर्ग’. ताचो बरोवपी सर्गेस्त सोतेर आर. बार्रेटो. हें पुस्तक न्यू एज प्रिंटर्सान छापलां.  ताचें मुखचित्र विली गोयस हाणें चित्रायलां आनी फाटल्या कव्हराचेर बरोवप्याची वळख आसा.  बरोवपी सोतेर बाब, 2020 वर्सा आमचे मदल्यान गेलो, पूण ताच्या सुरबूस बरपा वरवीं तो आयजूय जिवो आसा.  पुस्तकाचें मोल 200 रुपया आसा. ह्या पुस्तकांत आशिल्ले लेख आदीं ‘गुलाब’ मासीकाचेर छापून आयिल्ले. हें पुस्तक म्हणल्यार एक थेवोच कसो कोंकणी साहित्य बागेंत. हे खातीर सोतेर बाबाची तुस्त-तोखणाय करूंक फावो.

पुस्तकाचो गाभो

‘सोतेर-सर्ग’ ह्या पुस्तकाक स विभाग आसात आनी ह्या स विभागांनी एकावन लेख वांटून गेल्ले आसात. पयल्या विभागांत राजकी विशयाक धरून णव लेख,  दुसऱ्या विभागांत साहित्यीक विशयाक धरून आठ लेख,  तिसऱ्या विभागांत समाजीक विशया वेले सात लेख, चवथ्या विभागांत वास्तवीक विशया वेले सतरा लेख,  पांचव्या विभागांत व्यक्तीमत्व विशयाचेर चार लेख जाल्यार सव्व्या विभागांत खेळ विशयाचेर स लेख आसात. ह्या विभागांचेर नदर घाल्यार बरोवप्याची रुची कळटा. तो फकत समाजीक विशयांचेर बरयतालो अशें न्हय, तर ताका राजकी, साहित्यीक, खेळ ह्या मळांचीय रुची आशिल्ली. सोतेर बाबाचे लेख विचारांचे खोलायेन आनी अणभवान भरिल्ले आसात. खास म्हणल्यार ताच्या लेखांनी मनीसपणाचे पाठ मेळटात. 

‘आमच्यान भारता खातीर कितें करूंक जाता?’ ह्या पयल्याच लेखांत बरोवपी तीन दिश्टावे जाहीर करता आनी प्रसार माध्यमांचेर शीण काडटा आनी आमकां लागिल्ल्या विदेशी वस्तुंच्या नादाचेर बडी उखलता.  ‘आलिबाबा आनी बाबूश’ हो संवादान भरिल्लो लेख, तांतूंत बरोवपी वेंगात्मक रितीन  हांसत हांसत चिमटो काडटा.  “इंडिया ल्हिव्स ईन हर विलेजीस” ह्या गांधीजीच्या उतरांचो वापर करून पंचायती राज वेवस्थेचेर तो विचार मांडटा, आनी ताचे मुखार मतदारांच्यो थोड्यो कोडी काडटा. ‘भ्रश्टाचाराची काकय’ ह्या लेखांत भ्रश्टाचाराच्यो कांय देखी दिवन  गोंयकारांच्या एकवटाची आनी संविदान दुरुस्तीची खबर करता. 

साहित्यीक विभागांत बरोवपी आव्हानात्मक भास उलयता. हांव एक गोंयकार जाल्यार म्हजी जबाबदारी कितली आनी वेसनांचेर म्हजो कितलो ताबो आसा? ‘मूर्ख आनी मुर्खपणाचेर विचार करतना‘ ह्या लेखांत बरोवप्यान कोंकणी मळार जैताची गुडी घेवन फुडें गेल्ल्या म्हालगड्यांचो उल्लेख केला तो आयचे पिळगेक निश्चितूच फायद्याचो जातलो. अश्या ह्या साहित्यीक विभागांत फेलिसियो बाब, मिर्गाचे उगडास,  आतांचे आनी आदले उगडास घालून रसरशीत केला. 

समाजीक विभागांत बरोवपी बरोच भावूक जाल्लो दिसता. तातूंत संवेदना आनी आपलेपणाचे विचार फुडें आयल्यात. अस्तुरेचेर खुबूच बळ दिल्ल्याचें जाणवता. भुरग्यांचेर आनी अस्तुऱ्यांचेर जाल्ली हिंसा ताका खपना. ह्या विभागांत प्रसिद्ध केल्ली अब्राहम लिंकनाची चीट बरी देख दिवन वता.

उपरांतचे विभाग नियाळटना, सोतेर बाबाक साहित्य रचतना कसलोच भेद-भाव लागना हें स्पश्ट जाणवता. आमची भास, सरभोवंतण, गोंयकारपण, भलायकी, गोंयच्यो वेळो, शेतां, रानां, मदर्सा, देवधर्म, विद्यार्थ्यांचो हुस्को चड प्रमाणांत आशिल्ल्याचें जाणवता. व्यक्तीमत्व विभागांत बरोवपी आब्बे पियेर्र, आपली आवय, पाद्र जुजे वाज आनी डॉ. नारायण हेदो हांची म्हायती दिता आनी निमाण्या विभागांत खेळा विशीं आपलो मग उग्तायता.

खाशेलेपण

सोतेर बाबाच्या बरपांत एक खाशेलो आकार पळेवंक मेळटा. ताच्या विचारांक उंचाय आशिल्ल्याचें जाणवता. भौतेक लेखांनी बरोवप्याच्या वाचनाचो घसघस दिसता.  लेखांनी रुपकात्मक शैली जाणवता. पुस्तकांतली भास सादी आसा पूण विचार ताज्जे टवटवीत जाणवतात. ताच्या राजकी लेखांनी निर्भयी विचारांचें दर्शन घडटा. वाचप्याच्या तोंडार एक उपहासक हांसो हाडपाची कुवेत बरोवपी दवरता.

बरोवप्या विशीं थोडेंशें

सोतेर बाब कोंकणीचो हुस्को आशिल्लो लेखक, जाणें पुस्तकां काडपाचेर केन्नाच भर दिलो ना, ताचीं पुस्तकां मरणा उपरांत छापून आयलीं.  1962 वर्सा सुरू केल्लें बरप तो नेमान बरयत रावलो. ताचीं बरपां उखलापीं न्हय, तातूंत खोलाय आसताली आनी गोंयचो हुस्को दिसतालो. वांकड्याचेर बडी मारुंकूच ताणें आपली लिखणी झरयली.  कोंकणी भास आनी आमची अस्मिताय सांबाळूंक आपले विचार दिले. सोतेर बाब एक निस्वार्थी कोंकणीचो सेवक, भास चळवळकार, आस्वादक, निरिक्षक, मार्ग्दर्शक, गुणेस्त  बरोवपी, उमळशिकेचो, हिकमतीन वाचपी आनी कोंकणीचेर मोग करपी आशिल्लो. सोतेर बाबाची नदर जितली खोल तितली विशाल! सोतेर बाब एक खडेगांठ विचारशैली आनी भरघोस अणभव गांठीचो निश्ठावान कोंकणी कार्यकर्तो आशिल्लो. 

प्रस्तावनेंतले उत्फर्के

पुस्तकाक प्रस्तावना बरोवपी कोंकणी साहित्यीक ग्वादालूप डायस म्हणटा, “प्रस्तावना बरयतना म्हाका एक गोंदळ जालो. तो म्हणल्यार तांचो खंयचो लेख उखलून दवरूं आनी खंयच्या लेखाची झळक प्रस्तावनेंत भरूं हे विशीं चिंतून भेजो घुस्पलो. कारण तांचे सगळेच लेख उत्क्रृश्ट रितीन बरयिल्ले मेळटात. एका परस एक अशे सडेतोड सत्यपरिस्थिती सामकार हाडपी लेख वाचतना, आमच्या समाजांत पोस्वण घेवपी कितलेशेच विखाळ्या विचारांचे सोरोप, दोळ्यां सामकार तांच्या पुस्तकाच्या वैचारीक होमकोंडांत जळटात.” प्रस्तावना बरोवप्याचे हे विचार जाल्यार तुमकां हें पुस्तक वाचूंक उमळशीक लागले शिवाय रावची ना.

सोंपयतना…

सोतेर बाब एक क्रियाशील बरोवपी. ह्या पुस्तकांतलींच बरपां न्हय तर ताचे विचार लेगीत सुरेख आशिल्ले.  म्हण म्हणटां, आतांच्या बरोवप्यांनी ज्येश्ठ बरोवप्यांक भेटूंक जाय, तांचे विचार आयकूंक जाय. ते मातयेंतल्यान घडल्यात, कंप्युटरांतल्यान न्हय. तांचे गांठीचे दोन अणभव म्हणल्यार विचारांचें पुस्तक थारता. सोतेर बाबाची आनी आमची वळख अशीच अर्थाभरीत आशिल्ली हाची आमकां जाणीव जाता.  ताचें क्रियाशीलपण आयच्या युगांत आशिल्ले जाल्यार साहित्यीक मळ लेगीत पर्जळीत जातलें आशिल्लें. ‘सोतेर-सर्ग’ ह्या पुस्तकान कोंकणी मळाक उभारी हाडल्या. सोतेर बाबाक आमी सर्गींचे सूख आवंडेतात आनी ताच्या कुटुंबाक बुजवण दितात. सोतेर बाब सदां जिवो उरूं!

– विन्सी क्वाद्रूस, 

राय, साश्ट, 

मो. – ९८२२५८७४९८