भांगरभूंय | प्रतिनिधी
पुस्तक म्हणल्यार ज्ञानाचें भंडार! अचूक ज्ञानप्राप्ती जाय जाल्यार साहित्य हें एकमेव साधन. पूण खरेंच साहित्याचें काम फकत ज्ञानप्राप्ती पुरतेंच? म्हाका विचारशात जाल्यार म्हजे खातीर साहित्य हो एक ‘escape mode’ म्हणपाक हरकत ना. जेन्ना केन्ना व्यक्तीक जिणेंतल्यान एक अवकाश जाय कसो दिसता तेन्ना म्हजो हात सहज साहित्या कडेन वळटा. साहित्यांतलें सगळ्यांत निरागस आंग म्हणल्यार बालसाहित्य. बलसाहित्यांत एक जादू आसता. समजपाक कठीण अश्यो जिवितांतल्यो देखी कितले सोंपे तरेन आमच्या मेरेन तें पावयता! म्हज्या सारक्या युवांक बालसाहित्य म्हणल्यार काळजाच्या कोनशाक लिपून बशिल्ल्या म्हज्या बालमनाचेर एक मंद वारेंच!
हालींच म्हज्या हाताक हायडी (Heidi) नांवाचें एक सुंदर पुस्तक लागलें. स्विस लेखिका योहाना स्पिरी हांणी ल्हान तशेंच व्हडां खातीर बरयल्ली ही कादंबरी. लेखिकेन 1871 ते 1901 वर्सा मेरेन साहित्य मळार आपलें योगदान दिलें. व्हड तशेंच ल्हानांक खातीर तिणें साहित्य रचलें. लेखिकेचें ‘अ लिफ ऑन व्रॉनीज ग्रेव’ हें एके अस्तुरेचेर आपल्याच घरांत जाल्ल्या अत्याचारांचेर आदारीत पुस्तक 1871 वर्सा उजवाडाक आयिल्लें. पूण लेखिकेक तिची खरी वळख मात हायडी ह्या 1880 वर्सा प्रकाशीत जाल्ले कादंबरीन घडोवन दिली. स्वित्झरलॅण्डात हिर्झेल गांवांत लेखिकेचें भुरगेपण सरलें. त्या गांवांत रावपी धाकटुलें चली हे कादंबरेंतल्या हायडी पात्रा खातीर लेखिकेक प्रेरणादायी थारिल्ले असो समज आसा.
हायडी नांवाचें 4 ते 5 वर्सांचें भुरगें, चड करून आवय बापूय नाशिल्लें, आपले मावशे वांगडा स्वित्झरलॅण्डाच्या एका ल्हानशा नगरान रावता. उपरांत कांय दिसांनी हायडीची मावशी ‘आंट दाते’ आपल्याक आनी हायडीक बरें भविश्य मेळचें म्हूण नोकरी सोदपाक फ्रँकफर्ट वाचपाचें थारायता. हें करतना ती हायडीक ताच्या आज्यागेर दवरपाचो निर्णय घेता. आज्याली पुराय समाजांत विक्षिप्त अशी ख्याती आसून लेगीत नाईलाजान ती हें पावल घेता. आज्यागेर पावतकर जणू धकटुल्या हायडीक एक नावीन जिवनूच मेळटा. आतां हायडी मुक्त आसा, खुशाल आसा. सुर्याचें पयलें किरण घरां भितर सरलें रे सरलें की आपूणय उठप, आपलो इश्ट पिटरा सांगातान बकर्यांक चरपाक व्हरप, थंय दोंगरार फुलां बरोबर खेळप, तीं वेंचप. उपरांत सूर्य अस्तंतेक गेल्या उपरांत घरा परतप आनी आज्यान केल्या जेवणाचेर ताव मारप. आनी धादोसी जावन माळयेर वचून आपणें आनी आपल्या आज्यान खासा आपणाक केल्या धाकटुले खाटयेर न्हिदप. होच हैदीचो नित्यक्रम.
अशींच वर्सां सरतात आनी एक दीस हायडीली मावशी दाते ताका आपल्या वांगडा शारांत व्हरता. हायडीच्या मनाक जरी हें पटना तरी ताच्या भोळ्या मनाक ताचे मावशेक समजावप कठीण नासले. शारांत हायडी एका व्हड बंगल्यांत रावपाक वता. बंगल्यातले मालकिणेन आपल्या अपंग चलयेक घरांत एक वांगडी मेळचो म्हूण हायडीची निवड केल्ली. हायडीक ती वास्तू मात लेगीत भावना. थंयचे कडक नेम ताच्यान सोंसूं नज जातात. इतलीं वर्सां आपल्या आज्याचे मायेंत आनी सैमाच्या हाता पांयांर खेळिल्ल्या ह्या उनमुक्त सभावाच्या भुरग्याक जेन्ना उंच उंच दोंगरा जाग्यार फकत बंद दारांच दिसता तेन्ना ताचो जीव सामको गुदमळटा. एक दीस आपूण नक्की दोंगरार आपल्या घरा आपल्या आज्यागेर वतलें हे एके आशेर हायडी दीस सारता. हायडी आपल्या घरा परत वतां काय? तें गेले उपरांत ताच्या आज्यालें कितें जाता? काणी जशी मुखार वता तशी हें जाणून घेवपाची उमळशीक वाडटा. काणी शेवटाक पावता तशी काणयेक लेखिकेन एक भिरांकूळ वळण दिलां जाका लागून ही उमळशीक आनीक वाडटा.
हे काणयेचें प्रत्येक पात्र दुसऱ्या परस भिन्न. काणयेंतलो ‘आजो’ एक पणस कसो! भायल्यान दिसपाक कडक पूण भितरल्यान आपले परीन गोड असो. हायडी ज्या बंगल्यांत रावता थयचें चली ‘क्लारा’ हें खऱ्या अर्थान एक सोबीत पात्र. हायडीक तें स्वताची भयण कशें समजून घेता. थंयची मालकीण सभावान कडक तशेंच गर्विश्ठ. तिचो घरकार मात हायडीक आपले परीन जपपाचो यत्न करता. ताची मावशी ‘दाते’ जरी हायडिक जीव लावपी आसली तरी खंय तरी ती स्वार्थी म्हणून वाचकां मुखार येता. एके वटेन ‘दाते’ आनी ‘फ्रोव्हलिन’ ह्या सारकीं पात्रां मनाक खटकटा जाल्यार दुसरे वटेन ‘सुभास्टियांन’, ‘पिटर’ सारकीं पात्रां मनाक भावतात. एका सादारण मनशाच्या सभावाच्या सगल्या बाजूंचें प्रतिबिंब म्हणल्यार हीं पात्रां. खंयच्याय खर अशा प्रसंगाक लेखिकेन आपले हास्यावृत्तेन सहज कापलां. निमाणे कडेन वाचकाक ह्या ‘materialistic’ युगांत एक भावनात्मक नदर ही काणी दिता. देखून हें पुस्तक मुजरत वाच्चें.
वैदेही झारापकार
93224 82619
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
