सांस्कृतीक गैरसमजांचो मुखवटो काडुया?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भारतान हालींच स्वातंत्र्याचो अमृत महोत्सव मनयलो. फाटल्या पंचात्तर वर्सांत भारतान जायती उदरगत केल्या आनी जायत्यो घडणुको भारतियांनी अणभवल्या. स्वातंत्र्य मेळचे आदीं भारताची राजकीय आनी भुगोलीक स्थिती वेगळी आसली. ती लेगीत स्वातंत्र मेळटना बदल्ली. ब्रिटनाची वसाहत जावन भारतान कितलेशेच बदल आपणायले. शिक्षण वेवस्था, कायदे, इंग्लीश भास अश्यो कितल्योश्योच गजाली वसाहतवादा वरवीं भारता कडेन आयल्यो. तें जातना भारत ह्या मूळ भुगोलीक सुवातेचीं आपलीं अशीं मुल्यां शेणलीं अशे तरेचे आरोप लेगीत आमीच आमचेर केले. घडये वसाहतवादाचो कितल्याशाच दुशपरिणामा मदलो तो एक जावंये. तरी लेगीत कांय मुल्यां तिगून उरलीं आनी तेच गजालीक आमी भारतीयपण वा इंडियननॅस म्हण पाचारतात.
आयज संवसार इंटरनेटाच्या आदारान एक ग्लोबल विलेज जाला. अशा वेळार ही मूळ मुल्यां एक तर विरगळून वचपाची वा तातूंत बदल येवपाची शक्यताय आसता. पूण तशें जालां काय आयज वेगळेपणाची जाणीव जाल्लें जग हीं मुल्यां जाणून घेवन तीं आपणावपाक लागलां ही विचार करपा सारकी गजाल.
एक काळ आसलो जेन्ना युरोपांत खबर नाशिल्ल्यो सुवातो सोदून काडपाची सुरवात जाल्ली आनी वसाहतवादाची सुरवात जाताली तेन्ना भारत, आफ्रिका सारकिल्या देशां विशीं कितलेशेच गैरसमज निर्माण जाल्ले आनी तेंच सत्य अशें बाळगून संवसार मुखार वतालो.
आफ्रिकेंत सगले हिंसक / बारबेरीक लोक रावतात – तांची संस्कृताय ना वा तांचे भितर सुसंस्कृताय ना अशे तरेचे गैरसमज आशिल्ले अशें त्या काळांतलें साहित्य वाचल्यार समजता. तेच प्रमाण, भारत भूंय लेगीत ‘गारुड्यांची भूंय’ (लॅण्ड ऑफ स्नेक चार्मर्स) अशेय तरेचो समज आसलो. मुखार ह्या देशांतल्या साहित्यिकांनी हे गैरसमज मोडून काडपाचो यत्न तांच्या साहित्या वरवीं केलो. सुरवेक जे इंग्लीशींतल्यान बरयताले तांचेर अस्तंती साहित्याचो प्रभाव आसलो पूण हळू हळू करून जाका आयज आमी इंडियननॅस म्हणटात तें साहित्यांत येवंक लागलें. आर के नारायण सारकिल्या साहित्यिकांनी भारताचें खरें रूप वाचकां मुखार हाडपाचो यत्न केलो. वसाहतवादा वरवीं मेळिल्ली इंग्लीश भास वसाहतांतल्या मूळ लोकां खातीर आपलें खरें सत्य मुखार हाडपा खातीर एके तरेन एक अस्त्र जालें.
आयज हे कितलेशेच गैरसमज जरी पयस जाल्या आसले तरी नव्यान तयार जावपी गैरसमज लेगीत आसात. कोणय एकलो येता आनी खंयच्याय देशाचो थोडोसो भाग पळयता आनी ताचे वेल्यान पुराय देशाची वळख करता ही चूक आयज लेगीत जाता. ताकाच लागून, गोंयचे विशीं आयज लेगीत कितलेशेच गैरसमज बिगर गोंयकारां मदीं आसात.
संवसारांत वाडपी द्वेश आनी दुस्वास जर पयस जातलो जाल्यार सगल्यांनी एकामेकांची संस्कृताय पुरायपणान जाणून घेवप गरजेचें जालां. तें जावपा खातीर आयच्या काळांत फकत साहित्य न्हय तर सिनेमा, मालिका हांचोय व्हड वांटो आसा. सुरवेक ह्याय माध्यमांनी भारत आनी भारतियां विशीं खुबदां चुकीचे पद्धतीन दर्शयल्लें. खास करून भारतियांची इंग्लीश उलोवपाची शैली हो विशय जायत्या अमेरिकी मालिकांनी हांसो करपाचो विशय थारतालो. भारत म्हळ्यार कामसुत्राची भूंय आनी उपरांत भारतीय चडशे संगणक विज्ञानीक आसतात अशेय तरेचें चित्र निर्माण जाल्लें.
हालींसराक मात हें चित्र बदलपाचे यत्न सुरू जाल्यात. भारत म्हळ्यार फकत कामसुत्र वा योगा इतकेंच न्हय तर भारता कडेन संवसाराक दिवपा सारकें आनीक कितल्योश्योच गजाली आसात हाची जाणीव आतां जावंक लागल्या. खूबश्या इंग्लीश मालिकांनी आतां भारतीय वंशाचे अभिनेते फकत सहाय्यक पात्र आसना तर मुखेल पात्र म्हणून लेगीत तांची वळख जावंक लागल्या. अडेची उच्चारण शैली वापरनासतना जशे खर्‍यांनीच भारतीय उलयतात तशीं हीं पात्रां आतां उलोवंक लागल्यांत. हाचे फाटलें एक कारण म्हणल्यार भारता भायर स्थीत आशिल्ले मूळ भारतीय हे सिनेमा वा मालिका तयार करतात. तेच प्रमाण, जेन्ना दुसर्‍या खंयच्या तरी देशाचो नागरीक भारतीय संस्कृताय दाखोवंक सोदता तेन्ना तो वा ती जाणीवपुर्वक संशोधन करता. कितल्योश्योच प्रवास आनी अन्न संबंदीत कार्यावळी लेगीत आतां थारावीक जाग्यांचेर वचनासताना चडांत चड सुवातो आनी अन्न प्रकार दाखोवपाचो यत्न करता.
आयज जेन्ना संवसार भारताक खर्‍या अर्थान जाणून घेवपाचो यत्न करता तेन्ना आमी भारतियांनी लेगीत हेर देशां विशीं मनांत बाळगिल्ले गैरसमज काडून वडोवपाचो यत्न करूंक जाय. आनी तें तेन्नाच शक्य जातलें जेन्ना आमी हेर भासांतले, हेर देशांतले साहित्य, थंयचे सिनेमा, थंयच्यो मालिका पळयतली, वाचतली.
केन्ना केन्ना राजकीय पांवड्यार राजकीय कारणांक लागून खबर नाशिल्ल्या संस्कृतायां विशीं चित्र निर्माण करतात. देखीक, आफ्रिका, भारत ‘सुसंस्कृत’ ना म्हणून तांकां वसाहत करून तांचे भितर ‘बरो बदल’ हाडपाची गरज आसा अशे तरेचो गैरसमज तयार केल्लो. मुखार वचून ताचे परिणाम कितले प्रखर आशिल्ले आनी वसाहतवादाचो शिल्लक आयज लेगीत एका काळार वसाहत आशिल्ल्या देशांचेर कसो दिसून येता हें आमी पळयलांच. तेन्ना इतिहासान शिकयल्ल्या ह्या धड्यांतल्यान सादूर जावन खंयचेय संस्कृतायेक जाणून घेतना तिचे विशीं निर्माण केल्लें चित्र खरें काय न्ही हें पारखुपाची बुद्द आमकां येवंदी.
कला आनी साहित्याक जरी भांडवलवादी आनी वेव्हारी राजकारण्यांनी व्हडलेशें म्हत्व दिवंक नासलें तरी सामान्य मनशान तांचें मोल जाणून घेवंक जाय. खंयच्याय देशाची खरी वळख ही राजकीय आंकडेवारी वेल्यान जावंक शकना. ते खातीर गरज आसा ती त्या देशाच्या मनशांचो, तांचे भाशेचो, तांचे सरभोंवतणेचो इतिहास जाणून घेवपाची. हें करपा खातीर कले सारके दुसरें माध्यम ना. पूण कला दर्शयता तें आमी मानतलीं? काय विश्वास दवरतलीं फकत खबरांपत्रां
आनी राजकारण दर्शयता ताचेर? तुमीच थारावचें!