भाड्याच्या रुमांनीय घुंवळे वखदांचें उत्पादन, इतली कापाझदाद कशी?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

घुंवळे वखदांच्या विक्रेत्यांक कायद्याचो भंय निर्माण जालो जाल्यार, गोंयांत घुंवळे वखदां तयार करपाची आनी हाडपाची कापाझदाद कोणाक जातली?

सदशकां आदीं जेन्ना गोंयच्या दर्यादेगांक आकर्शित जावन हिप्पी येवंक लागले, तांच्या बरोबर घुंवळे वखदांय आयलीं. पूण तेन्ना दर्यादेगे पुरतींच तांचो ’धुंवर’ येतालो. आतां गांजा बरोबर, चरस, एलएसडी, एक्सटसी टॅबलेटस्‌, एमडीएमए आनी हालीं हालीं तर सायलोसायबीन अळमी तयार करपाचो प्रकार वाडपाक लागला. हातूंतल्यान कोट्यांनी रुपया सोंपेपणी मेळटात, देखून हो धंदो नेटान मुखार वचत आसा.
तीन दिसां आदीं, एका रशियन नागरिकाक तो रावता त्या भाड्याच्या रुमांत सायलोसायबीन अळम्यांचें उत्पादन करतना घुंवळे. वखदां विरोधी पंगडान धरला. ताचे कडल्यान ह्या अळम्यांचें बीं आनी हेर तरेचीं घुंवळे वखदां सांपडल्यांत. ताचे कडेन सुमार 1.70 कोटी रुपयांचीं घुंवळे वखदां सांपडलीं. ताच्या उपरांत केंद्रीय घुंवळे वखदां नियंत्रण विभागाच्या गोंय फांट्यानय राजस्थानांतल्या दोगांक घुंवळे वखदां विक्री प्रकरणांत धरल्यात. तांचे कडेन सुमार 53 लाख रुपयांचीं घुंवळे वखदां सांपडली. मुळाव्या तपासांत पुलिसांक अशें दिसून आयलें की सोंपेपणान पयशे करपाची हाव जाल्ल्यान हे दोग जाण ह्या बेकायदेशीर वेवसायांत भितर सरले आनी तांणी ह्या वेवसाया खातीर गोंय निवडलें.
आतां गोंय ही सुवात बेकायदेशीर धंदो करपा खातीर निवडपाची तांकां कित्याक येवजलें? असो प्रस्न उप्रासूं येता. हाचेर एक तर गोंयांत पर्यटक खूब प्रमाणांत येतात हे खातीर विक्री जाता, आनी दुसरें म्हणल्यार घडये हांगां तांकां पुलिसांचो भंय दिसना. नाजाल्यार परकी गांवांत वचून रावत्या त्या भाड्याच्या रुमांत कोण घुंवळे वखदां किल्लून काडपाक शकता? बरें! रूम भाड्याक दिवपी घराचो धनी अदींमदीं वचून रुम पळोवन येना काय? ताच्याय दोळ्यांक घुंवळे वखदांचें हें चित्र दिसना? हे खातीर हांगां सरकारी यंत्रणे बरोबर समाजूय तितलोच जबाबदार आसा.
भाड्याच्या रुमांत घुंवळे वखदां किल्लून काडप वा तयार करप हें आतांच घडटा अशें न्हय. 2018 वर्सा उत्तर गोंयांत एका रशियन जोडप्याक असो बेकादेशीर प्रकार करतना धरिल्लीं. तांणी आपल्या भाड्याच्या रुमांतच गांजाचीं झाडां रोवन काडिल्लीं, तांकां सुर्याचीं किरणां मेळनाशिल्लीं, म्हूण तांणी झाडांच्या वयर बल्ब पेटोवन दवरिल्ले. ते उपरांत 2019 वर्सा मोरजे रशियेच्या एका पंगडाकूच गांजा रोयतना धरला. तशेंच 2020 वर्साय रशियेच्या नागरिकाक अशाच गु्न्यांवा खातीर धरिल्लो. हाचो अर्थ असो काडूं येता की ते आमच्या गृह खात्याक मात्शीय किंमत दिनात आनी पुलिसांक भिनात? काय पुलिसां वांगडा ते बरे संबंद दवरतात?
घुंवळे वखदांचो वेवसाय वाडचो न्हय म्हूण गोंय पुलीस कार्यावळी आंखतात. विद्यालयां, महाविद्यालयांनी वचून ते भुरग्यांनी ह्या प्रकारा कडल्यान पयस रावचें अशें तांकां सांगतात. तशेंच घुंवळे वखदांचें सेवन केल्यार भलायकेचेर कशे परिणाम जातात आनी जीवीत कशें सोंपता हाचेय विशीं ते जागृताय करतात. अश्यो जागृताय कार्यावळी मनांतल्यान जावप गरजेच्यो.
घुंवळे वखदां आयज राज्यांतल्या शाराशारांनी आनी गांवांगांवानी पावल्यात. गांवांतल्या लोकांक तर ह्या वेवसायांत कोण कोण घुस्पल्ले आसतात हें खबर आसता. मात अशा दुबावितांची वृत्ती गूंड प्रवृत्तीची आशिल्ल्यान आनी कांय जाणांचे पुलिसां वांगडा ‘संबंद’ आशिल्ल्यान लोक कागाळ करपाक भितात. ह्या भंयांतल्यानच ह्या बेकायदेशीर वेवसायाक आनीकय उर्बा मेळटा. समाजान आवाज काडलोय जाल्यार पुलिसां कडल्यान तांकां कितलो न्याय मेळटलो आनी खरेंच ह्या गूंड प्रवृत्तीच्या दुबावितांचेर कारवाय जातली काय ना हाचो दुबाव लोकांक आसता. बरें जे जे दुबावीत अशा प्रकरणांनी सांपडिल्ले आसतात, तांचेर पुलीस नदर दवरतात? अशे खूब प्रस्न समाजाक आसतात. मात ताची जाप विचारपाचें धाडस ते करिनात. फकत भंयान…
घुंवळे वखदांची विक्री करपी दुबावितांचेर धाड घालतकच जीं घुंवळे वखदां जप्त करतात, तांचो अमूक काळा उपरांत, म्हणल्यार केस निकालांत काडटकच, विलो लायतात. 2023 वर्सा सुमार 101 किल घुंवळे वखदांचो विलो लायिल्लो. हो सांठो चार वर्सांचो आशिल्लो. हाचो अंदाज घेतलो जाल्यार गोंयांत कितलो प्रमाणांत घुंवळे वखदांचो वेवसाय जाता आनी कारवाय कितली जाता ताचो अंदाज मेळटा.
हालीं तेपार गोंय पुलिसांनी खूब जाणांचेर धाडी घालून घुंवळे वखदां जप्त केल्यांत. ह्यो चडश्यो धाडी उत्तर गोंयांतच जातात, कारण घडये उत्तर गोंयांत पर्यटक चड येतात आनी विक्री बरी जाता.
सोंपेपणान पयशे करपाचें हें एक साधन जालां. बेकार आशिल्ले तरणाटेय तातूंत फसतात आनी विकता विकता स्वता सेवन करपाक लागतात. ते नशेंत मागीर ते हेर बेकायदेशीर कामां करतात. कित्याक तर तांचें स्वताचेर नियंत्रण आसना. ते खातीर सरकारानूच ह्या बेकायदेशीर गजालींचेर नियंत्रण हाडप गेरजेचें. पुलिसांनी सेवेंत भितर सरतना जो सोपूत घेतिल्लो तो पाळप गरजेचो आनी समाजाक न्याय मेळोवन दिवपा खातीर आपलें योगदान दिवप गरजेचें. हें जर गंभीरतायेन जालें जाल्यार आनी घुंवळे वखदांच्या विक्रेत्यांक कायद्याचो भंय निर्माण जालो जाल्यार, गोंयांत घुंवळे वखदां तयार करपाची आनी हाडपाची कापाझदाद कोणाक जातली?

समीर नायक
मडगांव