भांगरभूंय | प्रतिनिधी
उत्तरप्रदेशातल्या शेरिफपूर ह्या गांवांत फाटल्या सप्तकांत एक सामुहीक लग्नांच्यो सुवाळो जालो. सुमार 144 जोडप्यांची थंय एकाच वगतार लग्नां जालीं. तेदवेळा एक घडणूक घडली. भितरलो एक न्हवरो माळ पडचे पयलीं रोखडो उदक पिवन येता अशें सांगून माटवांतल्यान भायर सरलो आनी परत आयलोच ना. पळ्ळो ! ह्या भौशिक सुवाळ्याक राज्याचो कॅबिनेट मंत्री धरमपाल सिंह हाजीर आसलो. आयोजकांनी सगळे कडेन न्हवऱ्याचो सोदा-सोद केलो. पूण तो गावलो ना. उपरांत कळ्ळे की आपणाक हुंडो म्हूण एक मोटार सायकल दिवची अशी ताणें केल्ली मागणी व्हंकलेल्या बापायन मान्य करूंक नासली म्हूण. घडये ह्याच खातीर न्हवरो नाच्च जालो आसुये.
न्हवऱ्यांनी लग्नाच्या माटवांतल्यान पळून वचपाच्यो खबरो केन्ना-केन्ना कानार पडटात. आनी त्यो चड करून सामान्य मनशांच्यो आसतात. पूण एका थोर मनशा कडल्यान असलें कर्तुब घडलां म्हणपाची नोंद इतिहासांत आसा. समर्थ रामदास स्वामी ही रुशीतुल्य विभूती. शिवरायाक प्रेरणा दिवपी बुदवंत तपस्वी. ल्हानपणान सावन ताची वृत्ती संताची कशी आसली. तेन्नाच्या रिती रिवाजांक अणसरून पिरायेच्या बाराव्या वरसा रामदासाच्या घरच्यांनी ताचें लग्न करपाचें थारायलें. लग्नाचे हेर सगळे संस्कार पुराय जाले. उपरांत न्हवरो आनी व्हंकल हांचे मदीं अंतरपाट धरून ब्राह्मण मंगलाश्टका म्हणूक लागले. तेदवेळा न्हवऱ्याचे तकलेंत कसले म्हूण विचार घोळटाले देवाक खबर. ब्राह्मणांनी जेन्ना समुद्र सावधान, हीं उतरां उच्चारलीं तेन्ना रामदासान अंतरपाटाक
फाट केली आनी धांव माल्ली ! सगळे लोक ताच्या फाटल्यान धांवले. पूण भुरगो हाताक गावलोना. रामदास नीट्ट नाशिकाक पळून गेलो. कालांतरान खंय ताणें गोदावरी न्हंयेचे देगेर एका भुयारांत रावन संन्याशाची जीण आपणायली.
एखादे परिस्थितीतल्यान मनीस कित्याक म्हूण पळून वता? म्हाका दिसता जेन्ना एखादी गजाल त्या मनशाच्या मना आड आासता आानी ताच्या मुखार दुसरो कसलोच पर्याय नासता तेन्ना तो मनीस पळ काडटा. वयल्यो दोनूय घडणुको हाच्यो देखी आसात.
केन्ना-केन्ना हेरांचे लक्ष एखादे गजाली कडेन वेधून घेवपा खातीर मनीस अदृश्य वा बेपत्ता जाता. स. पुरूषोत्तम म्हळ्यार भाऊ काकोडकार हो एक गोंयच्यो व्हड सुपूत. ताका महात्माजीचो सांगात लाभलेलो. गोंयचे सुटके पासत केल्ल्या आंदोलना खातीर ताका सेगींत 9 वरसां बंदखणीची ख्यास्त जाल्ली. आपणाले पुराय जिवीत ताणें गोंयची भूंय आनी भास हांचे पासत झरयलां. असो हो भाऊ एक दीस नाच्च जालो. देशभर बोवाळ जालो. अखेरेक पंदरा- एक दिसांनी भाऊ हिमालयातल्या ऋषीकेश ह्या वाठारांत सांपडलो. ही गजाल 1965-66 मजगतीची. तेन्नाय पं. लाल बहादुर शास्त्री हांकां मरण आयिल्लें आनी इंदिराजी देशाची नवी प्रधानमंत्री जाल्ली. गोंयांत ‘झालाच पायजे’ चो वाग (कांय शींव?) गोंयकारांचे फाटीक लागलेलो. भाऊ काकोडकार गोंय हो प्रदेश, स्वतंत्र कोंकणी राज्य म्हूण नंदचो ह्या मताचो आसलो. म्हत्वाचे म्हणचे भाऊक नेहरू- गांधी घराण्यांनी आपलेंपण लाभलेले आनी ताच्या उतरांक थंय मान आनी वजन आसलें. भाऊ सापडले उपरांत रोखडीच गोंयच्या प्रस्नाक चालना मेळ्ळी. इंदिराजीच्या मंत्रीमंडळातन ओपिनीयन पोल प्रस्तावाक सोमतीच संमती दिली. मुखा वयलो जैताचो इतिहास सगळ्यांक खबर आसा. लक्ष ओडपा खातीर पलायन हाची ही वयली घडणूक म्हळ्यार एक उत्तम देख.
प्राप्त परिस्थितींतल्यान पळून वचपाची आनी एक नवलाची खबर म्हाका म्हज्या इश्टान एकदां सांगिल्ली. ती आता हांव तुमचे मुखार दवरतां.
फाटल्या शेंकड्याच्या मदल्या काळांत अंत्रूज म्हालांतल्या एका गांवांत खंय एक नाट्यकलाकार रावतालो. पूण, ताची बाबड्याची अर्थिक स्थिती जेमतेम आसली. एक फावट ताणें फोंड्याच्या एका सावकारा कडल्यान 200 रूपया उश्णे घेतलेले आनी ते परत करपाक ताका जमनासलें. सावकार जायते फावट पयशे मागपाक ताच्या घरा येतालो तेन्ना तो खंय तरी लिपून रावतालो. जालें. वर्सावळीचे परंपरेक अणसरून त्या वर्साय कलाकाराच्या गांवांत नाटक जावपाचें आसलें आनी तातून आमच्या ह्या कलाकाराक शिवाजीची मुखेल भुमिका मेळिल्ली.
राती कडेन माचयेर आयले बराबर लोकांनी ताळ्यांचो शिंवर केलो. कलाकार भाशणाक सुरवात केली. सहज म्हूण महाराजान प्रेक्षकां वयल्यान नदर भोंवणायली आनी अचकीत तो थटाकलो. प्रेक्षकां मदीं मुखारूच तो फोंड्याचो सावकार पांयार पांय उडोवन नाटक पळोवंक बसलेलो. शिवाजीक शेळो घाम. तो आपणालें भाशण विसरलो. ताची वाचा धरली. तरसाद हातानूच धरून शिवाजी महाराज विंगेंत भितर धांवलो आनी मागीर माचये फाटल्यान आसलेल्या शेताच्या बांदा वयल्यान तो नाच्च जालो. तेन्ना सावन ह्या कलाकार लोक ‘बांदा वयलो शिवाजी’ अशें म्हणूंक लागले.
आमचे कोंकणी भाशेंत एक म्हण्णी आसा. हेर कसलेंय सवंग घेवं येता. पूण पयशांचे सवंग घेवप भोवच कठीण. आमच्या कलाकारान हिंदवी स्वराज्याचे शिल्पकार छत्रपती शिवाजी महाराज हांचें सवंग घेतलें. पूण, फक्त 200 रुपयांचे सवंग तो घेवंक शकलोना
प्रदीप लवंदे
9923292022
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
