उत्सवी हौशी कोंकणी नाट्य सर्तीची हॅट्टीक

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भांगराळें गोंय अस्मिताय संस्थेची उत्सवी हौशी कोंकणी नाट्य सर्त 2022 निकतीच सोंपली. सेगीत तीन वर्सां हे सर्तीचें यशस्वी आयोजन जालें. फाटलीं दोन वर्सां 2020 आनी 2021 ह्या दोन वर्सां ही सर्त कोरोनाचे महामारीक लागून अर्ध्यार सोंपोवची पडली. पूण अंदूं 2022 वर्सा हे सर्तीक उपाट प्रतिसाद लाभलो. ह्या वर्सा, 25 जानेवारी 2022 ते 30 एप्रिल 2022 मेरेन ही सर्त जाली. सर्तीच्या वट्ट 94 दिसांनी गोंयभरच्या 25 नाट्य सर्तींनी वांटो घेतिल्लो. सर्तीचो इनामां वांटप सुवाळोय दबाज्यान जालो.
सर्तीचीं नाटकां खंयच्याच एका माटवांत हाडिनासतना सर्तीच्या परिक्षकांनी त्या त्या गांवांत वचून सर्तीचें परिक्षण केलें. जात्रा, देवळांतल्या उत्सवा निमतान नाटक जाल्ल्यान खंयचेंच नाटक रातच्या साडेआठ वरां उपरांतच सुरू जाता.
भांगराळें गोंय अस्मितायेन हो वावर हातांत घेवन उत्सवी हौशी कोंकणी नाट्य सर्तीचें यशस्वी आयोजन करून हॅट्ट्रीक केली. देखून भांगराळें गोंय अस्मिताय संस्थेचे अध्यक्ष राजेश प्रभू, संयोजक पंकज नमशिकार, सहसंयोजक सूरज कोमरपंत आनी सगळया सभासदांचें अभिनंदन.
कोंकणी नाटकाच्या उगमाचो विचार हांगा करचो दिसता. पयल्या वयल्या नाट्यकृतीचो उगडास हांगा करचो दिसता. 1912 वर्सा ‘चंद्रहास’ हें नाटक स. बोळंतूर कृष्ण प्रभू हांणी कर्नाटकाच्या बंटवाल वाठारांत बरोवन सादर केलें. ह्या नाटकान कोंकणी नाटकाची सुरवात जाली. आनी हो नाटकाचो प्रवास आयज मेरेन अखंडपणान चालू आसा. फाटलीं शंभर वर्सां कोंकणी नाटक कोंकणी मनशाच्या मनांत पावलें, घरांत पावलें आनी काळजांत पावलें. आज मेरेन कोंकणी मनशान अखंडपणान नाटकाचेर मोग केला. आपले जिणेचो भाग मानला. नाटकाचेर आशिल्ल्या मोगान दर वेळार वेगवेगळ्यो भुमिका निभोवन कोंकणी नाटक मुखार व्हेला. कोणी नाट्यसंहिता बरोवन, कोणी नाटकांत अभिनय करून, कोणी तांत्रीक बाजू सांबाळून, कोणी नाटक सादर करतल्यांक पयशांचो आधार करून तर कोणी प्रेक्षक जावन नाटकांची सेवा केल्या. हो नाटकाचो किडो दर एक कोंकणी मनशाच्या भितर वळवळटा. देखूनच कोंकणी मनीस नाटका शिवाय जगूंकच शकना.
गोंयच्या कोंकणी मनशान मराठी नाटकांची भरपूर सेवा केल्या. गोंयांत जात्रा, कालो आनी हेर उत्सवाच्या निमतान अडीच ते तीन हजार नाटकां जातालीं. कालांतरान कोंकणीत नव्यो- नव्यो संहिता आयल्यो. मराठींतल्यान नाटकां सादर करपी कलाकार कोंकणींतल्यान नाटकां सादर करपाक लागले. कोंकणी नाटक कोंकणी मनशाक आपलें दिसपाक लागलें. गांवांगांवांत नाटकांचे कितलेशेच प्रयोग जावपाक लागले. रसिकांचो, प्रेक्षकांचो भरभरून प्रतिसाद मेळपाक लागलो. गांवांगांवांत नवीं नाटकां, पुस्तक रुपान छापून आयिल्ल्या नाटकांचे प्रयोग जायत आशिल्ले. कला अकादमीच्या सर्तींत जशीं नाटकां सादर जातात, त्याच तोलामोलाचीं नाटकां गांवांत जावपाक लागलीं. मायबाप प्रेक्षक तुस्त तोखणाय करून वताले. पूण खरी तोखणाय, बर्‍या कामाची पावती म्हणून कोणी तरी दखल घेवपाक जाय आशिल्ली. हें काम भांगराळें गोंय अस्मिताय मडगांव गोंय हे संस्थेन फुडाकार घेवन केलें. 2020 वर्सा सावन ही सर्त सुरू जाली.
संस्कृत वाड्मयांत नाटकाक पंचमवेद लेखला. इ. स. पूर्व सवव्या शतमानांत भरतमुनिच्या नाट्यशास्त्राची रचना जाली अशें सांगतात. भरतमुनीन नाटकाचें म्हत्व सांगतना म्हणलां, ”नाटकाक लागून परमेश्वर प्रसन्न जाता – तसो तो गंध फुलांनी लेगीत जायना. नाटक म्हणल्यार जिविताचो हारसो. नाटक मनोरंजनाचें साधन तशें नाटका वरवीं समाजप्रबोधनूय करूं येता. भरतमुनिचे धर्तेचेरूच रिस्टोटल सांगता, नाटक म्हणल्यार जिवनाची अनुकृती आज आमी जें नाटक पळयता, तें आधुनीक स्वरुपाचें नाटक. ह्या आर्विल्ल्या नाटकाक देशी आनी परदेशी अशी अडेज हजार वर्सांची परंपरा आसा. संस्कृत नाट्यपरंपरेंत भास, कालीदास, शुद्रक, भवभूती आदी नाटककारांचें दायज आमकां लाबलां. भरतमुनि नाटकाक ‘क्रिडनीयक’ म्हणटा. ‘क्रिडनीयक’ म्हळ्यार खेळ. खेळांत म्हत्वाचें म्हणल्यार खेळ पळयतल्याक जसो जसो खेळाचो आनंद भोगूंक मेळूंक जाय तेच परी तो खेळ खेळटल्यांकूय तो आनंद फावो जावूंक जाय. आमगेल्या हौशी नाटकां मदीं ह्या खेळाचो आनंद कलाकारांक मेळटा.
गोंय ही कलाकारांची खाण अशें म्हणटात. हे खणींत चौदा विद्या आनी चौसश्ट कला नंदतात. प्रत्येक कलेची सेवा आपल्या आवडी प्रमाण आनी कुवती प्रमाण गोंयकार कलाकार करीत आयल्यात. श्रीमती सुमती रामा नायक यादस्तीक उत्सवी कोंकणी नाट्य सर्त 2020 वर्सा सावन भांगराळें गोंय अस्मिताय संस्थेन सुरू केली. आपले आवयच्या नांवान वेर्णा स्मार्ट लिंकाचे मालक कमलाक्ष नायक हांणी ही सर्त पुरस्कृत केल्या. ही सर्त कोंकणी नाट्य चळवळीचे नदरेन सकारात्मक पावल आसा. हे सर्तीचो एक परिक्षक म्हणून म्हाका आनंद घेवपाक मेळ्ळो. नामदेव शेट आनी उदय गुडे हे आनीक दोन परिक्षक आशिल्ले.
हे सर्तीक उत्तर गोंयच्यान बरो प्रतिसाद लाभलो. दक्षीण गोंयच्यान खूपच कमी नाटकां सादर जालीं. प्रत्येक नाटका वेळार प्रेक्षकांचो उपाट प्रतिसाद दिसतालो. गांवांत नाटकाच्या रुपान गांव एकठांय येतालो. खंयच नाटकाक आयिल्लो प्रेक्षक नाटक चालू आसतना मदींच उठून गेले अशें केन्नाच दिसलें ना. हाचोच अर्थ नाटकां खूब बरीं जातालीं. कलाकारांक नाटकांतले संवाद पाठ नासप, प्रॉम्टींग भायर आयकुपाक येवप अशें खंयच्याच नाटका वेळार दिसलें ना. आपलें नाटक सर्तीक सादर जाता आनी तें बरें जावपाक जाय, हें ‘सिरीअसनेस’ कलाकारां मदीं दिसतालें. नाटकांतलें आनीक एक म्हत्वाचें पात्र म्हणल्यार स्त्री पात्र. सर्तींत सादर जाल्ल्या कोंकणी नाटकांत स्त्री पात्र थळावेंच दिसलां. थळाव्या बायल कलाकाराक नाटक सादर करपाची संद मेळ्ळ्या. सर्तींत गांवच्या प्रस्नाचेर बरयिल्ली नवी नाट्यसंहिता पळोवपाक मेळ्ळी. कितलींशींच नाटकां फकत बायल कलाकारांनीच सादर केल्लीं पळोवपाक मेळ्ळीं. एक मात खरें, नाट्य सर्तीच्या निमतान हौशी उत्सवी नाटकांचो दर्जो वाडत आसा.
आगळ्या वेगळ्या अश्या ह्या उत्सवी हौशी कोंकणी नाट्य सर्तीची मूळ संकल्पना डाॅ. पूर्णानंद च्यारी हांची. हे सर्तीच्या निमतान कोंकणी नाटकाचे चळवळीक उर्बा मेळ्ळ्या. दर एक नाटकाक गर्दी पळोवन प्रेक्षकान कोंकणी नाटक मानून घेतला. देखूनच नाटकाक गर्दी वाडल्या. ही सर्त कोंकणी नाटकाच्या चळवळीं भितर आशेचें किरण दिसपाक लागलां. नवे नवे अभिनेते तयार जातात. अभिनेते तंत्रज्ञ तयार जातात.
सर्तीचो एक परिक्षक म्हणून हांवें खूब बरे अणभव म्हजे गांठीक बांदल्यात. परिक्षणाची पद्धत वेगळी आशिल्ल्यान परिक्षण करपाक खरेंच मजा आयली. गोंयभर वचून नाटकाचो आस्वाद घेवपाक मेळ्ळो. एक अणभव सांगता. सर्तीचें परिक्षण करपा खातीर काणकोणच्यान म्हाका सत्तरी वचपाक सांजेच्या स वरांचेर भायर सरचें पडटालें. अकरांक सुमार नाटक सुरू जातालें. सोंपता थंयच्यान भायर सरता म्हळ्यार एक एक वेळ दोन जातालीं. परत घरा पावता म्हळ्यार दुसऱ्या दिसाचीं पांच- स वरां जातालीं. परत हांव साडेसातांक म्हजे शाळेंत वतालों. नाटकाची नशा इतली उरताली, त्या वेळार केन्नाच थकवो जाणवलो ना. शरीर आनी मन रिचार्ज जातालें.
गांवच्या नाटकांनी मराठी नांदी जाताली. सर्तीच्या निमतान उत्कृश्ट कोंकणी नांदी आशिल्ल्यान नव्यो कोंकणी नांदी तयार जाल्यो. उत्कृश्ट आयोजक गांव हें इनाम दिता आसतना नाटका खातीर गांवचो ‘इनवोल्वमेंट’ दिसलो. कोंकणी भजन ही संकल्पना, कोंकणी हौशी नाट्य सर्त, भांगराळो गोंयकार पुरस्कार, नित्य युवा पुरस्कार भेटयता. अशे नवे नवे उपक्रम करपी भांगराळें गोंय अस्मिताय संस्थेक परबीं फावता. कोंकणी भास, साहित्य, संस्कृतायेच्या आनी अस्मितायेच्या रक्षणा खातीर नवे उपक्रम हाडीत रावात. जय गोंय, जय कोंकणी.

प्रसाद पागी
9765676136