वज्या खाला चिड्डला गरीब भौस

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कोणाक कसलोच मानसीक, अर्थीक, समाजीक त्रास जायना असली एखादी प्रथा आसल्यार एकवेळ समजूं येता. पूण समाजाक घातक थारुं येता, अशी प्रथा, रीत आसल्यार ती बंद केल्यार बरी.

कुंडयचे तपोभूमीचे पिठाधीश ब्रह्मेशानंद स्वामींचे भोवजन समाजांत हजारांनी अनुयायी आसात. तांच्या उतराक ते मान दितात. तपोभूमीक मानपी हेर समाजाचेय लोक आसात. दोन दिसां पयलीं चवथीचो संदेश दितना स्वामींनी एक म्हत्वाचें विधान केलां. ताका समाजीक नदरेन खूब म्हत्व आसा. नवे व्हंकलेक त्या वर्सांत येवपी (आनी उपरांतूय) सगल्या सणा, परबांक कुळाराच्यान भेटवस्तू दिवपाची प्रथा गोंयांत आसा. तिका वजें म्हणटात. ही परंपरीक रीत पुराय बंद करपाची गरज आसा. हे चवथीक सगल्यांनी ही अनिश्ट प्रथा बंद करची, असो उलो तांणी मारला. सैमाच्या लागीं वतली, अशी चवथ मनयात, अशेंय तांणी सांगलां. देड दिसाच्या गणपतीचें विसर्जन जालें. आतां पांच, सात, णव, इकरा, एकवीस दिसांचे गणपती उरल्यात. समाजान स्वामीन केल्ल्या आवाहनाचेर विचार करपाक जाय. तांकां मानपी घराबे हाचेर निश्चितूच विचार करतले. दुबाव ना.
आमच्या भारतांत साबार तरांच्यो प्रथा, परंपरा, रिती आशिल्ल्यो, अजून आसात. सती, बळी दिवप हे सारक्यो मनीसपणा भायल्यो प्रथाय लोक पाळटाले. त्यो बंद करपाक सत्ताधिशांक, सरकारांक एक तर सक्ती करची पडल्या वा कायदो तरी. पूण ताका खर विरोध हो जालाच. लिपचोरयां ही प्रथा पाळपीय आशिल्ले. ह्या खिणाक पसून दरेका गांवांत कसली ना कसली प्रथा भक्तीभावान पाळटात…. आनी ती जर धर्म, संस्कृताये कडेन जोडिल्ली आसल्यार विरोध करप्यां आड सगलो भौस उबो रावता. समाजाच्या हिताची, कोणाक कसलोच मानसीक, अर्थीक, समाजीक त्रास जायना असली एखादी प्रथा आसल्यार एकवेळ समजूं येता. पूण समाजाक घातक थारुं येता, अशी प्रथा, रीत आसल्यार ती बंद केल्यार बरी. वजें प्रथा ही गरिबां खातीर अर्थिक नदरेन घातक थारूं येता. बऱ्याच वर्सां सावन तीं बंद जावची म्हूण कांय लोक आपले परीन यत्न करतात. पूण ती चालू आसा. लज, भीड, समाजाचो भंय, प्रतिश्ठा, फोल्ग अशा जायत्या कारणांक लागून वज्या सयत बऱ्योच प्रथा चालू आसात. ही प्रथा बंद करतलो जाल्यार पयलीं न्हवरेकारांनी मुखार येवंक जाय. खास करून व्हंकलेच्या मांय, नणंद, जावांनी. नाजाल्यार गरीब कुटुंबांक रिणाच्या वज्यांत धुकलपी ही वज्याची रित चालूच उरतली.
वज्यांत तरातराचीं खाणां, माटोळेचें सामान, लाकडी वस्तू, कपडे, भांगराची वस्त दिवपाची प्रथा आसा. हातूंतली एकतरी गजाल उणी जाली जाल्यार आपलें नाक कापलें अशें कांय न्हवरेकारांक दिसता. ताचो मनस्ताप जीणभर नवे व्हंकलेक सोंसचो पडूं येता. (हें वजें पळोवपाक गांवचीं बायलां येतात. मागीर आपल्या घरा वतकच तांची आंबट- तिखट चर्चा रंगता.) आदल्या तेंपार कांय कारणांक लागून ही प्रथा चालू जाल्या आसतली. मात आयज तो काळ उरूंक ना. चली कितलीय पयस आसली तरी तंत्रज्ञानान तिका पळोवपाक, तिचे कडेन उलोवपाक मेळटा. आयच्यो गोंयकार चलयो सुशिक्षीत, नोकरी करपी आसात. दोगुय घोव- बायलां जोडपी आसल्यार वजें प्रथेचो व्हडलोसो धग बसना. पूण, व्हंकल घरकान्न आसत जाल्यार तिका हुलोप बसूं येता. हेर राज्यांनी आसा, तशी गरिबी आमच्या गोंयांत ना. तरीय देड- दोन लाखांचें वजें सोंसप सादारणशा कुटुंबाक तशें जडूच. बरें, हें फक्त चवथी पुरतें ना. मागीर दिवाळी आनी हेर सण- परबोय आसात. म्हणजे दर खेपे कचकचीत नोटी मोडच्योच पडटात. ख्रिस्ती कुटुंबां मदींय ही प्रथा आसा.
‘वजें धाडपांत व्हडलेंशें कितें वायट, चुकीचें ना. घर भरुन, दार ओतता जाल्यार वजें दिवपाक हरकत ना. जाका झेपता ताणें मोगाचे धुवेक, जांवयांक भेटवस्तू दिवच्यो’, असोय एक मतप्रवाह आसा. पूण, रित- भीड, समाजाच्या चेपणा खाला हजारांनी- लाखांनी दुडू मोडून वज्याची प्रथा पाळप योग्य?? तपोभूमी पिठाधीश ब्रह्मेशानंद स्वामींनी आवाहन केलां. ताका पाळो दिल्यार गरीब, मध्यमवर्गीयांचें माथ्या वयलें वजें बरेंच ल्हव जातलें. तुमकां कितें दिसता?