भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सांजवेळा सोंपून रात जाल्ली. लोक जेवपाक, टिव्हीचेर आवडीची सिरियल पळोवपांत व्यस्त आशिल्ले. अचकीत दादल्यांचो बोवाळ आनी एके बायलेचो उंचेल्या आवाज जालो. थोड्या दादल्यांनी रस्त्यार मध्यम पिरायेचे बायलेक धरली आनी तिचो विरोध आसून लेगीत तिका गाडयेंत बसयली. तिचो पूत धांवून घडणुकेच्या थळार गेलो आनी तिका सांगात दिवपाक बेगी-बेगीन गाडयेंत बसलो. तांणी तिका मानसोपचार हॉस्पिटलांत व्हेली. तिच्या घोवान ह्या मनशांक तिका हॉस्पिटलांत व्हरून मानसोपचार वॉर्डांत दवरपाक आनी निमाणें तिका पिशी सिद्ध करपाक धाडली, अशें दिसतालें.
चवकशी केली तेन्ना ही बायल जायत्या वर्सां आदीं लग्न जाल्ली आनी वायट जिवीत जगताली, अशें दिसून आयलें. तिका स्वातंत्र्य नाशिल्लें आनी इतलीं वर्सां सदांच उलोवणी सहन करताली ती. एक दीस तिका पुरो अशें जाले आनी वादाच्या वेळार अचकीत ताका तोंड दिवपाक लागली. झगडपाक लागली. तिणें तिडकी सरशीं ताका घरांतल्यान धांवडायलो. घोव वचून आपल्याच नात्यांतल्या लोकां कडेन रावपाक लागलो.
घोव लागींच्या आनी पयसुल्ल्या नात्यांतल्या लोकांक, शेजाऱ्यांक, गांवांतल्या लोकांक सांगपाक लागलो की ताची बायल पिशी जाल्या. ताणें तिच्या घरा भोंवतणी कांय लोकांक दवरले आनी ते अपहरण करून तिका मानसीक हॉस्पिटलांत व्हरपाची संद मेळटली हाची वाट पळयत आशिल्ले. हॉस्पिटलांत तिणें तपासा वेळार सगळ्या प्रस्नांक जाप दिली. दोतोरांनी तिका एकदम सामान्य व्यक्ती अशें जाहीर केलें. तिका मनशांती मेळोवपाच्यो गुळयो दिवन घरा वचपाक दिलें.
खंयचेय बायलेचेर असो प्रसंग येवं शकता. खरें म्हणल्यार ते व्हड प्रमाणांत घडटा आसूंक जाय. बायलेचे सोयरे चडशे हस्तक्षेप करिनात. कारण तांकां हातूंत वांटो घेवपाची इत्सा नासता. ही लागींच्या आनी प्रिय नात्यांतल्या मनशाक मेळिल्ली सगळ्यांत वायट वागणूक आसता. एकदां बायलेक पिशें व मॅड अशें लेबल लायले काय लोक तिणें आत्महत्या करपाचीय अपेक्षा दवरतात आनी ताची वाट पळयत बसतात. वयल्या प्रकरणांतय ती आत्महत्या करपाक कुडींत गेल्ली अशें सुचयल्लें आनी देखूनच तिका ‘तिच्या स्वताच्या बऱ्या खातीर’ जबरदस्तीन हॉस्पिटलांत व्हेल्ली. खरें म्हणल्यार ती लागसारच्या घरांत गेल्ली तिचे चलयेच्या शिक्षणाची आनी तिच्या फुडल्या शिक्षणाची येवजणेची चवकशी करपाक. तिचें अपहरण जाल्ले सुवातेर लागसार आशिल्ली बांय, फाटल्या जायत्या वर्सां सावन दाट लोखणाच्या जाळयेच्या धांपण्यान धांपिल्ली हें लोकांक खबर आसा.
लग्न जाल्ले बायलेच्या जिवितांत हो प्रकार घडूंक शकता. अशे एके वायट घडणुकेचें उदाहरण म्हणून आमी भारत सरकाराच्या म्हत्वाची संस्था आशिल्ल्या राष्ट्रीय न्यायालयीन विज्ञान विद्यापिठा कडेन संबंदीत पात्र न्यायालयीन पत्रकार म्हणून सल्लो दिवपाक सोदतात, अश्यो घडणुको आडावपा खातीर तशेंच गुन्यांवकारांच्या मनांत गंभीर परिणामांचो भंय घालपा खातीर. जर कोणूय शारिरीक रितीन वांगडा वचपाक लायता जाल्यार, व्हडल्यान गाळी घालप, खरपप, चाबप, खोंट मारप आनी शक्य तितल्या लोकांक एकठांय करपाचो यत्न करप, हो बरो उपाय. गाडयेची चावी काडून पुराय बळग्यान भायर उडयल्यारय पळून वचपाक वेळ आनी संद मेळटा.
ही काणी बिहाराची न्हय, तर गोंयची. अशे स्थितींत बळी पडिल्ले बायलेन कायद्याची अंमलबजावणी करपी अधिकाऱ्यांची मदत घेवं येता. भारतीय दंड संहितेंत आनी गुन्यांवकारी प्रक्रिया संहितेंतय जायतीं कलमा आसात, जाचे खाला जबरदस्तीन सुवातींनी घुसपी व्यक्ती, एक बायले विशीं वायट चाडयो पातळावपी, बायलेक सगळो वेळ मानसीक त्रास दिवपी आनी आत्महत्या करपाची सुचोवणी दिवन बायलेक त्रास दिवपी मनशाक ख्यास्त दितात.
भारतीय दंड संहितेच्या कलम 350 प्रमाण, कोणेंय खंयचेय व्यक्ती आड मुद्दाम फोर्स वापरप, तिचे संमती बगर, खंयचोय गुन्यांव करपा खातीर वा अशा बळग्याचो वापर करून तिका जापसालदार धरपाचो हेतू दवरता वा तशें जावं येता हे आशेन त्या मनशाक जखमी, भंय वा त्रास दिता, त्या दुसऱ्या आड गुन्यांवकारी बळगें वापरता, अशें म्हण्टात. दरेकीं 500 रुपया वा ताचे परस उण्या प्रमाणांत दंडाची ख्यास्त आसता. दंड उणो आसता पूण ताका लागून गुन्यांवकाराचीं नांवां सदां खातीर कलंकीत जातात. ताका सरकारी वा अर्द सरकारी नोकरेचो राजिनामो दिवचो पडूं येता. तो खाजगी सेवेंत आसल्यार वेवस्थापन ताचेर अशीच कारवाय करपाचो विचार करूं शकता.
भारतीय दंड संहिता (आयपीसी) कायदो, घरगुती हिंसा आडावप कायदो आनी फौजदारी प्रक्रिया संहिता (सीआरपीसी) खाला मानसीक दुरुपयोगा आड कायदे आसात. म्हणल्यार कुटुंबांतल्या कोणाकूय आनी घोवान कसलोय मानसीक छळ केलो जाल्यार भारतांतलो कायदो ताचेर खर कारवाय करता. 1983 वर्सा इंदिरा गांधीच्या सरकारा खाला भारतीय दंड संहितेचें कलम 498 अ तयार केल्लें. कारण लग्न जाल्ल्यो बायलो घोवाच्या आनी ताच्या कुटुंबाच्या हातांतल्यान क्रूरपणाची शिकार जावच्यो न्हय. सीआरपीसी 468 प्रमाण कितले वर्सां लग्न जालां हाका कसलोच फरक पडना. घडणुके उपरांत 3 वर्सां भितर कागाळ दाखल करची पडटली. खंयचेय बायलेक लागींच्या वा खंयच्याय पुलीस स्टेशनांत कागाळ करप सोंपें. कोगनीजीबल गुन्यांव आशिल्ल्यान पुलिसांनी रोखडीच कारवाय करची पडटली. आयपीसीच्या कलम 498 अ खाला केल्लो खंयचोय गुन्यांव घृणास्पद गुन्यांव मानतात, अशा गुन्यांवाक जामीन दिवंक मेळना.
वयल्या प्रकरणांत घोव आपले बायलेचेक “तें पिशें जालां” अश्यो वावड्यो उडयता. तशेंच तिणें आत्महत्या करपाचो यत्न करपाक शकता. कारण ताणें केल्ल्या त्रासाक लागून खंयचोय सामान्य मनीस ताचें जिवीत सोंपपाचो विचार करपाक शकता, हें ताका खबर आसा. ही गजाल स्वता ताचे आड केस घट करपाक शकता. आयपीसीचो कलम 306 म्हणटा की “कोणय मनशान आत्महत्या केल्यार, कोणाकूय अशी आत्महत्या करपाक आदार दिलो जाल्यार ताका चडांत चड धा वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायतले.” अशी व्यक्ती घोवान सांगिल्ले प्रमाण “पिशें” आसल्यार मागीर आमी आयपीसीच्या कलम 108 चो विचार करूंक शकतात. तातूंत म्हळ्ळां की गुन्यांवी हेतून घोव बायले कडेन असो वागता जाल्यार तो गुन्यांव थारतलो. हातूंतलो मुखेल आनी म्हत्वाचो मुद्दो म्हळ्यार ही कृती जाली ना जाल्यार लेगीत घोव गुन्यांवाक तेंको दिवपाचो गुन्यांवकार थारता. 306 गुन्यांवांची ख्यास्त म्हणल्यार 10 वर्सां बंदखण. आयपीसी 108 खाला ख्यास्त खूब गंभीर आसा.
निमाणें आमी वयल्या सगळ्यां वांगडा विचार करूं येता, आयपीसी 499 आनी 500 खाला कागाळ करपाचो. घोव आपली बायल पिशी जाल्या अशें सगल्यांक सांगता. ही बदनामी. अश्यो व्यक्ती लोकां कडेन जायत्या माध्यमांनी उलयतात वा संवाद सादतात आनी तांकां निश्र्चीत उतरांनी सांगतात तें सिद्ध करप सोंपें. ही ख्यास्त 2 वर्सां मेरेन बंदखणीची आसता. बायलांक सांगपांचें म्हणल्यार, सरकारान तांची आनी तांच्या हिताची राखण करपाक जायते कायदे केल्यात. प्रत्येक बायलेन बळिश्ट जावची गरज आसा. सरकार तुमची मदत करपाक तयार आसा.
डॉ. प्रकाश तुकाराम शेट वेरेंकार
9822281142
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
