भांगरभूंय | प्रतिनिधी
काणी मोटे रुचीन वास्कोकार तुमकां सांगतले. मास्तर जरी भुरग्यांक कसलोच शारिरिक दंड करनासलो तरी ताणें एकदां दिगूक आख्खो दीस शाळेंत मास्तरीणबायन सुरू केल्लें वाचनालय आसलें ते कुडींत एकटो बसपाची ख्यास्त केली. थंय ताणें सगळो वेळ कितें केलें ती काणी आयकुपा सारकी.
ताचें जालें अशें वाडेकार मास्तरान दुसरेच्या भुरग्यांक पाढे गृहपाठ म्हूण बरोवन हाडपाक लायील्ले. नेमके त्याच दिसा दनपरां शाळा सुट्टकच घरा वतना रस्त्यार कोण धांवपाक चड चपळ हाचेर दिगूक नायकाल्या अवधूतान आव्हान दिलें. जोश्याल्या शरयून आमी चलयोय तुमकां चल्यांक धांवतना सहजपटी फाटीं घालूंक शकता अशें म्हणत त्या धगधगत्या वादविवादाच्या उज्यांत अजून आनीक तेल ओतलें. जालें रेस चालू जाली. भक्ता आनी मालन देखरेख करपी रेफरी थारले. वास्को सिनेमा थेटरा कडल्यान मठा मेरेन धांवून थंयच्या दसणीच्या झाडावेलें फूल जो पयलीं हाडून मालन वा भक्ताकडे दितलो तो जैतवंत अशेंय थारलें. पूण मोठ्या दबाज्यान सुरू जाली रेस मदींच बंद पडली. सोंपूंक पावली ना. निमित्त जालो बोरकारांगेलो दिगू आनी कामतीलो विष्णू. फुडें आशिल्ल्या जोश्याले शरयू आनी लोटलीकारालो गुरू हांकां फाटीं घालपाच्या नादान दिगून ताची गती वाडयली आनी ताचे बरोबर विष्णूनय. पूण घडलें तें कोणें येवजूं नाशिल्लें. रस्त्यार आशिल्लो गुणो दिगूक दिसलोना आनी ताचेर आपटून ताणें सकल लोटांगण घालें. ताच्या फाटल्यान आशिल्लो विष्णूय ताका आपटून पडलो तो सारको ताचेर. दोगांयल्या फाटीर दप्तरां आशिल्लीं. तांगेली दप्तरां म्हणजे कापडी पिशवी, तातूंत पाटी, शिसपेन्सिल्ली आनी पाटयेर सरळ ओळी आखपाची एक पट्टी. जालेंच जाल्यार मुळावीच्या भुरग्यां खातीर काडिल्ले ‘चित्रमय बालबोध’ हे पुस्तक. सकल पडटकच विष्णून व्हडल्यान बोम्बाबोम्ब केली. ती आयकून फुडें धांवताले शरयू आनी गुरून धांवप थांबयलं आनी ती ह्या दोगांक पालव दिवपाक फाटी आयल्लीं. फाटलेय सगळे इश्टमित्रमैत्रीणी थंय एकठांय जालीं.
व्हडलें अशें कांय जावंक नाशिल्लें. विष्णून जरी बोंब मारिल्ली तरी दिगूच्या फाटीर पडिल्ल्यान ताका खंयच मार लागलानो. दप्तरांतली पाटी लेगीत फुटली ना. पूण दिगूची दशा मात कठीण जाल्ली. पयलें फुटलें तें ताचे उजवें धोंपर. तें दोळ्यांक दिसतालें कारण रगत व्हांवतालें. शिवाय ताका बरोच मुको मारय लागिल्लो. आनी म्हत्वाचें म्हणल्यार ताची पाटीय फुटिल्ली. पूण त्या पाटयेची ताका व्हडली चिंता नासली. ताचो अवधूतभाऊ सांजचो सिंगबाळाच्या दुकानांतल्यान नवी हाडटलो हाचो ताका विस्वास आसलो. पूण फुटिल्लें धोंपर मम्मा आनी पप्पाक कळ्ळ्यार तीं ताका रोल्दाव दोतोरा कडेन व्हरतलीं आनी तो ताका इनेसांव मारतलो ताचो ताका भंय आसलो. तो इनेसांवाक थर्त भितालो.
घरा पावतकच ताका पयलीं मेळ्ळें वनितामाई. दोनूय भयणीक तांचे धाकटे भाव अपुरबायेचे. जरी ती दिगूच्या धोंपरांतल्यान येतालें तें रगत पळोवन काचाबूल जालीं तरी तिणें ताका माळयेर व्हरून ताची जखक देटोलान धुल्ली. वयर तांबडें वखद लायले शिवाय कातडे रंगाची पट्टी बांदून गोश्ट सहजपटी कोणाक कळपाची ना हाची खातरी केली. आतां फक्त अवधूतभाऊन नवी पाटी हाडली की तो ताचेर वाडेकार मास्तरान दिल्लो पाडे बरोवपाचो गृहपाठ करपाचें काम उरिल्लें. पूण सांजचीं स वरां जालीं, सात जालीं तरी तो कामा वयल्यान आयलोना. हांगां दिगूचो जीव वयरसकयल. ताका पाटयेशिवाय गृहपाट करपाक मेळना. अवधूत अजून कित्याक आयलोना ही गोश्ट वनिताकय खबर नाशिल्ली. निमाणे कडेन दिगूक पाटी कशी फुटली ती सगळी काणी मम्माक सांगची पडली. कितलेंय लिपयलें तरी सत्य उक्ताडार येता तें अशें. तिच्या हातांत कांयच उपाय नाशिल्लो. अवधूत ते सकाळीं आज्याच्या श्राद्धा निमतान कुसमणा गेल्लो आनी दुसरे दीस ऑफिस करून सांजचो पावपाचो आसलो. व्हडलें शैला पणजे आत्यागेर गेल्लें आनी वनिताक ती इतल्या सांजचे बाजारांत धाडपाचें धाडस करूक शकनासली.
आठ वरांचेर विश्वास घरा पावलो. सावित्रीन दिगूची करामत ताच्या कानार घाली आनी ताची नव्या पाटयेची गरजय ताका सांगली.
“पूण आतां सगळीं दुकानां बंद जाल्यांत. सिंगबाळ लेगीत बंद करून सड्यार पावलो आसतलो. ताचें घरा इतल्या रातचे वचप बरें न्ही. ह्या वेळार कावळ्याचीच न्ही, खंयचीच पाटी मेळपाचीना.” विश्वासान ताचें मत दिलें. गोंयांत तेन्ना सात वरांचेर बाजार बंद जातालो. उघडी उरतालीं तीं फक्त तावेर्ना आनी बार. “तू फाल्यां फुटिल्ल्या पाटयेच्या कुडक्यार तुजो गृहपाठ कर. तोच मार्ग आतां तुजे फुडें उरला. मास्तराकय जाल्ली खबर सांग. तो तुजे आयकून घेतलो.” पप्पान ताका समजायलो.
पूण दिगूक पाटयेच्या कुडक्यार गृहपाठ करपाक जालोना. तिचे इतले कुडके जाल्ले की एकार एक पाडो बरयतलो तरी ते जमनाशिल्लें. निमाणे कडेन तो गृहपाठ करनास्तना शाळेक गेलो. जेन्ना मास्तराक गोश्ट कळ्ळी तेन्ना ताणें दिगूक शेजारच्या कुडीक एकटो बस अशी शिक्षा केली. थंय मास्तरीणबायन जमयलेली पुस्तकां आशिल्लीं. अक्षरओळख जाल्ल्या दिगूक पुस्तकाची खूब ओड. तातूंत देवदेवतांची रंगीत चित्रां आनी काणयो आसल्यार वरांची वरां तीं वाचपाची तयारी. ते कुडींत ताका मास्तरीणबायन जमयलेले चांदोबा आनी चंपक पुस्तकां मेळ्ळीं. ती वाचपाक तो रमलो. म्हणजे केल्ली शिक्षा दिगू खातीर वरदान थारलें.
भायर एक बराचेर शाळा सुटली. दिसभराच्या वावरांत दिगू शेजारच्या कुडींत आसा ही गोश्ट मास्तर विसरिल्लो. शाळा सुट्टकर उमान ताका तिचे गरजेचो वस्तू हाडपाक बाजारात धाडलो. तेन्ना ताणें दोनूय कुडी कुलुपबंद केल्लो. दनपरां तीनाक मुखेल साल महिला मंडळाच्या कार्यावळी खातीर उगडून दिल्लें. पूण दिगू आशिल्ली कूड तिची गरज नाशिल्यान बंदच उरली. दिगूच्या घरा बोवाळ सुरू. देड दोनाक घरा येवपी दिगू तीन जालीं तरी घरा पावलोना. कितें जालें कळपाक मार्ग नाशिल्लो. घरा आयिल्लो विश्वास घरांत आशिल्ली शैलाताई ताका सोदपाक सगळे कडेन वचून आयलीं. ताच्या इश्टांक मेळून आयले. पूण ताचो पत्तो ना. शेवटी लाडाल्या रोशनाक याद आयली.
“मास्तरान ताका गृहपाठ करूंकना म्हूण दुसरे कुडींत बसयलेलो. थंय एखादो तो आसूं शकता. तो घरा येतना आमच्या वांगडा नासलो.” तिणें शैलाक सांगलें. एक अनपेक्षित पोंत मेळिल्लें. तो धागो धरून शैला आनी विश्वास धर्मशाळेंत स वरांचेर पावलीं. वाडेकार मास्तर तेन्नाच ताच्या ट्युशनातून मेकळो जाल्लो. विश्वासान ताका काणी सांगतर ताची ट्यूब पेटली.
“आरे ताणें गृहपाठ करूंकना म्हणून हांवें ताका दुसऱ्या कुडींत बसपाक लायलेलो. अजून तो थंयच आसा ? अशें कशें जालें ?” भांबाववेलो मास्तर एकाच वेळार स्वता कडेन आनी विश्वासशैला कडेन उलयतालो. जेन्ना ताणें त्या कुडीचें कुलुप काडलें तेन्ना थंय दिगू आशिल्लो, वाचपाक दंग. ताच्या मुखार चांदोबा आनी चंपक हांचे अंक पडिल्ले. वाडेकार मास्तर, विश्वास आनी शैला कुडींत भितर आयल्ले तरी ताका तांची जाग आयली ना. निमाणे कडेन जेन्ना शैलान ताच्या खानार हात दवरलो तेन्ना ताका ती तिगांय दिसलीं.
“ताई, पप्पा, पळय कितल्यो सुंदर गोष्टी या पुस्तकांत आसात त्यो. पप्पा आमी ही दोन्ही मासिकांचे अंक घरा मागोवया.” निश्पाप मेकळ्या मनान ताणें बापायक सांगलें.
“आरे पूण तुवें दनपरां कितें खालें ? दोळ्यांतलीं दुकां पुसत मास्तरान ताका विचारलें.
“तो असोच. एकदा खंयसरय तो जर घुसपलो तर कसलीच याद ताका जायना. ना जेवणाची ना दुसऱ्या कामाची तुमची चूक आमी करनात मास्तर. हांगां तर ताका ताच्या आवडीची पुस्तकां वाचपाक मेळ्ळीं.” विश्वासान वाडेकार मास्तराक समजायलें, “तुमी कसलीच चिंता करनाकात. गोश्ट आमचे भितर उरतली. शाळेचे कमिटीक कळचीना.”
पूण अख्ख्या वास्कोक दिगूची गोश्ट कळपाची कळ्ळीच.
दीपक पाणंदीकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
