बंदिस्त कीर

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ए का नामनेच्या वेपाऱ्यान एक कीस पोशिल्लो. तो सदांच पितुळच्या पांजऱ्यांत बंदिस्त आसतालो. मात, खूब उलयताले. ताच्या उलोवण्यान घरांतल्यान मनशांक ताचो अभिमान दिसतालो. तीं सगळीं ताचे लागीं आपल्या भुरग्या भशेन वागतालीं. किराकय आवडटालें. पुणून ताका पांजऱ्यांत बंदिस्त रावप मात्तूय आवड नाशिल्लें.
एका दिसा तो वेपारी कांय माल हाडपाक राज्याभायर वचपाक भायर सरलो. त्या वेळार ताणें आपल्या भुरग्यांक कितें हाडूं म्हण विचारलें. भुरग्यांनी आपले आवडीच्यो वस्तू हाडपाक सांगलें. ताचे बायलेनूय ताका आपलो नग सांगलो. निमणे सहजतायेन ताणें किराकय विचारलें, ‘बाब तुका कितें हाडूं?’ किरान रोखडेंच सांगलें, ‘हें पळयात धनया, तुमी म्हाका जंयच्यान हाडला थंयच वतात म्हणटकच थंय त्या वडाचेर म्हजे इश्ट आसतले. तांकां सांगात हांव तांची खूब याद काडटां आनी तांकां विचारचें हांवें आतां कितें करप? ’’किराचो रकाद आयकून वेपाऱ्यान म्हळें ’इतलेंच?’ तूं आनीक कांय करूं नाका हांगासर मजेंत रावप, न्हिदप, खावप आनी दांडयेर झोपाळे घेयत राव,’’
किरान म्हळें ‘ते हांव घेतांच, पुणून फकत तुमी तांकां विचारून येवचें. इतलेंच म्हजेर उपकार करात,’’
किरालीं उतरां आयकून वेपारी भायर सरलो. पावलो बाजारांत आपलें काम पुराय जातकच तो वडालागीं गेलो. थंय सगळे कीर तांचे भितर खेळत आशिल्ले. वेपाऱ्यान तांच्या खेळांत आडमेळी हाडीत म्हळें, ‘आरे किरानो, आयकात, तुमच्यांतलो एक कीर म्हज्या घरा हांवें पोसला, तो वेवस्थीत पांजऱ्यांत दीस काडटा. तो मदीं मदीं तुमचीं याद काडटा. ताणें तुमकां विचार म्हळां’’
वेपाऱ्याचीं उतरां आयकून कीर अजापले. तांणी परिस्थिती वळखली आनी म्हळें. ‘’आमचो इश्ट तुमचे घरा गेल्ल्या सावन आमकां भोव दुख्ख जालां. पुणून ताका हांगासर हाडप आमच्या हातांत ना. ताणें तुमकां कितें विचार म्हळां?’’
‘पांजऱ्यांतल्या किरान कितें करूं काय म्हळां?’ वेपाऱ्यालो प्रस्न आयकना फुडें सगले कीर पांखाटे फडफडायत वेल्यान वडाच्या मुळांत येवन मेल्ल्याभशेन पडले. तांकां पळोवन वेपारी भिलो. ते घडये आपल्या घरांतल्या किराचे यादीन दुख्खान मेले जावंये म्हण वेपारी रोखडोच थंयसावन कडसरलो
वेपारी घरा आयलो. ताणें घरच्यांक हाडिल्ल्यो वस्तू दिल्यो. इतल्यांत पांजऱ्यांतलो कीर उलयलो ‘धनया म्हजे इश्ट तुका मेळ्ळे? कितें सांगलां तांणी?
वेपाऱ्याक प्रस्न पडलो. ‘‘किराले सगले इश्ट वडावेल्यान मरून सकयल पडले हें हाका कशें सांगप? ताका खूब वायट दिसतलें.’’ अशें येवजीत आसतना किरान परतून विचारलें.. तो विचारीत रावलो. आतां हो ओगी बसचो ना अशें येवजून ताका शांत करपा खातीर वेपाऱ्यान ताका सांगलें ‘‘हें पळय. तुजो प्रस्न हांवें तांकां सांगलो. पुणून तो प्रस्न आयकून ते सगळे पांखाटे फडफडायत घुंवळून जमनीर चोंची वयर काडून पडले. तुज्या दुखानच तांणी जीव सोडलो, बाबड्यांनी पूण तूं वायट धरुं नाका. हांगासर सुशेगाद राव’’ वेपाऱ्यालीं उतरां आयजून पिंजऱ्यांतलो कीर दांडयेवेल्यान सकयल पडलो आनी चोंच वयर काडून आडवोच पडलो. वेपारी अजापलो.
त्या किरांच्या मरणा दुख्खान हो मेलो काय? ह्या दुबावान ताणें किराक भायर काडलो. पुणून किरान कांयच हालचाल दाखयली ना. शेवटाक कीर मेलो ह्या विचारान वेपाऱ्यान भुरग्याक ताचो विलो लावंक सांगलें. भुरग्यांनी मेल्ल्या किराक रस्त्याकुशीच्या कोयरापेटयेंत उडोवपाचें येवजिलें. तांणी वेळ वगडायलो ना. रस्त्यार गेलीं आनी त्या किराक तांणी कोयरापेटयेंत शेंवटीलो. वेपारी जेनलांतल्यान भुरग्यांक पळयतालो. भुरग्यांनी कोयरापेटयेंत उडयल्लो कीर मात ते पेटयेंत पडलो ना. मेल्ल्याचें सवंग घेतिल्लो कीर रोखडोच पांखाटे फुलयत पेटयेर वयर येवन बसलो. उपरांत वेपारी उबो राविल्ल्या जनेला कडेन आयलो. वेपाऱ्याक अजापूच दिसलें मेल्लो कीर जिवो जाल्लो किरान खोशयेन ताचे मुखार येत म्हळें.
‘धनया, म्हज्या इश्टांनी म्हज्या रकादाक कितें जाप दिली तें कळ्ळें न्हय तुका हाचे फुडें तुमी खंयच्याय किराक धरू नाकात हां. बरें तर चल्लो हांव म्हज्या इश्टां कडेन. ते म्हजी वाट पळयता आसतले’
वेपारी आनी भुरगीं मात अजापन, तशेंच दुख्खान त्या उडून वतल्या किरा कडेन पळयतूच उरलीं.