मजत करप्यांची रांक

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

(आमच्या बाबान कश्टान मेळयिल्ले दुडू आमचे न्हय, तांचो योग्य उपेग जावचो म्हुणून तुमकां दितां, अशी तांची भावना आसली…. आतां मुखार…)

रामानंद तिवारी हे भलायकी सचिव. ते प्रकल्पाक भेट दिवपाक आयले. तांणीं कॉन्सुलतेरींत कितें उणें आसा तें पळयलें आनी आमकां एक्स रे मशीन मेळपाची वेवस्था केली.
सरकारी अधिकाऱ्यां मदीं संवेदनशीलताय आसपाचे अशे अणभव चुकूनच. पूण 1990 च्या अदमासाक वीज मंडळाचे धोंडे नांवाचे अध्यक्ष आमचे कडेन आयिल्ले. तांच्या वांगडा तांच्या हाता सकयले सगळे कर्मचारीय आयले. धा गाडयो भरून लोक आसले. तांणीं प्रकल्प पळयलो. शाळा- दवाखानो पळयलो. पेशंट सदांच आसतालेच. त्या दिसाय गर्दी आसली. सदां सारकें टॉर्च आनी लांपयांवाच्या उजवाडांत ऑपरेशनय सुरू आसलें. तांणीं हें पळयलें. लायट नासतना आमी ऑपरेशन करतात, हाचें तांकां सामकें अजाप जालें. तांचे कडेन उलयतां उलयतां ‘कांय उपकरणांक लायट लागता, पूण तीच नाशिल्ल्यान आमी पुराय सुविधा दिवपाक शकनात, हाचें दुख्ख जाता’ अशें हांवें म्हणलें. आयकून तांची नुरा बदल्ली. तांणीं तेन्नाच जाहीर केलें, “आयजसावन स म्हयन्यांनीं हांगां लायट येवपाक जाय.” आतां कर्मचाऱ्यांचीं तोंडां बदल्लीं. “ हांगां इतलीं झाडां आसात, वायर कशी हाडप ?” अशे प्रस्न तांणीं सुरू केले. “ झिगझॅग पद्दतीन लायन घालात, मदीं येतले खांदे कातरून उडयात. थोडें मटेरियल चड लागतलें इतलेंच. पूण हें काम म्हाका सुरू जाल्लें जाय.” सगळ्यांत वरिश्ट बॉसान सांगलें म्हणटकच तांच्या हाता सकल्ल्या लोकांक आयकून घेवचेंच पडलें. काम सुरू जालें. 60 किलोमिटरांची लायन ओडची पडली. हो निर्णय धोंडे हाणीं स्वता हांगची परिस्थिती पळोवन घेतिल्लो. बरोबर स म्हयन्यांमदीं खांबे उबे जाले आनी पळयतां पळयतां आमकां लायट आयली.
अशा कितल्यातरी लोकांचे हात ह्या प्रकल्पा खातीर लागल्यात. कांय जाणांनीं आपले अधिकार वापरून मजत केली, तर कांय जाणांनीं अर्थिक मजत केली. भावनीक आधार, फाटबळ दिवपाकय जायतेजाण उबे रावले. प्रकल्प सुरू जाल्या उपरांत विजय तेंडुलकर आनी प्रवीण पाटकर हांगां आयिल्ले. तेन्ना हो प्रकल्प सामकोच नवो आसलो. अडचणी खूब आसल्यो. तरीय ते हांगां पंदरा दीस रावले. तांणीं टाटा इन्स्टिट्यूटा खातीर एक स्लायड-शो तयार केल्लो. म्हाका दिसता तें 1979 चें वर्स आसतलें. तेंडुलकरां सारके कांय अपवाद बारायल्यार नामनेचे मनीस हेमलकसाक चडशे आयलेनात. पूण जांकां ह्या भागा विशीं, हांगच्पा आदिवासीं विशीं, आमचे विशीं प्रेम दिसलें ते मात येत रावले.
शिरीष गानू हे डॉ. मांडक्यांचे उजवो हात. आज मुंबयंत तांचें घर तें आमचेंच घर जालां. आमी मुंबयत आसल्यार आपलीं सगळीं कामां कुशीक दवरुन ते आनी मिलिंद सरनोबत आमच्या वांगडा येतात, जाय ती मजत करतात. अशेंच पुण्यांतलें आमचें घर म्हणल्यार मंजिरी- मंदार परांजपे हांचें घर. डॉ. संजय उगेमुगे, श्रीराम नानिवडेकर, अरुण सेठ आनी नरेंद्र मेस्त्री हीं अशींच हक्काचीं मनशां. हांच्या सारक्यांनीं प्रकल्पा खातीर खूब खूब मजत केली.
दिलीप हेर्लेकार धा वर्सां आनंदवनांत आसले. तांणीं आनी नारायण हक्के हाणीं उपरांत हेमलकसाच्यो सगळ्यो गरजो आपल्यो जाल्लेवरी वाटो घेवन मजत धाडपाची जापसालदारकी स्वीकारिल्ली. तांचें आनी घरकान्न मधुरा हांचें घर म्हणजे आमचें मुंबयतलें निवासथळच आसलें.
फिलिप जाॅर्ज हो भुरगो खरें तर इंजिनिअर, पूण उपरांत तो पत्रकारिते कडेन पावलो. तो हेमलकसाक आयलो आनी भारावनच गेलो. आमचे कडले म्हायतीचें संकलन करून ताणें ‘ रीचिंग आवट टू माडिया गोंड्स ’ अशी एक पुस्तिका बरयली आनी प्रसिद्ध केली. इंग्लंडांत रावपी संदीप पाध्ये हो तरनाटो प्रकल्पाच्या खूब मोगांत आसा. नंदन आनी ताची आवय मंगला कुंडेटकार ह्योय आमचेर माया करतात. आमचे कडेन जे पेशंट्स अॅडमिट आसतात तांच्या जेवणाचो खर्च फाटलीं पांच- स वर्सां मंगलाताई करीत आसात. पेशंटांच्या जेवणाचो खर्च स्वता जावन दिवपाची सुरवात डॉ. सरोम म्यागा हाणीं केली. तांचो आमचे कडेन संबंध कसो आयलो ताची एक ल्हानशी घडणूक आसा.
(मुखार चलता)
प्रकाशवाटा (मूळ लेखक : डॉ. प्रकाश आमटे)

देविदास गजानन नायक
9850535051