पाडवो : शेतकारांनी सांबाळिल्ली आगळी परंपरा

रावण सत्तरी तयार केल्ल्या गोठ्या वांगडा प्राची आनी गौरांग आत्माराम गांवस. (राघोबा पेडणेंकार)

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

केरी सत्तरी : पाडवो म्हणल्यार बलिप्रतिपदा. हिंदू धर्मांतलो एक म्हत्वाचो आनी खोशयेचो सण. ह्या दिसाक दिवाळी पाडवो अशेंय म्हणटात. चड करून शेतकार वर्गांत हो सण परंपरीक पद्दतीन मनोवपाची प्रथा आयजूय कांय वाठारांनी सांबाळटात. शेतकार आपल्या गोरवांचो सन्मान करता, कारण शेताच्या वावरांत तांचेंय योगदान आसता. शेण, माती, फुलां आनी सैमीक रंग वापरून गोठ्याची सजावट करतात. ताका लागून ह्या सणांतल्यान पर्यावरणपूरक दिवाळीचो संदेश लेगीत दितात.

जांच्या घरां गोरवां आसात ते सकाळीं आपल्या गाय- पाड्यांची विधीवत पुजा करतात. तांच्या गळ्यांत रोजांच्या फुलांच्यो माळो घालतात. कांय कडेन गोरवांक तांदळांचे पोळे बांदपाची रीत आसा. कांय कडेन वडे लेगीत बांदतात. पिठांत वाटी बुडोवन गोरवांच्या आंगार उमटयतात आनी पुराय आंग रंगयतात. ते उपरांत गोरवांक चरपाक सोडटात.

आदीं गांवांतलीं भुरगीं एकठांय जमून गोरवांच्या गळ्यांतले पोळे आनी हेर खाण एकठांय करून खाताले. त्या काळांत गांवागांवांनी गोठणीचेर खूबश्या वाठारांतलीं गोरवां येताली, तेन्ना हो सण अदीक उमेदीचो जातालो. आतां गोरवांचो आंकडो उणो जालो आनी ती उमेद दुर्मीळ जाल्ल्याचें दिसता. कांय कडेन गोरवां मेकळी हेडटात, ताका लागून तांची पुजा चुकून केल्ल्याचें दिसतां. आदीं कांय विशिश्ट वनस्पतीच्या दोरां पासून तयार केल्ल्या फुलांच्यो माळो गोरवांच्या गळ्यांत घालपाची प्रथा आशिल्ली. शिंगां रंगोवन आकर्शक सजावट करताले. आतां ही परंपरा चडशी दिसना. कांय कडेन जाल्यार सणा उत्सवा वेळार काडपाक लेगीत शेण मेळना.

गोरवांक गोठ्यांतल्यान भायर सोडले उपरांत तांचे सुवातेर शेणान ल्हान गोठो तयार करतात. तो रांगोळी आनी सजावटीन आकर्शक करतात. त्या गोठ्यांत कारिटां पासून गाय- पाड्यांचें प्रतिकात्कमक रूप तयार करतात. तुळस, चूल आनी राखणो वा धेंडलो हांचेंय दर्शन ह्या गोठ्यांत जाता. गोठ्याची पुजा करतात. तशेंच दावीं, नांगर, जूं अश्या शेतांतल्या अवजारांची पुजा करपाची परंपरा आसा. दनपारां ह्या गोठ्यांत वाडी दाखयतात. जे कोण ती वाडी खाता, ताणें हात धुवच्या बदला कपड्याक पुसपाची प्रथा आयज लेगीत कांय वाठारांनी पाळटात. हें सगळें दृश्य म्हणल्यार आमच्या ग्रामीण संस्कृतीचें जिवे चित्रणूच आसा.

रावण गांवांतले आत्माराम गांवस हांणी सांगलें, आदीं आमगेर खूब गोरवां आशिल्लीं, पूण आतां नात. तरी लेगीत गोठो करपाची परंपरा आमी सांबाळून दवरल्या. घरांतल्या ल्हान भुरग्यांक तातूंतल्यान खोस मेळटा आनी आमचे संस्कृतीचें जतन जाता. कांय कडेन गोरवां आसून लेगीत तांची पुजा करतना दिसना, ही खंतीची गजाल. आयचे पिळगे मदीं जर संस्कृतीचें बीं रुजोवपाचें आसा जाल्यार अश्या परंपरीक सणांचो सांबाळ जावप गरजेचें आसा. हे फक्त सण न्हय जाल्यार संस्कृतीची जिवी शाळा आसा. आधुनिकतेचे गतीन वाडट्या प्रभावाक लागून अश्यो ग्रामीण परंपरा आतां ना सोंपत चल्ल्या. गोरवां उणीं जाल्यांत, गोठे ना जाल्यात, पूण संस्कृतीचो हो उत्सव अजून कांय घरांनी जिवीत आसा, ही समाधानाची गजाल. आयचे पिळगेक जर आमच्या मुळा कडेन जोडपाचें आसा जाल्यार अशे परंपरीक सण सांबाळप ही काळाची गरज आसा. म्हजी धूव प्राची ही फार्मसी कॉलेजीत वता आनी पूत हायस्कुलांत शिकता. ती ह्या परंपरीक सणाची परंपरा सांबाळटा, अशेंय आत्माराम हांणी सांगलें.