दिवाळी पणटेच्या उजवाडांतली

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ज्येश्ठांचे दिसपटेंत चलतना सदां उलोवपाक सुवात नासता तेन्ना हांसप, आदल्यो यादी काडटना बदलांचो विचार करप समा जातलें.

मातयेची पणटी, आकाशदिव्याच्या उजवाडान अंदुंचे दिवाळेक येवकार दिवया. धनत्रयोदशी (धनतरेस) आरोग्यं धनसंपदा म्हणत आयल्या. ज्येश्ठांक पणट्यो, आकाशदिवे, मेणवातींच्या उजवाडांतली तांच्या ल्हानपणांतली दिवाळी याद जातली. कालचेवरी हांडे, तपलीं, तोपांक रोजांच्यो माळो घालून उदक तापोवपाची गोंयचे परंपरेतली दिवाळी आयज गांवांतल्या कोनशांक आसा. फांतोडेर आंगाक तेल लावन खतखतीत उदकान न्हावपाची शिंयाळ्या ऋतुमानातली दिवाळी पावसा वाऱ्यांतल्यान बदलता. आॅक्टोबरांतलो उबाळ पांच दसकां आदीं पोरसांनी लिपतालो. पोरसां गेलीं, आंगणांय उणीं जाल्यांत, काँक्रिटाच्यो टेर्रासी, घरां वाडल्यांत, उबाळय तातूंतल्यान वाडटा. अंदू पावस बेगीन आयलो तशे शिंयांचो दीस दिवाळे वांगडा येवचे ना अशें न्हय. स्वेटर, गोधड्यो, मफलर, कानतोपयो हाता लागीं दवरात, पावसा इतलोच शिंयाळो ऋतूय खर जाल्यार निमणे धांवपाक नाका.
युवा, भुरग्यां बराबरीन ज्येश्ठांनी पणट्यो पेटोवप, आकाशदिवो करप, घरांतल्या खाणां जेवणांत हात बोट घालप एक नवो आरंभ. ज्येश्ठनितीची माळ गुंथतना 25 वे माळे मेरेन पावतलें अशें चिंतूंक नाशिल्लें. ज्येश्ठनीत पिराय वाडिल्ल्यांकच न्हय तरणाट्यांकय उपेगी जावची, कालचे दीस याद करतना जावपी बदलांची माह्यती दिवपाची, जागोवपाची दिसाळ्यांची ही नीती.
पिराय वाडटा, अधिकारान ज्येश्ठत्व येता तेन्ना काल, आयज, फाल्यां कडे पळोवचें पडटा. कालच्या इतिहासांत बुडून वच्चे परस आयज कितें जाता, फाल्यां कितें जातलें हो अदमास मांडपी ही ज्येश्ठनीत. म्हायती तंत्रगिन्यांनात जावपी बदलांतय मनीसपण तिगपाक जाय जाल्यार अदींमदीं उलोवपाक जाय. उलोवपाच्यो सुविधा नाशिल्ल्यो तेन्ना वीस- बावीस वर्सां आदीं इफ्फींत दक्षीण भारतांतले एक ज्येश्ठ लेखक, दिग्दर्शक मेळ्ळे. सिनेमाची मांडावळ करतना कालचे परस फाल्यांचेर नदर दवरची हीं तांचीं उतरां उलयतां उलयतां म्हज्या मनातल्या कोनशाच्या घरांत गेलीं.
मनाचे कोनशे वरिश्ठ, ज्येश्ठांनी आपणेच जोखपाचो वगत आयज आयला. दिवाळेक दिव्यांचो लखलख उजवाडा बराबरीन उबाळ हाडटा, पणटी, दिवलेच्या वातींतल्यान मेळपी मंद उजवाड उबाळाचेर उपाय. मातयेची पणटी, पितुळची दिवली, मातयेचें दिवज, आकाशदिवो, लामणदिवो, कयपंजी गोंयचें दायज. हेर राज्यां त्या दायजाची पूजा करतात, कापसाचे वाती वांगडा कापूरय आसता. आरत, निरांजन देवाक दाखोवन, कारीट चिड्डून ज्येश्ठांक नमस्कार करीत फोव खावपाची ज्येश्ठनीत सांबाळूया. चिड्डीलें कारीट वखती, विदेशांत वतना ताचें मोल धा पटीनी वाडचें.
दिवाळेक नवे कपडे घेवप, शिंवप ही कालची ज्येश्ठनीत. तातूंत आयज बदल जाल्यात, रेडीमेडसांतल्यान शिवणकामांक, टेलरिंगाक नवी दिका मेळ्ळ्या. फॅशन डिझायनिंग कुशळताय राष्ट्रपिता महात्मा गांधीजींच्या खादी वस्त्रांतय पावल्या. खादी वस्त्रांतलें सिल्क उबाळांतली शितळसाण. आॅक्टोबराच्या उबाळांत त्याच काॅटन सिल्क, काॅटनाचो उपेग करुया. ज्येश्ठांक कपड्यां परस पुस्तकां दिवचीं. तीं फुडले पिळगेकय मोलाचीं.
फोव खावन देवळांत वतना चलत वचप जिरवणीक बरें. उबाळ वाडटना जिरें, बडीशेप घालून केल्लो कसाय, उदक पिवप बरें. दिवाळी लागीं येतना भौशीक नितळसाणीच्या वावरांत झाडां, वेली कापतना कातर सपासप, झपाझप किद्याक चलोवप? झाडां, वेली कापपाचें शिक्षण, प्रशिक्षण नगरपालिकांनी कामगारांक दिवचें. कायद्याचे हात झाडां वाटावपाक सांगतात तेन्ना गोंय सरकाराच्या मंत्र्यांनी, अधिकाऱ्यांनी कांपाल परेड ग्रावंडार सुकिल्ल्या वडाक आयिल्लीं पानां पळोवचीं, तीच नीत आपणावची.
अंदूचे दिवाळेक संकल्प करुया नितळसाणीचो, दोन चार उतरांनी, एके पणटेन हॅपी दिवाळी मेसेज धाडपाचो. मोबायलाचे नितळसाणीचो, म्हायती सादे पद्धतीन सांगपाचो पूण मेळिल्ली म्हायती कोणे दिली? तें नांव कळ्ळ्यार? ती अचूक अशें सांगल्यार? तेंच तर जागें करपाचें शास्त्र. पिरायेचे ज्येश्ठतेंत पावतना येवपी दुयेंसा, चुकीचे म्हायतींतल्यान मनाचें दुखणे वाडटा. अशेवेळार वयलेचाराक वाचन करुन म्हायती दुसऱ्यांक पावोवचे, दिवचे आदीं खात्री करात.
ज्येश्ठांनी पिराय वाडटना आपल्या आवडीच्या करुंक न पाविल्ल्या वावरा कडेन पळोवप, शिकप बरें. शिक्षण आडमेळ्यांचें जातना ज्येश्ठांनी ल्हानांक शिकयल्यार घरांतल्यान. तें शिकोवचेंपयलीं पुस्तकांनी जावपी बदलांची माह्यती मेळोवची. तेखातीर इ मेल, व्हाॅट्सअॅप, ग्रुपांतल्यान एकामेकां कडेन उलोवंक येता.
मनाचेर चेपण केन्ना येता? घरांत मनीस नासता, मनीस मनशा कडेन उलयना, पळयना तेन्ना. ज्येश्ठांचे दिसपटेंत चलतना सदां उलोवपाक सुवात नासता तेन्ना हांसप, आदल्यो यादी काडटना बदलांचो विचार करप समा जातलें. लिखाणांतली कुशळताय चित्रांनी, अक्षरांनी जागी करुया, रांगोळेंतल्या रंगांनी उजवाड दिवया.

सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260