राशी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आमगेर काजू सकाळपाक केवोणा सावन एक मनीस येता. खूब वर्सां पयलीं एक दीस येतना ताका रस्त्यार माजर मेळ्ळें. ताका तो तसोच आमगेर घेवन आयलो. हरशीं आमगेर माजरां सुणी आसलींच, पुण घर नासलेल्याक आसरो दिवंपाच्याक व्हडलें समाधान आसता? म्हण ताका आजेन दवरुन घेतलो. धवें माजर. ताचे कान नारंगी आसले आनी कपलारुय बरो नारंगी रंगाचो डिजायन आसलो. शेपडी नारंगी आनी धवे पट्ट्यांची. हेर आंग धवेंच. ते खुप भिल्लें आसलें. आंग आखडून घरांतलें कोनशांनी बसून रावतालें. एक वर्सांचे सुमार आसलें आसत. तेका सगळीं रस्त्यावेलें माजर म्हणटालीं. म्हज्या काकान तेका राशी नाव दवरीलें.
आजी तेका, केन्ना दुदान ना जाल्यार नुस्त्या कडयेन शीत कालोवन घालय. तें भुके पुरतें खावन घेयी. आमचे घरांत तेका खावपा पिवपाक कमी नासली. हळू हळू आतां घरांतल्या हेर माजरां कुत्र्यां वांगडा राशी एक जाल्लें. तें खेळपापुरतें तेंचे वांगडा रावय हरशी चडशें स्वताक ल्हेंवत बसून आसतालें. घरांतल्या सगळ्यां मोव जाग्यांचेर तेजी ल्हेंव पडिल्ली आसा. सोफा, उशीं, कपडे. आज्जेले खाटीक तर ते स्वताची खाट समजतालें. तीचे रुयेचे मोव मोव गादयेर हातपांय मेकळ सोडून तकली तितकी वयर धरून तें न्हिदल्याचे सोंग घेयी. आमचे घराची एकुलती एक राणी जाल्ल्या बशेन. खाटी कडसुन कोणूय पासार जाल्यार रोखडेच दोळे उक्ते करून एक नदर भोंवडायतालें. म्हजे आवयची पावलां आयकली जाल्यार तिका नेमान जाप करी. तेंच जर हांव गेलें जाल्यार म्हजेर एक नदर घालून तोंड दुसरे कडेन करी. तेका आमची संवंय जाल्ली. आता तें हक्कान घरांत भोवतालें. आज्जेक तर राशी खुबूच मानवल्लें. तिचो नवो सांगात कसो. आज्जेक मणश्याच्याक चड आता तेंच वळखतालें. मनशा कडेन उलयल्या बशेन ती तेचे कडेन सगळें मनातलें उलयी. गाळयो सवपा जाल्यार तेकाच सवताली. तेका कळटालें काय नकळो. पूण ती कोणाचेर रागान तापता तेन्ना फाटल्यान तेंवूय व्होजेंतालें. ती टिवी पळोंवक बसता त्या खुर्चे कडल्या मेजार बसून रावतालें. हरशीं नुस्त्या शिवाय तेच्या पोटान गोटो वचनासलो. पूण आईच्या ताटांत रोस आसल्यारूय तेका जावो आसलो. च्यायेक कितें खाता तातुतलें इल्लें तरी तेका जायच, ते फोव आसूं ना जाल्यार
बिस्किट. ती न्हिदपाक वता तशी
तिचें फाटल्यान तें वचय. तिचें खाटिरुच न्हिदय. आजी भाटांक भोवता तेन्ना तिचें फाटल्यान मोठ्यान “म्यॉव म्यॉव” करीत वतालें. तिचे वांगडा भाटांतल्यान घरा येवन खंय फॅन चालू आसा थंय लाम-रुंद न्हिदोन धापेतालें. जशेंकाय तिचें अर्दें काम आपणेंच केलां.
हांवें घर माथ्यार घेवन तेका उलो केल्यार ना येवपी माजर, आवयचे एका उल्याक दारांत हजर जातालें. तेका उलो केलो म्हणट्गीर तेचे जिबेर खावपाक पड मेरेन तें घुर्रर्र् घुर्रर्र् करीत पांयाक घश्टतालें. तेका नाल्लाची सोय आवडटाली. आवयन नाल्ल फोडलेलो आवाज कानार पडल्यार आसा थंयच्यान धांवत रांदचे पांयाक घश्टतालें. कुडींत येतालें. तेजे मनांत आसल्यार केन्ना दनपारचे आमचे खाटीर न्हिदय.
म्हाका न्हिदपाक जागो करपाक, जर तेका मात्सो हात लावन कुशीक केल्यार आंग फाफडीत थंयसून वतालें. हालीं राशी शीत खाय नासलें. जितें नुस्ते मेळना जाल्यार सावज धरप. उनीर, सवणी, चानी धरून खंयचे तरी खाटी पोंदां वचून खावप. दोन दिसांनी जेन्ना उरलेल्या बोडकेच्यो घाणी खाटी पोंदासून येताल्यो तेन्ना कळय. म्हजे आवयक त्या वासान ओकारे येताले. ती आज्येक हळशीक काडूंक सांगय. आजी ताका गाळयो सवत, दोन सोण्णाकात्यान बोडक्यो व्हरून भायर उडयताली.
आजी भायर पडली तो दीस आजुन म्हज्या दोळ्यां मुखार ताजो आसा. ती तिज्या निमाणे दिसांत हॉस्पिटलान उरली. ते दीस तिचें प्रेत घरा हाडल्लें. सगळें कडेन रडपाचो बोवाळ. हरशीं बोवाळ जाल्यार लागी ना रावपी माजर ते दीस कितको वेळ एके खुर्चे सकयल बसून तिका पळयत आसलें. दोनदां तें तिचे लागीं पासय मारुन येलें. कळें काय कोण जाणा परतून येवपाची ना बी म्हण. तिका भायर व्हरसर तें थंयच बसून तिका पळयतालें. आजी पयस जातना हांव राशी कडेन चड लागीं जालें. पयलीं होस्टेंलातल्यान घरा वचून म्हाका आजी दोळ्यां मुखार दिसतना घरा पावलेशें दिसय. हालीसरा तें घरा दिसल्याबगर म्हजो जिव थाऱ्यार पडना. हांव कुत्र्यां-माजारांपसून काळीज मात्शें पयसूच दवरतां. पूण फाटलें पांच-स वर्सांभितर हि महारीणी केन्ना काळजांत देंवली म्हाका समजलेंच ना. 2021-23 वर्सांक हांव एकटेंपणांत बुडून गेल्लें. मनांत हुंवार आयल्यारुय कोणांक कळूंक दिनालें. सामकेच जायना तेन्ना हांव कमी उजवाडांत कितें बरयत, वाचत वा गायत बसय. तेन्ना राशी येवन म्हजें पोटार बसय. तेका हात लावपा जायना. हात लायल्यार उठून वतालें. हांव केन्ना बरें दिसनाकरून खाटीर उमथें न्हिदल्यार तें म्हजे फांटीर येवन घुर्र घुर्र करीत आखडून बसतालें. मनाक जावपी त्रास जशें काय आपूण वाटून घेतालें. जशें काय न उलयता तेणें म्हजें सगळें दुख जाणून घेतल्लें. केन्ना हांव तेका पोशेत म्हणय “राशी तुं आतां जाण्टें दिसता मगो. इतके बेगीन कोण जाण्टो जाता खंय?” “राशी तूं ना जाल्यार हांवें कितें करप गो? कोणाक बेजार करतलें हांव मागीर?” कितेंय उलयल्यार नाका पुडां मोठी मोठी करीत एक दोन वेळ म्हज्या दोळ्यांत पळयतालें आनी स्वताक ल्हेंवपाक सुरु करतालें.
दिसान दीस तेजेवेलो मोग दाट जायत गेलो. तेजे खातीर केन्नाय बाजारांतल्यान पेडीग्रीचें एक पाकीट हाडप जातालें. ते भुकेन बोवाळ करीत येतना, ते खातना तेजो आवाज थांबतालो. कशें नकळो, नुस्ते हाडल्यार, सुस्त न्हिदेंत आसल्यारुय तेजे नाकान वास पावतालो. नुस्त्याचे बोडूक ताळ्यार पडू मेरेन सांवार करुन घर माथ्यार घेयी. म्हजे आवयच्यानूय नुस्त्याबगर रावंक जायना आनी तेज्यानूय. आमचे दार आड केल्लें आसल्यार त्यें मनश्या भशेन दार धुकलून भितर येतालें. तेका बडी घेवन धावणोपाची गरज पडनाली.
“सांगल्यार कळना गो राशीक
भायर चल म्हण? कित्या येता गो
आमगेर? तुका कांय दिवपाना हांव, लाग चलूंक”
आवयन अशें रागान म्हळ्यार ते निवळ्ळ वतालें. कितें कळटालें देव जाणां पूण तें एका मनश्या भशेन वागतालें. एक दोन दीस मागीर तें आवय फुड्यां येनासलें. हांव होस्टेलान रावंक लागलें तेन्ना घरातल्या मनशांची याद येता तशी, तेचीय याद दोळ्यांत दाटोन येयी. आवयक फोन केल्लो आसतना राशीची याद येता म्हण सांगल्यार, ती तेका आपोवन घेवन फोन स्पिकरार घाली. हांवें राशी म्हण जाप केल्यार सगळ्यां दिकांनी म्हाका सोदून जाले नंतर आवाज येता थंय वास काडटालें खंय.
आमचें घर एकसुरें. झाडां, माड सोडल्यार लागीं दुसरें घर ना. रान लागींच आसल्यान गोयरेडे, रानदुकर, सोशे, मेरु रात्चीं घरा भोंवतणी आसताच. तशें वागटूय केन्ना केन्ना शिकारेक घरा लागसल्ल्यान पासार जाता. दोन म्हयन्या पयलींची गजाल. हांव मागीलदारा कडले चुलीर रानतालें. अकस्मात माजर रडल्याचो लागींच आवाज जालो. म्हाका दिसलें माजरांची झगडी जाली म्हण. पूण तो आवज विचित्र आसलो. इल्लो इल्लो तो आवाज पयस वचून नाच्च जालो. म्हाका खप्प जालें. कितें जालें ते समजुना. आवय आनी हांव तशींच भायर धावली. कांय दिसांफाटी लागींच रस्त्यार कोणे कुत्र्या पेट्याक हाडून सोडलेले. तेका पयर वागटान खाल्लो खंय. कांय खिणां खातीर म्हाका जाप सुटूना. राशीक कितले उले केले. कश्शें येना. राशीक व्हेलेंच. म्हजेर आकांत. ते दिस जेवण ताळ्या
सकयल गेले ना. ओल्या दोळ्यांनी न्हिदल्यांत.
दुसरे दीस हांव होस्टेंलांत आयलें खरें पूण कितें केल्यार दुकांक बांद पडना. ते दीस पयले खेपे हांव फोनार आवयमुखार रडलें.
दुसरे दीस सांजेर घराकडल्यान फोन आयलो. आवय सांगपा लागली ते राती काकाल्या माजराक वागटान व्हेलें म्हण. राशी भियेवन खंयतरी लिपून आसले ते दुसरे दीस भायर येलें. ते भुकेन “म्यॉंव म्यॉंव” करुन भयंकर बोवाळ घाली. तेचो आवाज आयकून हांवें दुसरे दिसूय रडून सांवार केलो, पूण उमेदीन. हांव आवयक तेका रातचें घरांक आपोवन घेवपाक सांगतालें. हांव घरा आसल्यार तेका लिप्प पातयेना. आसा थंयच्यान सोदून भितरल्या रुमांत हाडटां.
आयच्यान 20 दीस सुमार जाले. ते वागट परत येवन राशीक घेवन गेलें खंय. आवयन म्हाका सांगूना. तिणें घरांतल्या सगळे लोकाक म्हाका ना सांगपाची ताकित केल्ली. पूण कोण एकटो उलयतना म्हजे कानार पडले. कांय खिणा खातीर कान सुन्न जाले. दोळे थिरावले. काळीज फुटुन भायर येताशें दिसुंक लागलें पूण दुकां येयली ना. हांव थंयच बसलें. त्या वागटाच्या हड्ड्यार बसुन, तेचें पोट फोडून रगत पिंव इतली तिडक मारली. भितर वचून आवयक “राशी खंय” कांय विचारल्यार, आपूण उदक हाडूंक वता म्हण भायर सरून गेली. तिच्यान जाप दिवपाक जाली ना. राशी गेलें ह्ये म्हाका आजून पचना. म्हजे कडेन बसून आपले नाजूक पंज्याचे दावकूल करुन स्वताक ल्हेवता कशें दिसता. तेजें ते इल्लेंशें थंड थंड नाकाचो स्पर्श आजून ताज्जो जाणवता. खरखरीत जिबेन पांय ल्हेवता शें दिसता. बिस्किटे डबो उकतो करतना मागिलदारांतल्यान हळू येवन, घुर्र्र्र्र्र्र घुर्र्र्र्र्र्र करीत फेनाचे मेजापोंदा बसून आसल्याचो भास जाता. तेजी ल्हेंव आजून कितलेशे कपड्यांर दसून आसा. पयर नुस्ते घेवन येले तेन्ना आजून ह्यें कशें येलेना म्हण हांव वाट पळयत बसल्लें. बरे वेळान तें नासल्याची याद जातना नुस्तेंच भायर मारु कशें जालें. तें बसताले त्या जाग्यार नदर पडटना, दोळ्यांत दुकां भरुन तो जागोच दिसनासो जाता. मोबायलांत अचळय तेजो फोटो दिसल्यार काळीज चर्र् जाता. हुलपता. हेजे पयली खंयचेच मोनजातिक हांवे इतको जीव लावनासलो जितलो तुका लायलो. आतां घरा फोन करतना… “राशी कितें करता?” म्हण विचारपाचें मनात येता तेन्ना दोळ्यांत हुंवार येलेबगर रावना. घावे भरुंक वेळ लागतलो. आतां कोणालेंय माजर दिसल्यार हांव
ताच्या दोळ्यांत तुकाच सोदतां.
तें तूं न्हय म्हूण भान येतना काळजाक पीळ पडटा. तेजी कळ वास्तविकतायेन जाणवता.
सद्याक आजे वांगडा
आसतलें न्ही तूं? तूं फकत
आंगान माजर आसलें. म्हजे खातीर घरांतलें एक मनीस. तुज्या आसण्यान घर भरुन दिसय. तुजे नखरे पळयतासर
दीस अस्तमतालो. आयज तुजे विणें घर उणें दिसता. म्हजे काळजाचो, जिविताचो एक वाटों सदांकाळ तुजेच खातीर उरलो गो!

उपमा गांवकार